Fırtınada ne yapmalı?
Türk lirasındaki yangın kontrol altına alınıyor. Merkez Bankası ve BDDK’nın birlikte aldığı önlemler sonrası Türk lirası dolara karşı dip noktasına göre yüzde 15 civarında yükselerek 6,0 civarında dengelendi. Döviz piyasasının yatışmasında Katar’dan gelecek 15 milyar dolar, Rusya’dan ve Çin’den gelebilecek ilave kaynak söylentileri de etkili oldu.
Ancak asıl etkili olan Türk lirasında spekülasyon yapan yabancı yatırımcıların swap ve vadeli işlemlere getirilen kısıtlamalar sonrasında pozisyon kapamaya zorlanmasıydı. Bu nedenle Türk lirası değer kazanırken, faizlerin aşırı yükseldiği, Türkiye tahvillerinin ve hisse senetlerinin değer kaybettiği bir dönem geçirdik.
Bundan sonra ne olacak? Ekonomi yönetiminin aldığı önlemler ve Katar’dan gelecek kaynak beklentisi ile döviz piyasasındaki yangın büyük ölçüde kontrol altına alındı. Ancak elde edilen zafer Türkiye’yi yeni bir denge noktasına getirmedi, sadece zaman kazandırdı. Türkiye’nin bu zamanı iyi kullanıp, atılacak somut adımlarla ABD ile yaşanan gerginliği çözmesi ve piyasaların güvenini sağlaması gerekiyor. Aksi halde Eylül’ü pas geçsek de Ekim ayında yeni fırtınalarla karşılaşabiliriz.
Trump yönetiminin 6 Kasım’da yapılacak seçimler öncesinde Papaz Brunson’un serbest bırakılmasına yönelik yıkıcı söylemini sürdürmesini bekliyoruz. 435 üyelik Parlamentonun tamamının, 100 üyelik Senatonun ise 34’ünün belirleneceği seçimler Trump için hayati öneme sahip. Demokratların Parlamentoda veya Senatoda çoğunluğu ele geçirmesi durumunda Trump yönetiminin hareket alanı kısıtlanacak ve hatta geçmişteki uygulamalara yönelik soruşturmalar açılabilecek.
Bıçak sırtında dengelerin söz konusu olduğu seçimleri kazanmak için Trump yönetiminin Evanjelislerin tam desteğine ihtiyacı var. Bu nedenle 12 Ekim’de yapılacak Papaz Brunson davası büyük önem taşıyor. Mahkemeden Papaz Brunson ile ilgili beraat kararı çıkması durumunda ABD ile yaşanan gerginlik azalacak ve piyasalarda sert bir yükseliş yaşanacak. Aksi durumda, ilave ABD yaptırımları gelecek endişesi ile piyasalar yeni bir fırtına dönemine girebilir. ABD ile Türkiye arasındaki politik savaşın devam etmesi durumunda Türkiye’nin 2001 yılı benzeri bir krize girmesini beklemiyoruz. Son 16 yılda elde edilen mali disiplin, sağlam bankacılık sistemi, genç nüfus ve kriz tecrübesi sayesinde Türkiye bu krizi asgari hasarla atlatacaktır.
Bu senaryoda yaşanacak fırtınada yatırımcılar ne yapmalı? Fırtınaya açık denizde yakalanan yatırımcılar için Sadun Boro’nun tavsiyesini aktarayım: (i) Fırtına yelkeninizi takın; (ii) Güverteyi boşaltıp, kamaraya geçin; (iii) Geminizin sağlam olduğunu umarak fırtınanın geçmesini bekleyin. (iv) Fırtına sonrası hasar kontrolünden sonra sürüklendiğiniz noktadan yeni rotanızı oluşturun.