FinTech devriminin farkında mıyız?
Finans ve bankacılık dünyanın en eski, en yaygın, en küresel, en büyük ve gelişmiş, kilit sektörlerinden biri. Tüm diğer sektörlerin, alanların gelişmesine ya da gerilemesine de eşlik ve önemli derecede etki eden sistem.
Yüzlerce yıl boyunca diğerlerinden en az beş kat daha fazla regüle gelişen, katı kuralları ve tanımları olan, sınırları, çerçeveleri son derece net ve belirgin çizilmiş, devasa bir sektör. Tüm dizaynı ve işleyişi güven oluşturma ve duyma ihtiyacını karşılamaya dayanır. Ve bunca dijitalleşmeye rağmen hala merkeziyetçiliği, parayı, dokümantasyonu ve fiziki karşılıkları esas alır.
En fazla 10 yıl içinde “alırdı” diyeceğiz çünkü FinTech Devrimiyle tüm sektörlerin işleyişini de etkilemiş ve değiştirmiş olarak tarihinde görülmemiş bir dönüşüm yaşayacak. Pek çok banka ve finans kuruluşu ya yok olacak ya da tamamen başkalaşacak. Bu sektörde çalışanların yetkinlik setleri baştan aşağı değişecek. Değişmek zorunda kalacak.
Mezopotamya’da doğmuş…
Bankacılığın ilk erken dönem örnekleri Mezopotamya'da ortaya çıkmış. Kefalet karşılığı kredi işlemleri, sermaye ve borç paralar için tahviller, çek ve kambiyolar, ticaretin gelişmesine önemli katkılar sağlamış. 13. Yüzyılda Avrupa'da faaliyete geçen ilk evrensel bankacılık işlemlerinin, Floransa'da gelişmeye başlamasına zemin hazırlamış.
Orta Çağ’da kiliselerde ilerlemiş…
Bankacılık ve finansal hizmetlerinin, sektörleşmesinin ilk örnekleri ise Orta Çağ'daki kiliselerin kutsal topraklara yapılan askeri sefer ve seyahatlerde değerli eşyaları koruma görevi üstlenmesiyle başlamış.
Papazların ihtiyaç sahiplerine ödünç para vermesi, faiz sisteminin ortaya çıkması, güvenilir kişilerden daha çok da din adamlarından mektuplarla teminat sağlama uygulaması, vb. ile bankacılığa dönüşmüş (Vatikan’ın dünyanın en büyük mali güçlerinden biri olmasının altında bu faaliyetler yatıyor)
İtalya’da serpilmiş…
Bu arada Banka kelimesi, İtalyanca "banca" kelimesinden türetilmiş. "Banca", İtalya'da Orta Çağ'da bankerlerin ve para değiştiricilerin (cambist) faaliyet gösterdiği tezgâhlar ve insanların parasını emanet ettiği, kredi aldığı ve borç verdiği mekânlar için kullanılırmış. İlk bankalar, mal tüccarları, komisyoncular ya da nakliyecilerle başlamış.
Daha sonra diğer iş alanlarına da yayılarak mali işler üzerine kredi ve mevduatlar tahsis eden ve salt bankacılık hizmeti sunan kuruluşlar oluşmuş. İlk banka şubeleri de 14. yüzyılın başında Avrupa'da açılmış. Bugünkü bankacılık sistemi en büyük gelişimini 18. ve 19. yüzyılda sağlamış.
20. Yüzyılda altın çağlarını yaşamış. Ve şimdi, FinTech ile yüzlerce yıl sonra sarsıcı ve yıkıcı bir dönüşümün eşiğinde çünkü! FinTech (Finansal Teknoloji), bankacılığın ve finansal hizmetlerin tüm tasarım, süreç, kaynak ve araçlarının teknoloji ile dijitalleşmesi, otonomi kazanması, dağıtık düzeneklere geçilmesi demek. Bunu sağlayacak ve zorlayacak olanlar şunlar; Artık…
1. Sahip olmak (owning) değil, kullanmak (using) esas. 2. Tüketici değil, müşteri (client) kral! 3. Müşteri “aboneye”, müşteri hizmetleri chat-bot’a dönüşüyor. 4. Şu teknolojilerin önünde hiçbir şekilde durmak mümkün değil;
● Yapay Zekâ, bulut bilişimi ve büyük veri + analitik
● Blockchain, akıllı sözleşmeler, dağıtık otonom dijital organizasyonlar (DAO)
● Kripto varlıklar, dijital para ve dijital, mobil ödemeler
● kitlesel fonlama platformları, API’ler ve açık bankacılık
● Robo danışmanlar-çalışanlar, eşler arası (Peer-to-Peer) işlemler
● Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) kriterleri, sosyal kredi puanlama sistemi,
● Siber güvenlik, biyometrik teknolojiler, RegTech (Regülasyon Teknolojileri), Sonuç: İlk etapta PayPal, ApplePay, GoogleWallet, WePay, AliPay, Twitter, Facebook, vb. gibi ileri teknoloji şirketleri oyuna girmeye hazır. Hatta girdiler bile. Sizce, siz ne yapmalısınız?