Fransa'da neler oluyor?

Fransa’da yaşanan son hadiseler gündeme gelir gelmez yeni bir “Arap Baharı mı?,” “Fransız İhtilali Ruhu mu?,” “Fransa’da iç savaş çıkar mı?” gibi birçok soruya sebebiyet verdi. Birden tüm ekranlarda bu süreç konuşulmaya başladı. Wagner olayında da şahit olduğumuz gibi lüzumsuz detaylar, komplo teorileri ile boğulmaya doğru gitti. En son Wagner konuşulurken; mesele sosisli sandviç ve Prigojin’nin annesinin hardal tarifine kadar inmişti. Burada da bir yandan Amerika-Çin savaşı, diğer yandan (Emmanuel) Macron’un gizli planı derken hadise yine aldı başını gitti. Şimdi aslında bu çok basit ve herkesin rahatlıkla görebileceği meseleyi olabildiğince sadelikle ele alalım. Tek tek süreci, gelişimini ve muhtemel istikametini hep beraber değerlendirelim.

Trafikte polisin dur ihtarına uymayan Cezayir asıllı bir genç polis tarafından öldürüldü. Hadise duyulur duyulmaz kızılca kıyamet koptu, herkes sokaklara döküldü. Cezayir asıllılar başı çekti. Kendi etnik gruplarına mensup bir genç. Normal değil mi? Sebep bu kadar mı? Tabi ki değil. Üç önemli boyutu var.

Biri, Cezayir başta Mağrip bölgesinde yıllarca sömürgecilik yapmış Fransa’nın tarihsel tutumu. Afrika’dan yıllar içinde Fransa’ya gelmiş, sonra vatandaş olmuş ama hala dışlanan Cezayirliler ile neredeyse tüm azınlıkların Fransa’da kabullenilmeme sorunuydu bu. Yani tek bir kurşunla patlamadı bu hadise. Cezayirlilerin üstüne aynı dertten muzdarip tüm azınlıklarda katılınca işin etnik boyutu iyice köpürdü. Herkes birleşti. Bu birinci etken tarihsel ve güncel etnik sorun.

İkinci mesele; açık ve net söyleyelim İslam karşıtlığı. Çocuk, Müslüman. Yıllar yıllı Müslüman karşıtlığı noktasında Avrupa iyi sınav vermiyor. İş, islamofobiden çıktı, İslam karşıtlığına döndü. Nefret suçuna döndü. Fransa’da malum derginin yıllarca yaptığı tahrikler akıllardan çıkmıyor. Fransa’da yaşayan tüm Müslümanlar etnik kökeni ne olursa olsun patlamaya yer arıyor. Bu mesele koskoca Fransa’da yaşayan Müslümanları sokağa döktü. Eklendi mi etnik meselenin üstüne bir de dini etki, büyüdü mü sokaklardaki kitleler.

Üçüncü etken ekonomi. Ne derseniz deyin, dünya iyi bir ekonomik süreç yaşamıyor. Neredeyse her ülkede gençler başta herkes mutsuz, umutsuz. Fransa’da da gelecekten umutsuz gençler de etnik kökeni ve dini inancı ne olursa olsun sokaklara döküldü. Sokaklardaki kitlelerin sayısı iyice arttı.

Bir de buçuk sebep var. Emeklilik yaşı, sosyal reformlardaki mutsuzluk, Macron’un ve parlamentonun aldığı ve belli bir siyasal ideolojiye mensup kişilerin mutsuzluğu bu protestolar ile birleşti. Protesto diyorum ama ağız alışkanlığı baya bir ayaklanma var sokaklarda.

İş öyle bir noktaya geldi ki; çevir sokaktan birini sor, neden buradasın diye inanın tek sebep altında onlarca farklı alt sebepler var. Yılların birikmişliği, dolmuşluğu, tepkisi ama herkesin ayrı tondan ayrı dert.

Şimdi gelelim meşhur sorulara ‘iç savaş çıkar mı?’. Hayır. Bir müddet sonra biter gider ama sonra daha serti ilk kıvılcımda yeniden hortlar. Çünkü özellikle ilk iki madde kökleriyle tarihiyle çok eskiye dayanıyor.

İşin içinde Amerika-Çin savaşı mı var? Gerek var mı? Sanki her şey güllük gülistanlık sorunsuz birden Amerika-Çin karıştırdı işleri. Söyledim zaten kıvılcım lazım. O da zaten her an her yerde.

Avrupa Baharı mı? Yeni bir Arap Bahar’ı mı? Hayır. Buralarda tüm eleştirilerime rağmen seçim var. Sandık var. Sandık varsa, demokrasi varsa bir şey olmaz.

Türkiye’de de aynısı olur mu? Dünyanın her ülkesinde her zaman her şey olabilir ne zaman ne olacak bilemem. Ama bir gerçek var ki; bizde Fransa’daki sebeplerden dolayı, hiçbir şey olmaz. Fransa’daki ayaklanmalara sebep olan etkenler bizde yok.  Bizdeki durum Fransa’nın tam tersi. Coğrafi kardeşlik var, din kardeşliği var. Zor zamanda tek kucak açan olmak var. Bu yüzden bunun gibisi bizde asla olmaz.