Gayrimenkul işlemlerinde vergilemede yeni düzenlemeler

Bilindiği gibi vergilemenin temel amacı kamu harcamalarını karşılayacak gelirin sağlanmasıdır. Uzun yıllar vergileme kamu finansman aracı olarak görülmüştür . Son 50- 60 yılda vergiler finansman fonksiyonunun yanında ekonomik istikrarın sağlanması, dış ticaret dengesizliklerinin düzeltilmesi, gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılmasında ve ülke kalkınmasının desteklenmesinde önemli bir araç olarak kullanılmaya başlanmıştır. Toplumsal sosyal gelişimin desteklenmesi amacıyla da vergisel teşvikler kullanılmaktadır. Son yıllarda ülkemizde özellikle kalkınmanın desteklenmesi ve sektörel durgunlukların giderilmesi amacıyla vergi kanunlarımızda çok sayıda düzenleme yapılmıştır. Dikkate değer son düzenlemelerden bazıları da 8 Mart 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la yapılmıştır.

Damga Vergisi Kanunu değişiklikleri

6824 Sayılı Kanun’la, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli, vergilenecek kağıtlarla ilgili(1) sayılı tablonun I. Akitlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün “A. Belli parayı ihtiva eden kağıtlar: başlıklı fıkrasına (13) numaralı bentten sonra gelmek üzere, 14-17’nci aşağıdaki bentler eklenmiştir.

Buna göre;

“14. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri (Binde 9,48),

15. Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler arasında düzenlenen inşaat taahhüt sözleşmeleri (Binde 9,48)

16. Kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat işlerine ilişkin danışmanlık hizmet sözleşmeleri (Binde 9,48)

17. Yapı denetimi hizmet sözleşmeler (Binde 9,48)” oranında damga vergisine tabi olacaktır.

Öte yandan, kanuna ekli damga vergisinden istisna kağıtlarla ilgili( 2) sayılı tablonun ‘’V-Kurumlarla ilgili kağıtlar’’ başlıklı bölümünün 25 numaralı fıkrasından sonra gelmek üzere, aşağıdaki 26’ncı fıkra eklenmiştir.

26. Sosyal sorumluluk projeleri kapsamında proje yürütücüsü sivil toplum kuruluşları ile bu projelere destek veren kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları arasında düzenlenen kâğıtlar.” damga vergisinden istisna tutulmuştur.

Harçlar Kanunu değişikliği

6824 Sayılı kanunla 492 Sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı Tapu ve Kadastro harçları ile ilgili(4)Sayılı Tarifenin I-Tapu işlemleri başlıklı bölümünün (20) numaralı fıkrasının (a) bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“Bakanlar Kurulu, bu bende ilişkin kanuni nispeti, gayrimenkullerin türleri, gayrimenkul sertifikası karşılığı edinimi, sınıfları, büyüklükleri, bulunduğu yer ve vergi değerleri itibarıyla birlikte veya ayrı ayrı olmak üzere, bir katına kadar artırmaya, onda birine kadar indirmeye yetkilidir.”

a) Bendinin mevcut hali şöyledir.’’

Gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyuun izalesi hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden ) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı (Binde 20)

Tapuda kaydı bulunmayan gayrimenkullerin, zilyetlik devir sözleşmeleri ile devrinde de bu fıkra hükümleri uygulanır.

Hesaplanacak harç, zilyetlik devir sözleşmeleri yapılmadan önce, şekil ve muhtevası Maliye Bakanlığı’nca tespit edilecek bir beyanname ile bildirilir ve beyanname verme süresi içinde ödenir. Yapılan düzenleme ile Bakanlar Kuruluna gayrimenkul veya gayrimenkule bağlı sertifika -belge türü itibariyle oran farklılaştırma yetkisi tanınmaktadır. İktisadi ve sosyal ihtiyaçlar gerektirdiğinde bu yetki kullanılabilecektir.

2017/9973 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

Bakanlar Kurulu aldığı bu kararla 6824 Sayılı Kanun’la binde 9,48 oranında damga vergisine tabi olacağını belirlediği kağıtların damga vergi oranını sıfıra indirmiştir. Tapu harcını da bazı gayrimenkul türleri için binde yirmiden binde 15 e indirmiştir .

Değişiklik13.3.2017 tarihli ve 2017/9973 Sayılı kararname eki kararda aşağıdaki gibi belirtilmiştir.

1) 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “I. Akitlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün “A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar” başlıklı fıkrasının (14), (15), (16) ve (17) numaralı bentlerinde yer alan kâğıtlar için damga vergisi oranı “0” (sıfır) olarak uygulanır.

2) 30/9/2017 tarihine kadar (bu tarih dahil) uygulanmak üzere, 492 sayılı Kanun’a bağlı (4) sayılı tarifenin “I-Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün 20/a fıkrasında sayılan tapu işlemleri üzerinden “binde 20” nispetinde alman tapu harcı, konut ve işyerlerinde (kat irtifakı tesis edilmiş olanlar dahil) “binde 15” olarak yeniden belirlenmiştir.

Bakanlar Kurulu Kararı da gayrimenkul ve inşaat sektörüne destek sağlamaya yöneliktir.

KATMA DEĞER VERGİSİ DEĞİŞİKLİĞİ

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir. “i) Konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmek kaydıyla, Gelir Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendinde belirtilenler hariç olmak üzere çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler ile kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye’ de kazanç elde etmeyen kurumlara yapılan konut veya iş yeri teslimleri (Şu kadar ki bentte öngörülen şartları taşımadığı hâlde istisnanın uygulandığının tespit edilmesi hâlinde zamanında tahsil edilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinden mükellef ile birlikte alıcı müteselsilen sorumludur. İstisna kapsamında teslim alman konut veya iş yerinin bir yıl içerisinde elden çıkarılması hâlinde zamanında tahsil edilmeyen verginin, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faiziyle birlikte tapu işleminden önce elden çıkaran tarafından ödenmesi şarttır.),” Yapılan düzenleme ülkemizde gayrimenkul edinmek isteyen yabancılara ,maddede belirlenen şartlar dahilinde KDV istisnası tanınmaktadır. Bu istisna ile bir yandan inşaat sektörü desteklenirken öte yandan döviz açığının azaltılmasına katkı sağlanması amaçlanmıştır.