Fındık üreticisi sevinemeyecek
Normalde ürün bol olunca üretici sevinir. Fındıkta durum öyle değil... Fındık üretimi bu yıl bol oldu ama üretici sevinemeyecek.
Fındık fiyatını belirleyenler diyor ki, "Siz bakmayın bu yılın fiyatlarının aşağı tutulduğuna... Bu yıl ürün bol. Üreticinin eline geçen yılki fiyat geçecek..." Bunu söyleyenler son bir yılda tarımda kullanılan gübre, ilaç ve mazot fiyatlarındaki artışı, Tüketici Fiyatları Endeksi'ndeki artışı dikkate almıyor.
Çok ilgiçtir ki, Başbakan, memur zammı konusunda konuşurken "Memuru enflasyona ezdirmeyecek zammı yaptık" diyor da, tarımda üreticinin enflasyon karşısında ezilmesini kimse umursamıyor.
Tarım Bakanı'nın hafta sonu açıkladığı fiyat (1) İhracatçı tüccarı, (2) Destekleme yapacak hükümeti memnun eden fiyatdır. Ama üreticiyi ezecek bir fiyattır.
Fındıkda fiyat tartışırken yapılan yanlış, (1) Tüm üreticiyi aynı şartlardaki üretici olarak değerlendirmektşir. (2) Tüm üretim bölgelerini aynı şartlara sahip olarak düşünmektir. (3) Fındıkdan başka ürün elde edemeyecek üreticinin özel durumunu unutmaktır.
Fındıkda destekleme politikasının ve TMO'nun ödeyeceği fiyatın açıklanmasının gecikmesi piyasayı öldürmüş durumdadır.
Üretici mecburiyetden kilosu 2.5- 3.0 YTL'den fındığını tüccara satmaya başladı.
TMO'nun en kaliteli fındığa ödeyeceği 4.0 YTL fiyat, piyasada fiyatın 3.0 YTL'ye oturmasına yol açacaktır.
Tarım Bakanı fındığın ortalama maliyetinin 2 .0 YTL olduğunu açıkladığına göre, üreticinin 1 kg fındıktan eline geçecek net para 1 YTL'ye düşmektedir.
Karadeniz yöresinde ortalama fındıklıklar 20 dönümdür. Karadeniz'de fındıklık ailenin tek geçim kaynağıdır. Dönüm başı verim 100 Kg dolayındadır. Kg'da 1 lira net gelir, dönümde 100 YTL eder. 20 Dönümde 2.000 YTL eder. Fındık yetiştiricisi bir aile için yılda 2.000 YTL gelir ayda 200 YTL gelirin altındadır.
Tartışılması gereken budur.
Tabii ki fındığın ihraç fiyatı önemli. Tabii ki fındığı ihraç edecek tüccarın yaşaması, ayakta kalması önemli. Tabii ki TMO'nun zarar etmemesi önemli. Tabii ki devletin kasasından destekleme alımı için para çıkmaması önemli.
Ama bütün bunlar yanında üreticinin de durumu önemli.
Küçük üreticiden istenenlere bakınız: (1) Bilgisayarı olacak. İnternete girerek TMO'dan randevu alacak. (TMO'nun bir gün sonra mı, 3 ay sonra mı randevu vereceği belli değil!) (2) Randevu günü malını kamyona yükleyerek TMO deposuna götürecek. (3) Bankada hesap açtıracak. 25 gün sonra hesabına gelen parayı alacak. (4) Acele etmez, malını depoda saklar, o güne kadar ihtiyaçlarını borçlanarak karşılar ise, yıl sonuna doğru daha iyi fiyat alabilecek.
Bu sistem her halde Dünya Bankası veya IMF uzmanlarının tavsiyeleri ile oluşturulan bir sistemdir.
Büyüklerimiz halkın arasına girmez olduklarından durumun farkında değiller. Üretici bir an önce malını satmaya mecbur. (1) Tüm borçlarını, ödemelerini ürünün piyasaya çıkacağı günlere endekslemiş durumda. (2) Ramazan geldi. Kış geliyor. Okullar açıldı. Nakit paraya ihtiyacı var.
Bu tabloda fındığı tüccardan başka alacak yoktur. Bu tabloda fındık fiyatı 2.5-3.0 YTL dolayında olacaktır. Bu tabloda fındık üreticisi sevinemeyecektir.
Türkiye'de üretici ne zaman sevindi ki ? Bizde önemli olan üretmek değildir. Alıp satmaktır. Üretimden zengin olanı gördünüz mü? Sadece tarımda değil, sanayi de de...