Fındıkta yalan rüzgarı, fiyatı aşağıya çekti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 26 Temmuz'da kilo başına 17 lira olarak açıklanan kabuklu fındık alım fiyatı, piyasada yapılan spekülatif söylemlerle 13.5 liraya kadar düştü.
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) üreticiye 11.2 milyon lira ödeme yapması ile fiyat 14 liraya çıktı. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da TMO'nun fındık alım fiyatı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanmıştı. Geçen yıl 27 Ekim'de 2018 ürünü kabuklu fındık fiyatı Giresun kalite için kilo başına 14 lira 50 kuruş, Levant kalite fındığın kilosu 14 lira, sivri ve diğer fındıkların kilosu ise 13 lira olarak duyurulmuştu. TMO da 1 Kasım itibariyle alımlara başlamıştı. Bu yıl ise açıklamaya rağmen, yaratılan manipülasyon ortamı fiyatları aşağı çekti.
Bu yıl fındık hasadı başlamadan önce 26 Temmuz 2019 günü Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından fındık alım fiyatı Giresun Kalite fındık için kilo başına 17 lira, Levant fındık için 16.5 lira, sivri ve diğer fındıklar için kilo başına 15 lira 50 kuruş olarak açıklandı.
Açıklanan fiyat üreticiler tarafından büyük oranda benimsendi. En azından çok büyük itirazlar gelmedi. Fakat, tüccar bu fiyattan pek memnun kalmadı. Onların beklediği fiyat 15 liranın altıydı.
Ferrero'nun alım fiyatı 15.75
Fındıkta en büyük alıcı konumundaki Ferrero, 2019 ürünü fındık alım fiyatını kilo başına 15 lira 75 kuruş olarak açıkladı. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) fiyatı hasattan önce ve 17 lira olarak açıklaması Ferrero’nun fiyatını yükseltti.
TMO hazırlıklarını yaptı, alım kriterlerini belirledi ve 21 Ağustos itibariyle fındık alımına başladı. Alımlar devam ederken bazı tüccarlar fiyatı düşürmek için spekülatif haberler yaymaya başladı. TMO’nun ödeme yapmadığını, alım noktalarında fındığın geri çevrildiği, yeterli deposu olmadığı gibi gerçeği yansıtmayan spekülatif söylemlerle kabuklu fındığın fiyatı 13.5 liraya kadar düşürüldü. Fındığını ucuza satmak zorunda kalan üretici zarar etti.
TMO’nun 4 Eylül'de açıklama yapması ve aldığı fındığın bedeli olarak 11 milyon 200 bin lira ödeme yapması ile fiyat 50 kuruş artışla 14 liraya çıktı.
TMO'nun depo ve para sorunu yok
Fındık fiyatlarındaki gelişmeleri TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal ile konuştuk. Fındık üretim bölgesinden yeni dönen Ahmet Güldal, fındıkta vatandaşın kafası karıştırılarak fiyatın düşürülmeye çalışıldığını belirterek buna izin vermeyeceklerini söyledi.
Ofislerinin depo ve para sorunu olmadığını belirten Ahmet Güldal şu bilgileri verdi: "Bu göreve geldiğimizden bu yana alacağımız ürünlerin alım fiyatını hasattan en az 15 gün açıklayacağımızı söyledik. Bu yıl fındıkta da bunu yaptık. Sayın Cumhurbaşkanımız hasattan 15 gün önce fındık alım fiyatlarını açıkladı. Biz de hazırlıklarımızı yaparak 21 Ağustos'ta piyasaya güçlü bir şekilde girdik. Son günlerde birileri fiyat düşürmek için vatandaşın kafasını karıştırıyor. TMO’nun ödeme yapmayacağı, kaynağının olmadığı ve fındığı koyacak depolarının olmadığı yalanını yaymaya çalışıyorlar. Bunların tamamı yalan ve spekülatif amaçlı söylemler. Bizim yeterli depomuz da var, paramız da var. Şu anda hazır 200 bin ton kapasiteli depomuz var. Ayrıca fındık üretim bölgesine yakın 250 bin ton ilave depo kapasitemiz var. Fındığını bize verenlere 11 milyon 200 bin lira ödeme yaptık. Ödemelerimiz devam edecek. Fındık alımı için hiç bir kaynak sorunumuz yok. Vatandaşlarımız bu yalanlara inanmasın, ucuza fındık satmasın. Fındığını bize getirsin."
Ofis 61 noktada alımlar devam ediyor
Fiyatı düşürmeye yönelik spekülatif haberlere itibar edilmemesi gerektiğini anlatan Güldal, "Fındıkta referans fiyat Cumhurbaşkanımızın açıkladığı fiyattır. Bazı borsalar 15 lira diye halkın göreceği şekilde ışıklı tabela yaptı. Piyasada, TMO'nun parası yok, deposu yok, gelen fındığı geri çeviriyor gibi spekülatif haberlere kimse itibar etmesin. TMO ilk kez fındık almıyor. Tam 7 sezon fındık aldı. Bu sezon en organize ve en büyük deneyimle piyasada. Şu anda 34 ekibimiz sahada ve 61 noktada alım yapıyoruz. Başlangıçta rutubetten dolayı alınmayan az miktarda fındık vardı. Ama şu anda bu sorun da çözüldü. Randevu alarak fındık getiren üreticilerimizden fındığını alıyoruz. Batı Karadeniz'de fındık için randevu alan üreticilerin yüzde 99'u fındığını getiriyor. Fakat, Doğu Karadeniz'de randevu alanların yüzde 60- 70'i fındık getiriyor. Fındık getirmeyecek üreticilerimiz randevu almasınlar. Çünkü diğer üreticilere haksızlık oluyor" dedi.
Kota uygulanmıyor
Fındık alımında kota uygulandığı yönündeki iddiaların da doğru olmadığını vurgulayan TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal şöyle devam etti: "Fındık alırken rekolte tahmini ve ortalama verimi dikkate alıyoruz. Buradaki amacımız fındığına bakan.verimi yüksek üreticilerin daha çok ürün satmasını sağlamak ve aracıları devreden çıkararak doğrudan üreticiden ürün almaktır. Bunun için, tarım il müdürlükleri,araştırma enstitüsü,ziraat odaları,ihracatçılar birliği,borsalar ve TMO'nun da içinde yer aldığı fındık rekolte tespit komisyonu raporlarını dikkate alıyoruz.Bu raporun altında herkesin imzası var. Buna göre örneğin Giresun merkezde ortalama verim dekara 55 kilo, Ordu Ünye'de 103 kilo, Sakarya Karasu'da 130 kilo, Samsun Bafra'da 133 kilo, Düzce merkezde 121 kilo. Bunun üzerinde yüzde 15-18 artırarak üreticiden fındık alıyoruz. Bunu yapmazsak tüccar çiftçiden fındığı alıyor, Çiftçi Kayıt Sistemi evraklarını alıyor ve TMO'ya fındık satıyor. Yani aracılar devreye giriyor. Bunu kota uyguluyor diye söylemek insafsızlıktır."
Gerçekleri anlatmak için 5 bin afiş bastıracak
Fındıkta randımanın beklenenden yüksek olduğunu bu nedenle Toprak Mahsulleri Ofisi'ne fındık teslim eden üreticilerin kilo başına 18 liraya kadar fiyat satabildiğini anlatan TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, haftanın 6 günü alım yaptıklarını ve randevu verilen üreticinin fındığının tümünü almak için gece yarılarına kadar ekiplerin çalıştığını söyledi. Güldal, üreticilere gerçekleri anlatmak için en az 5 bin afiş bastırarak üretim bölgelerinde köy kahvelerine asacaklarını sözlerine ekledi.
İhracatçılar da tepkili: Manavların, tüccarın oyuncağı olduk
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin verilen görevi en iyi şekilde yapmaya çalıştığını belirterek üreticinin manava,tüccara fındık vermemesi gerektiğini söyledi. Gören piyasadaki son gelişmeleri şöyle değerlendirdi: " Ofis kendisine verilen görevi en iyi şekilde yapmaya çalışıyor. Eleştirilebilir. Ödemelerin 20 günde değil,daha erken yapılması gerektiği söylenebilir. Fakat, siyasilerin "randevu vermiyor" gibi söylemleri üreticiyi yanlış yönlendiriyor ve üreticiye zarar veriyor. Üreticinin de artık uyanması lazım. Bir masa bir kasa yılbaşından başlayarak üreticiyi borçlandıran ve sonra da elindeki fındığı ucuza alan tüccara karşı uyanık olmalı.Bunlar tüccar değil,tefeci. Maliyenin bunları denetlemesi gerekir.Ben artık manavdan,tüccardan fındık almıyorum. Doğrudan fabrikadan alıp ihraç ediyorum. Çünkü ihracatçı manavın oyuncağı yapıldı.Adamlar oturduğu yerden üreticiden de ihracatçıdan da daha çok kazanıyor. Biz milyonlarca lira yatırım yapıyoruz,üretici bir yıl emek veriyor,manav ve tüccar hiç bir şey yapmadan daha çok kazanıyor. Bu sistemin değişmesi lazım."