Gediz-Bakırçay Havzası

İzmir Büyükşehir Belediyesi, "Yerelde Kalkınma Modeli" kapsamında Aliağa, Bergama, Dikili, Foça,Kınık, Kemalpaşa ve Menemen ilçelerini kapsayan Gediz ve Bakırçay Havzası için Sürdürülebilir  Kalkınma Stratejisi hazırladı.

Gediz ve Bakırçay, sadece İzmir için değil, Türkiye için çok önemli bir havza. Tarım, turizm, kültürel miras, sanayi ve madencilik bakımından çok önemli zenginliklere sahip. Ancak, bugüne kadar planlı bir kalkınma modeli benimsenmediği için sanayi ile tarımın iç içe geçtiği, turizm ile kültürel varlıkların baskı altında olduğu, göç nedeniyle çarpık kentleşmenin yaşandığı bir yapı oluştu.

Petrokimya, demirçelik sanayiinin çok hızlı geliştiği Aliağa'da, önce sanayi tesislerinin kurulduğu ve sonra organize sanayi bölgesine dönüştürülen Kemalpaşa'da, ortasından otoyol geçirilen Menemen Ovası, sanayi tesislerinin işgali altındaki Kemalpaşa Ovası'nda tarımsal üretim sanayi ve çarpık kentleşmenin baskısı altında varlığını sürdürmeye çalışıyor. İki havza da daplanlama yapmak, tarımsal alanları korumak çok kolay değil. Buna rağmen hazırlanan Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi ile iki havzanın zenginlikleri, yerelde kalkınma modeli ile burada yaşayan insanların yararına değerlendirilebilir.

Gediz -Bakırçay Havzası Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi ile 215 kalkınma fikrini içeriyor. Bu kapsamda yerel ürünler desteklenecek, hayvancılık ve tarıma dayalı sanayi geliştirilecek.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, hazırlanan kalkınma stratejilerinin önemine değinerek şu değerlendirmeyi yaptı: "Ne üretirsek üretelim, nasıl üretirsek üretelim sonunda sorun gelip pazarlamaya dayanıyor. Biz pazarlama zincirleriyle sürekli görüşüyoruz. Belirli potansiyeli olan  kooperatiflerimizin ürünlerini market zincirlerine satmaya çalışıyoruz ve mesafe kat ediyoruz. Ama belirli bir potansiyele ulaşmamız lazım. Bunun için 4 unsur çok önemli. İyi tarım; organik tarım. Küçük üreticinin desteklenmesi. Örgütlenme ve  pazarlama. Pazarlama konusunda da farklı modeller aramaya gerek yok.  Bunu da dünyanın en gelişmiş ülkelerinde olduğu gibi kooperatifler kanalı ile yapabiliriz. Kooperatifleşeceğiz; birlik olacağız. Bunu yaptığımız zaman pazarlama gücümüz olacak ve üretici kazanacak." 

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Koray Velibeyoğlu yönetiminde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Ege Üniversitesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden oluşan bir ekip tarafından hazırlanan Gediz -Bakırçay Havzası Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi kapsamında gerçekleştirilecek projelerden bazıları şöyle:

-Kınık’ta büyükbaş hayvancılık ve bağlı sanayinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılacak. Yöre insanı madenlere bağımlı olmaktan kurtarılacak.

- Bakırçay Havzasında gıda ormancılığını geliştirilecek, fıstık çamı desteklenecek.

-Gediz Nehri etrafında bitkisel ürünler canlandırılacak, bal ve ürünleri üretimi (meyan balı, hayıt balı) teşvik edilecek. Yerel ürün çeşitleri teşvik edilecek (gelin armudu) ve markalaştırılması desteklenecek.

-Menemen Çömlek Köyü Seramik Projesi gibi "Yöresel Ürün Atölyeleri" kurulacak.

-Bergama Kozak Yaylası kırsal turizmi geliştirilecek.

-Kooperatiflere ait satış yerleri oluşturulacak.

-Tarımsal eğitim ve pazarlamada genç ve kadın çiftçilere öncelik verilecek.

-Yenilenebilir enerji destekli soğuk hava depoları  (Bergama, Dikili)  kurulacak.  

-Yeni tarımsal ürün kurutma tesisleri yapılacak. 

-Kentsel dokular restore edilerek havza yerleşimlerinde çekim merkezleri yaratılacak. Öncelikle Bergama (Kale Mahallesi), Yeni Foça, Kınık (Yukarı Mahalle) ve diğer tüm kentsel / kırsal yerleşimler).

-Bölgedeki doğal varlıkların bütünlüklü olarak korunup deneyimlendiği tematik parklar oluşturulacak (Foça-Dikili-Bergama, Kula Jeopark Projesi.)  

-Gediz Deltası için "Ekolojik Tasarım Stratejisi" hazırlanıyor. Doğal Yaşam Parkı ve çevresinin gelişimi için "Avrupa Birliği Ufuk 2020" programına başvuru yapıldı. İzmir üniversitelerinin desteğiyle kentlileri de çekecek akıllı tarım bölgesi, iklim-duyarlı tarım, ısı adası etkisini giderecek ekolojik çözümler geliştirme, yeşil ekolojik ağlar geliştirme gibi bölümlerden oluşuyor. Proje desteklenirse İzmir Avrupa çapında çok değerli bir uygulama alanı kazanacak. 

-Yeryüzü pazarı, yerel ürün festivalleri etkinlik organizasyonlarının sürekliliği sağlanacak.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, geçen yıl "İzmir Yarımada Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisi'ni hazırlamıştı. Strateji çerçevesinde Yarımada'da 130'a yakın proje yaşama geçiriliyor. Hemen hepsi de doğa ile barışık, yerel varlıkları ve zenginlikleri yerinde değerlendiren ve yerelde kalkınmayı sağlayan projeler. 

Tahtalı ve Küçük Menderes Havzası için stratejik plan çalışmaları ise devam ediyor.

Özetle, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin "Yerelde Kalkınma Modeli" yeni stratejik plan ve projelerle  sürdürülebilir bir yapıya kavuşturuluyor. Bu çalışmalar tüm yerel yönetimlere örnek olacak, yol gösterici nitelikte.