Geleceğimizi üretim ve tüketim tercihlerimiz belirliyor

Gezegende yaşamın sürmesi için, sür­dürülebilir üretim ve tüketim kalıp­larını sağlamalı ve güvence altına alma­lıyız. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları “12 Sorumlu Üretim ve Tüketim” böyle söylüyor.

Sorumu üretim için iş dünyası­na sesleniyor: Ürün ve hizmet üretiminde tüm sektörlerin çevre ve toplum üzerin­deki etkisini iyi anlamalısınız. Bireyleri daha sürdürülebilir hayatlar benimseme­ye yönlendirecek yaratıcı çözümler ge­liştirmelisiniz. Sorumlu tüketim için de tüm insanlara çağrıda bulunuyor: Düşün­ce, davranış, yaşam biçiminizi ve alışkan­lıklarını değiştirmelisiniz. Satın alma ka­rarı vermeden önce ders çalışmalısınız.

“Sağlıklı gelecek için tüketiciye ne öne­rirsiniz?” sorusunu Türkiye’nin ilk ekolo­jik çiftliklerinden birini Aydın Kuşadası Davutlar Köyü’nde kuran Gürsel Tonbul’a sormuştum. “Beslenme temel yaşam ihti­yacımız. Besin değeri yüksek, daha az be­sinle sağlıklı yaşayabiliriz. Tüketici doğ­ru bilgiye ulaşmak için araştırma yapma­lı. Telefon, ev, araba, giysi almak için para biriktiriyor, araştırma yapıyor, zaman ayı­rıyor.

Yaşam kaynağı olan besinleri seçer­ken de zaman ayırıp araştırma yapmalı.” demişti. Alışveriş sepetinize attığınız her ürün gezegeni nasıl etkiliyor bili­yor musunuz? Seçim sizin. Satın alırken birkaç defa düşünün. En değerli varlığı­nız olan zamanınızı satarak kazandığı­nız parayı nelere harcıyorsunuz? Gerçek ihtiyaçlarınızın farkında mısınız? Sepe­tinize attığınız ürünün size ve gezegene faydası ve zararı nedir?

Satın aldıklarımızın saklı etkilerini bilmek her şeyi nasıl değiştirebilir?

Duygusal Zeka kavramı ile tanıdığımız Daniel Goleman, sonrasında yazdığı “Eko­lojik Zeka” kitabında, bizi bu sorunun ce­vabı üzerine düşünmeye davet ediyor. Ürettiğimiz ve satın aldığımız ürünlerin gizli çevresel etkilerine değiniyor. Beden ve gezegen ekosistemine zarar veren üre­time ve tüketicileri pasif kurbanlar olarak gören anlayışa karşı çıkıyor. Mühendisle­re, kimyagerlere ve mucitlere kamu yara­rıyla uyumlu üretimi öneriyor. Time der­gisinin dünyayı değiştirecek 10 fikirden biri olarak gösterdiği Ekolojik Zeka diyor ki: “Bireysel tüketici, satın alma sorumlu­su veya marka yöneticisi olarak satın aldı­ğımız, sattığımız ya da ürettiğimiz şeylerin saklı etkilerini bilmek demek, güvenli ge­lecek demek. Satın alma kararlarımızda­ki her bilinçli tercihin, iş dünyasında yan­kı bulması demek. Kolektif bir anlayıştan doğan yeni bir zekâ demek.”

Türetim Ekonomisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Uygar Özesmi Pod­cast konuğum olduğunda ona sormuş­tum: Sorumlu yaşamak denilince ne an­layalım? “Sorumlu yaşamak gezegenin taşıma kapasitesi ile uyumlu yaşayabil­mek” demişti. Gezegenin kaynaklarını tüketen varolan ekonomik sistem tüke­niyor ve yerini yeni bir ekonomik siste­me bırakmak zorunda. Türetim ekono­misi çok karmaşık ve oldukça da üretken olan orman ekosistemini örnek alıyor. Sistemde birçok üretici ve tüketici, daha doğrusu türetici var. Doğaya ve topluma en az negatif veya olabildiğince pozitif etki eden, onarıcı, makro ölçekli döngü­sel yeni bir ekonomik sistemi öneriyor.

“Davranış Bilimi” insanların davra­nışlarının nedenlerini ve sonuçlarını ve insanları bu davranışları yapmaya yö­nelten güdüleri inceliyor. Öyle görünü­yor ki, ekonominin geleceğinde davranış biliminin etkisi her geçen gün daha da önem kazanıyor. Tüm dünyada hep bir­likte çok büyük bir değişimin içindeyiz. Cesur olup adım atmak bir seçim.

* Podcast: Sürdürülebilir Yaşam Okulu #007 Türetim Ekonomisi ve Türetici Ol­mak. İyilik ve Güvene Dayalı Bir Ekosistem