Garbın afakı kararmaya devam ediyor!
Perşembe günü İngiltere’de yapılan AB referandumuna ilişkin sonuçların netleşmeye başlaması ile piyasalar karıştı. Beklentiler hızla olumsuzlaştı ve kırılganlık algıları çok tehlikeli sulara yelken açtı; riskten kaçınma eğilimi yıkıcı olabilecek şekilde güçlendi, fiyat oynaklıkları arttı. Böyle olmaması için harcanan çabalar ve dolaylı müdahaleler yeterli olamadı. Sorunların ağırlaşması ve ekonomi ile finansal eğilimlerin farklılaşmasını, muhafazakar ve korumacı eğilimlerin güçlenmesini görmezden gelmenin bedeli taşınabilir olmaktan çıkmaya başladı.
Haziran sonu itibarı ile bilançoları olduğundan çok daha iyi imiş gibi göstermeye çalışanların, evdeki hesapları çarşıya uymadı; kısa vadeleri uç uca ekleyerek günü kurtarmaya ve geniş kesimleri koyun sürüsü gibi yönlendirmeye çalışanlar ne yapacağını bilemez hale geldi. Dolar faizinin yükseltilmeyeceği yönündeki beklentiler, büyüyen korkular sayesinde tutmuştu; fakat İngiltere’nin AB’den ayrılma kararı gündem belirlemeye ve eğilimleri kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirmeye çalışanların tüm hesaplarını bozdu; hafta sonunda İspanya’da yapılacak Genel Seçimlerden çıkabilecek olası sonuçları bile unuttular!
Ekonomik eğilimler, gelişen ekonomilerin durgunlaşmaya devam edeceğine ve gelişmişlerinde bu durumdan olumsuz yönde etkilenmeye devam edeceğine işaret ediyor. Günü kurtarma amaçlı eylem ve söylemler, bu yöndeki gerçekleri değiştiremiyor. İngiliz Referandumunun ardından, muhtemelen İspanyol seçimleri de bu yöndeki gerçeklerin etkisi altında kalacak. Güvensizliğin artması engellenemeyecek; sular, fizik kanunlarına aykırı bir şekilde tersine akmayacak!
Taşıdıkları riskler veya çıkarları gereği gerçekleri kabullenemeyenler, muhtemelen direnmeye devam edecek. Siyasi iradeler ve para otoriteleri ile birlikte sistemi oluşan kurumsal yapıyı, bir şeyler yapması için zorlamaya sürdürecekler; kimsenin almak istemediği riskleri almaya devam etmek veya kötüye gidişi seyrederek potansiyel istikrarsızlığı beslemek dışında bir seçenek bulamayacaklar!
Çıkış veya çözüm arayanların, öncelikle geçmişe bakması ve gerçekçi olması gerekiyor. Mevcut yapıyı koruma zorlaması olmasa idi, siyasiler bir şeyler yapmış olabilirdi! Sürdürülebilir olmayan eğilimler ve geleneksel olmayan politika setlerinden uzak durulabilirdi; sorunlar küçük iken çözülebilir, para otoriteleri kapasite sınırlarını zorlayarak etkisizleşmek durumunda kalmayabilir ve finansal eğilimler ekonomideki gidişatın takipçisi olmaya mecbur edilebilirdi. Fakat olmadı! Dengesizlikler olabildiğince büyüdü, sorunlar ağırlaştı; mevcut yapıyı ve yozlaşmış ilişkilerini korumaya çalışmaktan vazgeçmek dışında seçenek kalmadı!
Küresel düzeydeki devasa boyutlara ulaşan arz fazlası, rekabet koşullarını olumsuzlaştırmaya devam ediyor. Dalgalı bir şekilde güçlenen riskten kaçınma eğilimi, faaliyet dışı gelir yaratmak amacı ile alınan pozisyonların ürettiği kayıpları büyütüyor. Verimsizlik her tarafı sarıyor, bilançolar yıpranıyor; siyasi ihtiraslar uğruna geniş kesimleri sürekli olarak aldatmanın bedeli çaresizlik olarak geri dönüyor. Göç yolları daha hızlı aşınıyor, küresel ticaret hacmi daralıyor. Bu olumsuzlukların sorumluluğunu, siyasi iradeler ile para otoritelerinin yaptıkları ve yapmaya cesaret edemediklerinde aramak gerekiyor!
Gerçekleri hazmedemeyenler, teselli arayarak eski alışkanlıklarını sürdürmeye çalışıyor! İngiltere’de referandumun tekrarlanması için imza toplanıyormuş, İskoçlar AB içinde kalmaya devam edebilmek için Bağımsızlık referandumu yapacakmış! Bu şekildeki yapay gündemler ve duygusallık yüklü kaşıntılar, riskten kaçınma eğiliminin etkisini azaltacak kapsamlı müdahaleler kısa vadedeki kayıpları sınırlandırabilir; fakat orta vade açısından değişen bir şey olmaz.
İnsanların çok büyük bir kısmı, kaybettikleri şeylerin kıymetini iş işten geçtikten sonra anlama gafletinden kurtulamıyor! Son pişmanlıklar ise genelde fayda etmiyor ve gidenlerin geri dönmesini sağlayamıyor! Geçmişin yanlışları ile hesaplaşamayanlar gerçekçi olamıyor ve geleceği için doğru olanları yapamıyor! Nefsinin köpeği olanların kılavuzluğu, Dünyamızı daha önce yaşanmamış türden felaketlere sürüklemeye devam ediyor!