Geçmiş Zaman Olur ki
Şant MANUKYAN / İŞ YATIRIM
Neyse , günün birinde güvenim yerine geldi.Bu kez kendimden emindim, içimde tek bir kuşku kırıntısı yoktu. bütün gazetelerin ekonomi sayfalarında çıkan bir haberi okumuştum. Northern Pasific ve Great Northen demir yolları yeni hisse senedi çıkarmışlardı.Ödemeler hissedarların ihtiyacına uygun taksitlerle yapılacaktı. Bu Wall Streette yeni bir yöntemdi ve hayra alamet olmadığı kesindi. ......... Ama artık para piyasası öyle bir hale gelmişti ki ülkenin en güçlü bankaları bile hissedarların yeni hisseler karşılığında nakit ödeme yapabileceklerini sanmıyordu. Ofise gider gitmez Ed Hardinge "Satma zamanı geldi dedim".........Ed dedim ona fiyatların düşmesi çok gecikti, demek ki ani bir düşüş olacak. Bu ilan bankaların ne durumda olduğunu gösteriyor. Onların korktuğu benim olmasını istediğim şey (Şantın notu: Benim de!) ...... Bir kaç gün sonra St. Paul gazetelere bir ilan verdi, ya hisse senedi ya da tahvil çıkartıyordu.Hangisi olduğunu unuttum ama önemli olan o değildi zaten.İlanı okur okumaz ödeme gününün Northern Pasific ve Great Northen ödemelerinden önce olduğunu fark ettim. Anlı şanlı St. Paulün diğer iki demiryıolu firmasını atlatıp Wall Streette dolaşan azıcık parayı kendisine çekmeye çalıştığını anladım.St. Paulun bankerleri piyasada 3üne yeter para olmadığına çekinmiş ve diğerlerinden önce satış yapmayı ummuştu. Eğer borsada bu kadar az para kaldı ise bunu herhalde en iyi bankacılar bilirdi, sırada ne vardı?Ortalıkta para yoktu. Bunun çözümü ne olacaktı? Hisse senetleri satılmaya başlanacaktı elbette!Gözlerini borsaya diken halk o hafta başka birşey fark edecek durumda değildi. Akıllı operatörler ise o yıl çok şey gördü (o yıldan kasıt 1907 krizi). İki kesimi birbirinden ayıran şey de zaten buyudu.
Yukarıdaki satırlar tüm borsacıların tanıdığı Jess Livermore'un anılarından. Aradan uzun zaman geçti ve artık piyasada para olmaması diye bir şey yok. Hatta gereğinden fazla para olduğunu bile söyleyebiliriz. Ve bu ortamda Goldman, Bank of America, Citibank, belki GM yeniden hisse satarken Microsoft gibi nakit zengini bir şirket bile bono ihraç ediyor (Microsoft'un yaptığı bir nebze daha makul) . Ben tarihin tekerrür edeceğine inanıyorum..