GAM-III

Orta ve Güney Amerika’nın büyük bir kısmını İspanyadan kurtaran Simón Bolívar olması gereken kurumları kurmasına rağmen bir milleti olmadığı için kurduğu Gran Colombia Cumhuriyeti yaşayamadı.Çin’de imparatorluğu bitiren Sun Yat-sen’in bir milleti vardı ama gerekli kurumları kuramadığı için başlattığı Çin Cumhuriyeti çok kısa ömürlü oldu. Türkiye’yi kuranlar bunu iyi anlamışlardı. Sürdürülebilir servet yaratmak ve bu serveti adilane dağıtmak konusundaki temel sorunlarımızı kişiler değil ancak kurumlar çözebilir. Resmi, özel, kar amacı gütsün gütmesin tüm kurumlarımızı önemli görevler beklemektedir.

Hizmet kurumlarının (HK) hizmet gamlarını irdelemeye devam ediyoruz. İşi “Üyelerinin finansal, insan gücü, tesis ve altyapı, enformasyon ve know-how ve işbirliklerine dair kaynak eksikliklerini giderecek ve onların strateji tasarımı, pazarlama ve üretim yönetimi becerilerini artıracak hizmetlerin üretilmesi” olarak tanımlanan HK’ların hizmet gamlarını tasarlarken ilk karar vermeleri gereken şey hizmetin hedefinin ‘kişiler mi’ yoksa ‘örgütler mi’ olduğudur. Bu hizmetten beklenen sonuçların tanımlanması için şarttır. Bir hizmetin beklenen sonuçlarını tanımlayamazsanız başarınızı veya başarısılığınızı ölçemezsiniz. Bu durumda da varlığınızın nedenini kanıtlamak için saçmalarsınız. Bu bir iş değil bir bilinç meselesidir. Çünki hizmetler hedeflerini kendileri zaten tanımlarlar. Buna rağmen bir çok HK bile bile bu konuda bilinçsiz davranırlar. Buna örnek olarak HK’ların “5000 firmayı eğittik” gibi raporlarla kişilere yönelik bir hizmeti kurumlara yönelik bir hizmet gibi göstermelerini vermiştim. Şimdi kurumlara ve kişilere verilen hizmetlere bir bakalım.

Geçen hafta iş tanımından gelen “kaynak eksikliklerini gidermeye yönelik” hizmetlerin ilk çeşitlerini: (1) Mali kaynak sağlayan hizmetler; (2) Enformasyon ve know-how sağlayan hizmetler; (3) Alt yapı ve fiziki tesis sağlayan hizmetler; (4) İş gücü sağlayan hizmetler ve (5) Stratejik işbirlikleri ve network’ler sağlayan hizmetler olarak beş kategoride sınıralandırmıştım. Konuya biraz yakın olan herkes HK’ların hizmetlerinin büyük bir çoğunluğunun bu kategorilerde olduğunu hemen görecektir. HK’lar bu hizmetleri bazen başka kurumlarla birlikte bazen tek başlarına sunmaya çalışırlar. HK’ların bu hizmetleri hemen herzaman kurumlara verilen hizmetlerdir. Bunların fayda ve sorunlarına ilerde değineceğiz.

“Kaynak eksikliklerini gidermeye yönelik” hizmetlerin ikinci çeşitleri: Mali kaynak, enformasyon ve know-how, alt yapı ve fiziki tesis, iş gücü, stratejik işbirlikleri ve network gereksinimlerinin saptanması,tedariki, vs. konularında beceri arttırmaya yönelik hizmetlerdir. Yine beş katgorideki bu tür hizmetler ‘yönetim’ becerisini arttırmaya yönelik ve hedefi kişiler olan hizmetlerdir. HK’lar bu hizmetleri de bazen kendileri bazen ortakları aracılığı ile sunarlar.

Sözün kısası kaynaklara ilişkin HK’ların hizmet gamlarında beşi kurumlara beşi kişilere yönelik on çeşit hizmet seçeneği olabilir. Birde HK’ların işletme becerilerini arttırmaya yönelik hizmetler vardır.Bunlar: (1) Strateji tasarımı; (2) Pazarlama ve (3) Üretim becerilerini arttırmaya yönelik hizmetler olarak üç kategoride tanımlanırlar. Bunlar da kişilere verilen hizmetlerdir. Yani, HK’ların hizmet gamları beşi kurumlara sekizi kişilere verilen on-üç çeşit hizmetten oluşur. Hiç bir HK bu on-üç hizmetin hepsini birden veremez, zaten vermemelidir de.

Şimdi gelelim bu hizmet gamının detaylarına. Önce kaynak sağlamaya yönelik ve kurumlara verilen hizmetlere. Bu hizmetler en popüler hizmetlerdir. “Para veren altın bulsun” sözü misali ve “Bedava sirke baldan tatlıdır” deyişi paralelinde HK üyeleri bu hizmetlere bayılırlar. Bu hizmetleri sunan HK’lar da yıllık faaliyet raporlarında şu kadar firmaya şu kadar para dağıttık, şu pazar veya şu düzenleme konusunda şu kadar araştırma yayınladık, üyelerimize bilgi sayar dağıttık, yazılım hizmeti verdik, ihtiyacı olan üyelerimize uzman gönderdik, filan ülkeyle anlaşma görüşmeleri yaptık diyerek sayfa doldururlar. Genellikle alan memnun satan memnun olur. HK’ların büyük çoğunluğu “Bu sene beş bin üyemize para dağıttık yetmedi bize daha fazla kaynak sağlayın” diyerek bu menuniyeti kullanırlar.Kaynak sağlamaya yönelik hizmetlerin kağıt üzerinde kötü bir tarafı yok gibi gözükür. Öyle ya üyelerin kaynak sıkıntısı varsa (ki her zaman vardır) ve bu üyelere hizmet vermek için kurulan bir HK’da bu hizmeti veriyorsa bunun nesi kötü? Eğer münafık falan değilseniz bunu alkışlamanız lazım. Bir münafık olarak suçlanma bahasına ben neden alkışlamıyorum bir kez daha anlatmaya çalışayım.

HK’ların hizmetleri eninde sonunda bir sonuç doğurmaları için verilir. Laf olsun, faaliyet olsun diye değil. İşte bu tür hizmetlerin en önemli sorunlarının başında da bu geliyor. Kime, ne kadar ve en önemlisi neden (hangi sonuç için) kaynak aktaracaksınız? Buna nasıl karar vereceksiniz? Bir HK yıllık raporunda sunduğu para aktarımı programlarının biri kapsamında kırk binden fazla kuruma para verdiğini söylüyor. Bu kurumun çaycı dahil tüm personeli tüm yıl tüm bu işle uğraşsa günde on-üç müracaatı inceledi demektir. Bravo. Ben çok iyi bildiğimi sandığım bir konudaki bir sayfa yazıyı yarım günden fazla zamanda yazıyorum. Bende bir sorun var zahir.