Fındık fiyatı seçimden önce açıklanır mı?
Bu günlerde fındık üretim bölgelerinde en çok merak edilen ve en çok sorulan sorulardan birisi bu. Hükümet, seçim öncesinde fındık fiyatını açıklar mı?
Seçime son bir hafta kala Cumhuriyet Halk Partisi Cumhurbaşkanı Adayı Muharrem İnce, Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu fındık üretim bölgesinde olacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ise 18 Haziran'da yine bölgede olması bekleniyor. Seçime günler kala fındık fiyatının açıklanabileceği ifade ediliyor.
Genel beklenti seçimden önce açıklanırsa fiyatın yüksek, seçimden sonra açıklanırsa düşük olacağı yönünde. Geçmiş yıllarda hep böyle oldu.
Muharrem İnce'nin vaadi, fındık fiyatının 15 lira olacağı yönünde. Fındık üreticileri ve sektör temsilcileri bunun gerçekçi bir fiyat olacağını düşünüyor.
Geçen yıl olduğu gibi devlet adına Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), özel sektör adına Türkiye'nin en çok fındık alıcısı ve ihracatçısı konumundaki İtalyan Ferrero'nun tutumu piyasanın oluşmasında önemli rol oynayacaktır.
Rekolte tahminleri farklı
Fındıkta üretimin ne kadar olacağı konusunda farklı tahminler var. İspanya'nın Sevilla kentinde 21-23 Mayıs tarihlerinde yapılan Dünya Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kongresi’ nde (INC) Türkiye'nin 2018 fındık üretimi 640 bin ton olacağı tahmin edildi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2018 yılı 1. Bitkisel Üretim Tahmini'ne göre ise, geçen yıl 675 bin ton olan fındık üretimi yüzde 14 düşüşle 580 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Tarım Bakanlığı, ziraat odaları ve ihracatçılar üretim tahminlerini henüz açıklamadılar. Görünen o ki, 600 bin ton civarında bir üretim olacak.
Normal olarak ağustosun ilk yarısı yeni ürün piyasaya çıkar. Fakat bir çok üründe olduğu gibi fındıkta da erken hasat bekleniyor.
Türkiye'nin liderliği sürüyor
Fındık üretiminde, ihracatında Türkiye'nin liderliği sürüyor. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yeni yayınlanan 2017 Fındık Raporu'na göre, son beş yıllık ortalama verilere göre, dünyada yaklaşık 926 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor. Dikim alanlarının ortalama yüzde 76’sı,üretimin yaklaşık yüzde 66’sı Türkiye'de. Türkiye’yi sırasıyla İtalya, Gürcistan ve Azerbaycan takip ediyor.
Dünyada üretilen fındık büyük ölçüde çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılıyor. Son 5 yılda dünyada gerçekleştirilen fındık ve mamulleri ihracatına konu olan ürünlerin kabuklu fındık olarak karşılığı 681 bin ton. Bunun yüzde 75’ini Türkiye gerçekleştiriyor.
Diğer önemli fındık ihracatçısı ülkeler İtalya, Gürcistan, ABD ve Azerbaycan’dır.
Fındık üretiminde ve ihracatında en büyük paya sahip olan Türkiye, tüketimde ise düşük seviyelerde. Üretilen fındığın yüzde 15 ila 20'si içerde tüketiliyor.
Fındıkta yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin 2017 Fındık Raporu'na göre yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri ise özetle şöyle:
1- Verimliliğin düşük seviyede olması kârlılığı da olumsuz etkilemektedir. Birim alandan daha fazla ve kaliteli ürün elde etmek için verimliliğin ön planda tutulduğu rekabetçi ve sürdürülebilir fındık tarımının uygulanması gerekmektedir.
2- İhracat gelirini arttırmak için fındık girdisi ve katma değeri yüksek olan sanayi ürünleri için yatırımlar yapılmalıdır.
3- Üreticilerin azımsanmayacak bir kısmı büyük kentlerde ikamet etmektedir. Bu sebeple fındık bahçelerinin bakımsız olması, zararlılarla mücadele edilmemesi üretimde kalitenin ve verimin düşmesine neden olmaktadır. Destekleme sistemleri fındığı bir yan gelir olarak görenlere değil, gerçek üreticilerin lehinde olacak şekilde düzenlenmelidir.
4- Mevcut potansiyel pazarlar çoğaltılmalı, hedef ülke odaklı pazar araştırmaları yapılmalıdır. Yeni pazarlara yönelik tanıtım faaliyetleri artırılmalı, ülkelere göre farklılaştırılmalı ve çeşitlendirilmelidir.
5- Türkiye’de fındık tüketimi çoğunlukla çerezlik olarak yapılmakta olup fındık yağı, fındıklı çikolata, fındık kıyması ve diğer mamullerin tüketimi istenilen seviyenin altında kalmıştır. Fındık ve mamulleri tüketiminin artırılması amacıyla tüketici odaklı üretim modelleri uygulanmalıdır.
6- Bölgedeki sorunlarından en büyüğü depo altyapısının olmamasıdır. Bu kapsamda lisanslı depoculuğun aktif hâle getirilmesi için tüm kurum ve kuruluşlar teşvik edilmelidir.
7- Kalite, bir malın pazarlanmasında oldukça önemlidir. Bu bağlamda Türkiye genelindeki irili ufaklı tüm imalatçı firmalar kaliteli üretim yapılması için teşvik edilmeli ve denetimleri yapılmalıdır.
8- Sektör tarafından üretilen tam ve yarı mamul ürünler için gerekli Ar-Ge, reklam ve pazarlama faaliyetlerine önem verilmeli; üretilen ürünlerin yurt içi ve yurt dışında tanıtımına yönelik promosyon faaliyetleri artırılarak sürdürülmeli; işlenmiş ürünlerde Türk fındığı öne çıkarılarak markalaşma yoluna gidilmelidir.
Özetle, fındıkta yeni sezon öncesinde açıklanacak fiyat elbette önemli. Fakat,daha da önemlisi, dünya fındık üretiminde ve ihracatında söz sahibi olan Türkiye, bu üründen elde ettiği katma değeri doğru politikalarla bugünkünün en az 15-20 katına çıkarabilir.
