Fırsat çılgınlığı

Dünyadaki tüketici trendlerini izleyerek tüketici eğilimlerini aylık trend raporlarında bir araya getiren Trendwatching.com, Kasım 2011 trend raporunu yalnız Türkiye'de değil, tüm dünyada giderek yaygınlaşan ve neredeyse normal alışverişin yerini almaya başlayan fırsat çılgınlığına ayırdı. "Dealer-Chic" başlığıyla yayınlanan trend raporunda, eskiden neredeyse utanılacak bir şey olarak görülen indirim peşinde koşmanın şimdilerde trend haline geldiği, hatta gurur duyulacak bir davranış olarak herkesle paylaşıldığı anlatılıyor.

Raporda, fırsat peşinde koşmanın, tüketim alışkanlıklarındaki uzun dönemli büyük değişimlerin yansımalarından sadece bir tanesi olduğu belirtiliyor. Ekonomik krizin indirim ve fırsatlardan yararlanma motivasyonunu artırdığını belirten Trendwatchig, uyanık tüketicilerin daha fazla seçenek istemeleri, daha yüksek beklentilere sahip olmaları, markalara olan bağlılıklarının azalması gibi faktörlerin bu trendi hızlandırdığına dikkat çekiyor.

Fırsat kovalama trendinin önemini giderek artıracağına vurgu yapan rapor, bunu üç ana nedene bağlıyor:

1- Daha az paraya daha fazla deneyim elde etme isteği, 2- Kullanılan araçların ve teknolojinin yarattığı motivasyon, 3- İyinin de iyisine sahip olma isteği

2000'li yılların başında bugünkü adıyla Boyner, o zamanki adıyla Çarşı Mağazaları'nın outlet zinciri Smart Mağazaları'yla çalışmalar yaptığımız dönemden itibaren yakından gözlemlediğimiz ve giderek güçlenen "fırsat kovalama" şeklinde özetlenebilecek bu tüketici trendinin, içinde bulunduğumuz dönemde ana akım tüketici davranışı haline geldiği konusunda sanırım kimsenin kuşkusu yoktur. Bu nedenle sektörü ne olursa olsun, firmalar için gelecek planında önemli bir yere sahip olması gereken "fırsat sunma" konseptiyle ilgili raporda yer alan verilere kısaca bir göz atmakta fayda var:

Daha az paraya daha çok deneyim: Tüketicilerin sürekli daha çok deneyim peşinde koştukları malum. Deneyim sınırsız, bütçeler sınırlı olunca alışveriş fırsatları elbette kurtarıcı oluyor.

- Dünyanın çeşitli bölgelerinden tüketicilere ekonomi yapma yöntemleri sorulduğunda, indirimde alışveriş yapmak (%59) ve alışverişte indirim kuponu kullanmak (%48), sekiz stratejiden en çok tercih edilen iki seçenek oldu.

- Amerikalı tüketicilerin yüzde 62'si nadiren indirimsiz sezon fiyatından giysi satın alırken, İngilizlerin yüzde 58'i "hiçbir şey için tam fiyat" ödemekten hoşlanmadığını belirtiyor (Kaynak: Mintel, Eylül 2011).

- Amerikalı tüketicilerin yüzde 81'i alışverişte kupon ve mağaza kartı kullanarak ne kadar para arttırabileceklerini öğrenmenin eğlenceli olduğunu düşünüyor (Kaynak: Deloitte 2010 American Pantry Survey, Temmuz 2010).

- 'Kuponseverlerin' yüzde 40'dan fazlasının hane halkı geliri 70 bin doların üzerinde (Kaynak: Nielsen, Nisan 2010).

Araçların yarattığı motivasyon: Eskisi gibi gazeteden dergiden kupon kesme veya mağazadan verilen kuponları taşıma, bir kaç lira için bu kuponları biriktirme devri artık bitti. Online ortam fırsat araçlarının, çeşitliliğini, kullanım kolaylığını ve cazibesini inanılmaz ölçüde artırıyor.

- Online kuponların tüm kupon türleri arasındaki payı yüzde 1 olmasına rağmen, satış noktasında kullanılan kuponların yüzde 10'unu oluşturuyorlar (Kaynak: Catalina, Nisan 2011).

- Akıllı telefona sahip tüketicilerin yüzde 79'u telefonlarını alışverişle ilgili herhangi bir aktivite için kullanıyor. Bu kitlenin neredeyse yarısı (%48) telefonunu indirim ve fırsat kuponlarından faydalanmak için kullandığını belirtiyor (Kaynak: Google & IPSOS, Nisan 2011).

Daha iyi olan kazanacak: Daha düşük kalitede ürün ve hizmet sunan işletmeler bundan böyle müşteri çekmek için promosyon yapma şansına sahip olmayacaklar. Çünkü artık tüketiciler, herhangi bir şey satın almadan önce, o ürün ve hizmeti daha önce kullanan kişilerin değerlendirmelerine kolayca ulaşabiliyor. Ürün ve hizmet eğer kalitesizse, ne kadar ucuz olursa olsun tüketiciler tarafından rağbet görmüyor.

Peki bundan sonra ne olacak? Trendwatching'in gelecekle ilgili öngörülerini de kısaca özetleyelim:

- Tüketiciler aklınıza gelen hemen her alanda daha da fazla fırsat teklifli bekleyecekler.

- Alışveriş fırsatları ve olanakları daha da sofistike hale geleceği için, indirimlerden sıkılmaları ve yorulmaları söz konusu olmayacak.

- Tüketicilerin profil ve tercihlerini dikkate alarak yapılan doğru fırsat teklifleri sayesinde anında alışveriş olanakları artış gösterecek. Artık 'tüketiciler teklifleri değil', 'teklifler tüketicileri' bulacak.

- Konum (lokasyon) bazlı ve gerçek zamanlı fırsat tekliflerinin artmasıyla özel bir alanda fırsat teklifleri araması yapmak daha doğru ve isabetli sonuçlar verecek.

- Fırsat siteleri sadakate daha çok önem verecek, yeni, sadık müşteriler kazanmak (ve mevcut müşterilerini ödüllendirmek) için fırsatları kullanacak.