Fındık rekoltesi ne kadar gerçekçi?

Fındıkta yine rekolte tartışması var. Bu tartışma yeni değil, belki de yüz yıllık tartışma. Her yıl hasat öncesi üretim (rekolte) ne kadar? diye tahminler yapılır.

Bu tahminler o kadar önemli ki, fındık fiyatı buna göre belirleniyor. Çünkü dünya fındık üretiminin yüzde 70'inden fazlası Türkiye'de. Fındık çok olursa fiyat düşük olur, az olursa yükselir. Bu nedenle doğru rekolte tahmini çok önemli.Fakat, doğru tahmin yapan yok. Herkesin kendine göre bir tahmini var.

Bu yıla kadar ihracatçılar, ziraat odaları,Ulusal Fındık Konseyi, Fiskobirlik, Tarım Bakanlığı hepsi ayrı ayrı rekolte açıklar, hiç biri birbirini tutmaz. Deyim yerindeyse kıyamet kopardı.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, 26-27 Şubat 2016'da Trabzon'da yapılan Bakanlığın Karadeniz Bölgesi Ortak Akıl Toplantısı'nda bundan sonra fındık rekoltesinin tek elden açıklanacağını söyledi. Sektör temsilcileri de bunu kabul etti.

 Bunun için çalışma başlatıldı. Üretici, sanayici, ihracatçı, bakanlık başta olmak üzere her kesimin temsil edildiği Fındık Rekoltesini Tespit Komitesi çalışmalarını geçen hafta tamamladı.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, belirlenen rekolteyi önceki gün açıkladı. Buna göre, 2016 yılı fındık rekoltesi 468 bin ton olacak.

Açıklanan rekolte ne kadar gerçekçi?

1- Öncelikle rekoltenin açıklama biçiminde bir yanlışlık var. Geçmiş yıllarda 3-4 farklı rekolte açıklanıyordu. Hepsinde de hangi bölgede, il ve ilçede ne kadar fındık olacağı tahmini olarak açıklanıyordu. Bakan Çelik'in yaptığı açıklama ülke geneli tek bir rakam. Bu nedenle rekolte tahmini inandırıcı gelmedi. Herkes ayrıntıları merak ediyor. Batı Karadeniz'de, Doğu Karadeniz'de üretim ne kadar olacak? Ordu, Giresun, Düzce gibi üretimin yoğun olduğu illerde üretim ne kadar düştü? Bakanlık bu ayrıntıları paylaşmalı.

2- İhracatçıların ağırlıkta olduğu Ulusal Fındık Konseyi açıklanan rekolte tahminine şerh koydu. Konsey Başkanı Sebahattin Arslantürk bu rekoltenin doğru olmadığını açıkça ilan etti. Kendileri bir iki hafta içinde bir rekolte tahmini yapacak. Böylece tek elden rekolte açıklama kararı daha ilk yılında delinecek.

3- İhracatçılar rekoltenin düşük olmasını eleştiriyor. En az 600 bin ton üretim olacağını söylüyor. Bakan Çelik'in açıkladığı rekolte 600-700 bin ton olsaydı aynı eleştiriyi üretici örgütleri yapardı.Çünkü üretici de sanayici de ihracatçı da rekoltenin kendi istediği gibi açıklanmasını istiyor.

4- Bakan Faruk Çelik'in tek elden rekolte açıklama önerisi daha önce Türkiye İstatistik Kurumu tarafından zaten delinmişti. Türkiye İstatistik Kurumu 25 Mayıs'ta açıkladığı 2016 Yılı Bitkisel Üretim 1.Tahmini'nde fındık üretiminin 530 bin ton olacağını açıklamıştı. Türkiye İstatistik Kurumu bu verileri Tarım Bakanlığı'ndan aldığına göre, bu kadar kısa sürede ne oldu da fındık üretimi 530 bin tondan 468 bin tona düştü? Bu soruya yanıt verilmesi gerekiyor. Bakanlığın iki farklı verisi rekolte tahmininin doğruluğu konusunda kuşku uyandırıyor.

5- Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Karadeniz Bölgesi Ortak Akıl Toplantısı'na giderken üreticinin beklentisi hızla düşen fındık fiyatının yukarı çekilmesi için piyasaya müdahale edilmesiydi. Bakan Çelik, çok net olarak piyasaya müdahale edilmeyeceğini söyledi. Fakat, aynı günlerde Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, 50 bin ton fındığın piyasadan çekilmesi için çalışma yapılacağını açıkladı. Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu'nun fındık üreticisinin mağdur olmasına izin vermeyeceklerini belirterek, piyasaya müdahale edilmesi yönünde talimat verdiği açıklandı.Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Ayhan Karayama, Bakan Faruk Çelik'in de olduğu 28 Nisan'daki basın açıklamasında fındığa müdahale etmek için yetki aldıklarını söyledi. Toprak Mahsulleri Ofisi ve diğer ilgili kurumlarla ortak bir çalışma ile fındığa müdahale edeceklerini açıkça söyledi. Bütün bu açıklamalara rağmen piyasaya müdahale edilmedi. Belki de edilemedi. Şimdi açıklanan rekolte piyasaya müdahaleyi gerektirmeyecek bir rekolte. Bu da yine kuşku yaratıyor. Hükümet piyasaya müdahale yerine rekolteye mi müdahale etti? sorusu akla geliyor.

6- Geçen sezon, başta Türkiye Ziraat Odaları Birliği olmak üzere bazı örgütler "fındık az, fiyat yükselecek" diyerek üreticiyi yanlış yönlendirdi. Üretici fındık satmayınca, kabuklu fındığın kilosu 15-20 liraya kadar çıktı. Sonra fındığın az olmadığı anlaşılınca bu kez fiyat yarı yarıya düşerek 8 liraya kadar indi. Fındığını satmayıp bekleyen üretici büyük zarara uğradı.Bu sene Bakan Faruk Çelik'in açıkladığı rekolte gerçekleşirse fiyat yine yükselecek beklentisi ile üretici fındık satmayacak. Kaldı ki Bakan Çelik, rekolteyi açıklarken fiyatın yükseleceğini söyleyerek üreticiyi beklentiye soktu. Rekolte 468 bin ton olmazsa yine fiyat düşecek ve üretici bir daha mağdur olacak.

7-Daha şimdiden 4 ayrı rekolte tahmini var. Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, 468 bin ton diyor, Türkiye İstatistik Kurumu 530 bin ton, Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi (INC) 600 bin ton, ihracatçılar da resmi olmasa da 600 bin ton dolayında üretim olacak diyor. 

Özetle, tek elden açıklanan fındık rekoltesi kimseye inandırıcı gelmedi. Fındıkta rekolte tartışması devam ediyor.