Firmaların borcu yüksek hane halkının düşük
Merkez Bankası'nın Kasım 2012 "Finansal İstikrar Raporu"nda firmaların ve hane halkının borçları ile ilgili önemli bilgiler var.
Firmaların borçları özkaynaklarının yüzde 116.8'i oranında. Açık anlatım ile 100 birin özkaynağı olan firma işini döndürmek için buna ek olarak 116.8 birim kredi kullanıyor.
Bunun sonucu firma, önemli ölçüde kredi maliyeti altına giriyor.
Firmaların satışlarının aktiflerine (toplam varlıklarına) oranı 1.1 olarak belirlenmiş. Demek ki, firmalar aktiflerini yılda yaklaşık 1 defa döndürebiliyor.
Aktifte kredinin yapı yüksek. Kredinin bir yıllık yükünün yaklaşık yarısı satışlara biniyor demektir.
Net kâr oranı ise satışların yüzde 6.4'ü büyüklüğünde.
Borç oranının yüksekliğine rağmen, Merkez Bankası'nın raporunda finansal giderlerin satıştaki payının binde bir olarak belirlenmesi şaşırtıcı bir tespit.
Hane halkının borçları ise, harcanabilir gelirlerinin yüzde 48.1'i büyüklüğünde.
Biz genelde Türk halkının imkanlarının ötesinde borçlandığına inanırız. Halbuki gerçek farklı.
İsveç'te bile hane halkı harcanabilir gelirinin yüzde 150'si kadar borç yükü altında. Bu oran İspanya, Portekiz ve İngiltere 'de yüzde 125 dolayında. Almanya ve Fransa'da yüzde 90'a yakın.
Bizde tüketici kredisi kullananların yüzde 52.8'ini ücretli kesim oluşturuyor. Tüketici kredisi kullananların yüzde 38.8'inin aylık geliri bin TL'nin altında. Yüzde 25'inin bin ile 2 bin TL arasında. Yüzde 12'sinin 2 bin ile 3 bin TL arasında.
Görülüyor ki tüketici kredisi kullananların yarıdan fazlası aylık geliri 2 bin TL'nin altın da olanlar.
Merkez Bankası'nın bir başka ilgi çeken tespiti, Türkiye'de tasarrufu sadece üst gelir grubundakilerin yapması. Milli gelirin dağılımını göstermek için nüfusun en fakirden en zengine yüzde 20'lik dilimlere ayrılması ile ortaya çıkan yüzde 20'lik en varlıklı nüfus grubunda tasarruf oranı yüksek. İlk üç yüzde 20'lik nüfus grubunda eksi tasarruf var.
Dördüncü yüzde 20'lik nüfus grubu çok az tasarruf edebiliyor.
Merkez Bankası'nın finansal istikrar raporları Türk ekonomisi ile ilgili çok kapsamlı güncel bilgileri içeriyor. Ekonomide olan biteni izlemek isteyenler için önemli kaynak.