Gazze’yi yok etmek neyi çözecek?

Nicholas KRISTOF (New York Times köşeyazarı)

Sivilleri öldürmek, aşırılıkları bitirmez. Aksine besler… 20 yıl önce Gazze’ye ilk gittiğimde, sokakta top oynayan çocuklara, hayatlarını ve umutlarını sormuştum.

Konu, İsrail’e ve terörizme geldiğinde, "Bir Filistinlinin bir grup İsrailli kadını bombalamasının ahlâki olarak doğru bulup bulmadıkları"nı sormuştum. O zaman 15 yaşında olan Motaz Abuleylah, “Bence olur.

Çünkü hepsi, İsrail ordusunda görev yapıyor” demişti. Daha ileri gidip, “Peki, İsrail’de sadece kızların okuduğu bir liseyi bombalamak mantıklı mı?” diye sordum. O zaman 18 yaşında olan İbrahim Abudaya, “Tabi. Çünkü o kızlar da ileride savaşçı olacak” demişti. “Amerikan büyükelçiliği bombalanır mı?” sorusuna cevap da “Mükemmel olur” olmuştu. Son soru şuydu: “İsrail’de bir anaokulu bombalanır mı?” Cevapları “Hayır” olmuştu.

Limitleri vardı. İsrail şu anda Gazze'ye, mevcut felaketin üzerine yeni bir insani felaket katacağından ve aşırılık yanlılarını köklerinden sökmek yerine Hamas'ın nefret söylemini güçlendirip, bu çocukların ifade ettiği nefreti güçlendireceğinden korktuğum yollarla, karadan işgale girişmeye hazır olabilir. İsrail, Gazze'nin kuzeyinde bir milyondan fazla insanın evlerini terk etmesi talep etti. İsrail'in kaçamayan herkesi yok edilecek savaşçılar olarak göreceğine dair endişeler var.

Hamas, Hidra gibidir!

İsrail'in taktiksel üstünlüğü var ama stratejisi nedir? Bundan sonra enkazı kim yönetecek? Ve Filistinli sivillerin kitlesel katliamı daha sonra İsrail'le nasıl bir uyuma yol açacak?

Filistinlilerin trajedilerinden biri de sürekli olarak zayıf ve dar görüşlü bir liderliğe sahip olmalarıdır; Hamas da bunun bir örneğidir. Hindistan'daki sömürgeci baskı Gandhi'yi, Güney Afrika'daki kargaşa Mandela'yı ve Filistinlilerin ayaklanmaları Hamas'ı yarattı. Ancak belki de bu acınası liderliğin bir nedeni, çaresiz, öfkeli insanların demagoglara yönelmesine yol açabilen acı ve aşağılanmadır.

2021'de İsrail'in bombalamalarına yol açan çatışmaların ardından anketler, Hamas'ın Filistinliler arasındaki popülaritesinin arttığını ortaya koydu. Çünkü insanlar arkadaşlarının öldüğünü gördüklerinde, öfkeleri bazen onları kendileri için savaşıyor gibi görünen herkesi mutlu etmeye itiyor. Gazze'deki röportajlarımda, yaşlı insanların savaştan bitkin düştüğünü ve bazen Hamas'ı bombalamaları kışkırtmakla suçladığını gördüm.

Ancak gençlerin çoğu, birinin karşılık vermesini görmekten keyif alıyor gibi görünüyordu. İsrail, bir kara saldırısıyla Hamas'ı yok edebileceğine inanıyor. Şüpheciyim ve Hamas bir örgüt olarak ortadan kaldırılsa bile aşırılığın yoğunlaşacağından ve yeni radikal grupların ortaya çıkacağından şüpheleniyorum. Sefaletten beslenen Hamas bir Hidra'dır: Bir kafa kesildiğinde iki kafa daha çıkar.

Filistinli kadının etkileyici cevabı

 Herkes, İsrail'in karşılık vermesini bekliyor. Pratik soru ne kadar ileri gidileceğidir: En açık ifadeyle, İsrail için kaç tane Gazzeli çocuk çok fazla? Gazze'de beni derinden etkileyen bir diğer kişi ise 2014 yılındaki bombalamada evi hasar gören, kocası yaralanan, çocukları aç olan Sumud Abu-Ajwa isimli kadındı. "İsrailli annelerin de senin gibi acı çekmesini mi istiyorsun?" diye sordum. "Elbette hayır" diye yanıtladı. "Umarım, Allah acımızı kimseye tattırmasın."