Fındık için yeni politika
Tarım ve Köyişleri Bakanı bundan böyle TMO'nun fındık alımı yapmayacağını, fındık üreticilerine dekar başına 150 lira destek sağlanacağını açıkladı.
Ruhsatsız alanlarda fındık üretimi yapanlara söküm ve alternatif ürüne geçmeleri halinde üç yılda dekara toplam 600 lira destek sağlanacak.
Bakan, yeni fındık politikasını açıklarken, 2008 yılında dünyada 1 milyon 100 bin ton üretimin gerçekleştiğini, tüketimin ise 750-800 bin ton arasında olduğunu, dünyadaki fındığın yüzde 75'inin Türkiye'de üretildiğini belirtti. "Yıllık fındık üretimi 550 bin ile 850 bin ton arasında gerçekleşmekte. Tüketim ise 150 bin ton. Geriye kalan fındık ihraç edilmek zorunda kalıyor" dedi.
Bakanın açıklamalarına göre yeni fındık politikasının ana hatları şöyle:
Fındık üreticilerine dekar başına 150 lira destekleme yapılacak.
. Ruhsatsız alanlarda fındık üretimi yapanlara söküm ve alternatif ürüne geçmeleri halinde üç yılda dekara toplam 600 lira destek sağlanacak.
. Üç yıl sonra ruhsatsız alanda fındık ekilemeyecek.
. TMO bundan sonra fındık alımı yapamayacak. Elindeki fındık stoku yağ üretiminde kullanılacak.
Bakanın açıklamalarını değerlendiren Giresun Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Özer Akbaşlı, serbest piyasa şartları oluşmadan fındığın serbest piyasaya bırakılmaması gerektiğini söylüyor.
Akbaşlı, "Fındıklığı ruhsatlı olan çiftçiler desteklemeden yaranlanacak. Peki, bu süre içerisinde ruhsatı olmayan fındık çiftçileri bu yıl güç durumda kalacak, serbest piyasa şartları yerine getirilmeden fındık kaderine terk edilmemeli. Öncelikle fındık konusunda serbest piyasa şartları oluşturulmalı. Bunu yerine getirmeden fındığın serbest piyasaya bırakılmaması gerekiyor" diyor. konuştu.
Trabzon Ticaret Borsası (TTB) Meclis Başkanı Mehmet Cirav, "Açıklanan politikanın doğru tarafları da eksik tarafları da var. Ama bir yerden başlanmalıydı. Bunun için önemli" diyor.
FİSKOBİRLİK Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar'a göre, "Ruhsatlı fındık alanının 406 bin hektara indirilmesine çalışılıyor. Bu çok faydalı olmaz. Çünkü bu alan Türkiye'nin ihraç ettiği fındığı bile karşılamaz."
Bayraktar, TMO'nun fındık almayacağının ise sezona az bir süre kala izah edilebilecek bir durum olmadığını savunarak, "TMO'nun fındık almaması üreticiye nasıl yansıyacak, bu durumun sonuçlarını iyi değerlendirmek gerekir. Devlet kurumu fındık alımını durduracak olursa fındık fiyatı aşağıya düşer. Bu da üreticiye kötü yansır. FİSKOBİRLİK ayakta durma savaşı veriyor. TMO piyasada olmazsa ve birlik finansal olarak desteklenirse bu gelişme birlik ve üretici için olumlu olur" diyor.
Fındık Üreticileri Sendikası (FINDIK-SEN) Genel Başkanı Kutsi Yaşar, yeni fındık strateji kararı ile 150 liralık desteğin 2010 yılı başı esas alınarak uygulamaya konulacak olmasının, fındık fiyatlarının erken dönemde dip fiyattan oluşmasına zemin hazırlayacağı görüşünde.
Yaşar'a göre, "Fındıkta 10 dönümlük bir arazi varlığı dikkate alındığında ortalamada 80 ile 120 kilogram üretim miktarı göz önünde bulundurulduğunda, dönüme verilecek 150 liralık destek fındık fiyatına kilo gramına 1 ile 1.5 lira arasında yansıyacaktır."
Yaşar, TMO stoklarındaki fındığın yağlığa ayrılacağı açıklanmasına rağmen, geçmiş dönemlerden edindikleri tecrübeler ışığında, bu kararın tüccarlar ve ihracatçıların baskısıyla uygulanamayacağını iddia ediyor.
Hükümetin fındık konusunda açıklanan politika kararları önümüzdeki günlerde çok tartışılacak.
Fakat bu politika kararları ürün piyasaya çıkarken alınıyor.
- Bu tabloda bu yıl 1) Fındığı kim satın alacak 2) Fiyat ne olacak belli değil.
- TMO'yu görevlendiren bu hükümet. Şimdi TMO devreden çıkıyor. 1) TMO fındık stoku ne olacak 2) FİSKOBİRLİK devreye nasıl girecek?
- Türkiye'de politikadaki bu radikal değişiklik ihracat pazarlarında nasıl yankı görecek? Dışarıdaki büyük alıcılar bu geçiş döneminde fiyatlarla nasıl oynayacak?
Bunlar önemli belirsizlik alanları.
Tartışma çözüm getirmeyecek. Bu yıl fındıkçılar her zamankinden çok sıkıntı yaşayacak.