Gates’e göre Piketty haklı
Fransız Ekonomist Thomas Piketty, ‘21. Yüzyılda Sermaye’ adlı kitabında, 20 ülkeden son 200 yıla ait verileri derlemiş ve miras yoluyla edinilen servetlerin, gelirlerden hızlı büyüdüğünü ve bu durumun az sayıda insanın diğerleri üzerinde tahakkümünü garanti altına aldığını savunmuştu.
Kapitalist sistemde ekonomik büyümenin herkese faydası olduğu inancının yanlış olduğunu da belirten Piketty, durumu dengelemek adına küresel bir ‘servet vergisi’ tavsiye etmişti.
Microsoft’un sahibi ve dünyanın en zengin insanı Bill Gates, daha fazla para kazanmak yerine, sahip olduğu servetin çok büyük bir bölümünü yardım işlerine ayırmayı tercih eden bir isim. Gates geçtiğimiz günlerde blogunda Piketty’nin kitabını değerlendirdi ve Fransız ekonomistin görüşlerine katıldığını dile getirdi.
Gates’e göre; yüksek gelir eşitsizlikleri kötü bir şey; kapitalizm bu gelir eşitsizliklerini tek başına çözemez; ve eşitsizliğin daha fazla eşitsizliğe yol açtığı bu kısır döngünü kırmak için hükümetlerin harekete geçmesi faydalı olur.
Gates, Piketty sayesinde daha fazla akıllı insanın servet ve gelir eşitsizliği konusuna eğileceğini umuyor. Ve O da Piketty gibi durumu dengelemek adına küresel bir ‘servet vergisi’ konması gerektiğini düşüyor.
Gates’in yorumları şöyle: “Gelir eşitsizliğinin yüksek boyutlara ulaştığını söylerken, dünyanın daha kötü bir yer olduğunu söylemek istemiyorum. Çin, Meksika, Kolombiya, Brezilya ve Tayland gibi ülkelerde orta sınıfın yükselmesi sayesinde, dünya genel anlamda daha eşitlikçi bir hale geldi ve bu olumlu trend devem edecek gibi görünüyor. Fakat tabi ki aşırı eşitsizlikler olduğu da yadsınamaz. Kapitalizm içinde belli bir düzeyde eşitsizlik vardır. Piketty’nin dediği gibi, bu durum sistemin bir parçası. Asıl soru, eşitsizliğin hangi seviyeye kadar kabul edilebileceği ve eşitsizliğin ne zaman zarar vermeye başladığı. Bu konuda tartışılması gerekir.”
Çalışmıyor ama serveti artıyor
Gates aktif olarak çalışmayı bırakalı 10 seneden fazla oldu. Kendini yardım işlerine adadığı bu süreçte mal varlığı da yerinde saymadı aslında. 1998 yılında Gates’in serveti 50 milyar dolar civarındayken; 2014 Ekim ayı itibariyle 79.3 milyar dolara ulaştı. Bu yaklaşık yüzde 60 oranında bir artışa denk geliyor. Hem de son 10 senedir parasını yardım amaçlı dağıtmış olmasına rağmen!
Bu arada her ne kadar Gates, Piketty’nin görüşlerini desteklese de, farklı düştüğü konular da var. Örneğin Gates’e göre en zengin 400 ABD’linin yarısını girişimciler oluşturuyor ve bunlar servetlerini kendileri yaptılar. Piketty ise, ABD’li zenginlerin büyük bir bölümünün mirasa konduğunu ifade etmişti.
Gates’in öne çıkardığı bir diğer konu da, Piketty’nin kitabında yardımsever zenginlerden fazla bahsetmemiş olması. Gates’e göre hayırseverlik çözüm paketinin önemli bir parçası; Piketty’nin kitabında hayırseverliğe bu derece az yer ayrılmış olması ise “üzücü”.
Doğru yapılan hayırseverlik
Aslında hayırseverliği, sosyal sorunlara bir çözüm olarak gören uzman veya ekonomistin çok fazla olduğunu söyleyemeyiz. Zenginlerden sosyal sorunları çözmelerini beklemek makro boyutta çok mantıklı görünmüyor. Özellikle de gelir eşitsizliği zenginlerin ilgilendiği bir sorun gibi görünmüyor.
Hayırseverliğin doğru yapıldığı taktirde, topluma büyük fayda sağladığını söyleyen Gates, 19. yüzyıl Amerika’sında yaşayan ve çelik endüstrisinin gelişmesinde önemli rol oynayan Andrew Carnegie örneğini veriyor.
US. Steel’in kurucusu ABD’li iş adamı Carnegie; Carnegie Mellon Üniversitesi’nin kurucusu; 2 bin 500’den fazla kütüphane yaptırmış, birçok üniversite açmış ve hayır işlerine zamanında milyon dolarlar harcamış bir isim.
Hayırseverlik yararlı ama aileden kalan servet tehlikeli diyor Gates ve şöyle tamamlıyor sözlerini: “Melinda ve ben, hanedanlıklardan kalan servetinin toplum ve çocuklar için kötü olduğuna inanıyoruz. Çocuklarımızın kendi yollarını bulmalarını istiyoruz. Her türlü fırsata sahip olacaklar, ama kendi hayatlarını ve kariyerlerini kendileri yaratacaklar.”