Finansal suçlarla savaşın gerçekleri

Catch Me If You Can” (2002) filminde Frank Abagnale karakterinin olaylara bakış açısı, insanların görmek istediğini göster, gerisini gizle şeklindedir.

Bu ifade, dijital dünyada finansal suçların nasıl giz­lenebildiğini ve yakalanmasının neden bu kadar zor olduğunu özetler. Bugün, suçlu­lar sadece parayı saklamıyor; aynı zaman­da kimliklerini ve işlemlerini de daha so­fistike yollarla gizliyorlar. Dijitalleşmenin getirdiği yeniliklerle birlikte finansal suç­lar yeni bir boyut kazandı, bu da bankalar ve finansal kuruluşlar için mücadeleyi da­ha da zorlaştırıyor.

Finansal suçlar hızla evriliyor

Yakın zamanda RedCompass Labs ta­rafından hazırlanan What Holds Banks Back? (Bankaları Geride Tutan Şeyler) raporu, bankaların finansal suçlarla mü­cadelede karşılaştıkları zorlukları de­taylı bir şekilde ele alıyor. Rapor, 2023’te dünya genelinde gerçekleşen 3.1 trilyon dolarlık yasa dışı işlem hacmiyle karşı karşıya kalan bankaların, bu suçların sa­dece %1’ini adalet önüne getirebildiğini ortaya koyuyor. Bu oran, bankaların suç­lulara karşı ne kadar geride kaldığını ve gerekli teknolojik güncellemeleri yapa­madığını gösteriyor .

Finansal suçlar dijital dünyada hızla evriliyor. 2021’de ABD’de yatırım dolan­dırıcılıklarıyla 1.7 milyar dolar kaybedil­mişken, 2023’te bu rakam 4.6 milyar do­lara yükselmiş. İnsan kaçakçılığı, emek istismarı, uyuşturucu ticareti ve çevri­miçi dolandırıcılık gibi suçlar bankaların omuzlarına büyük bir yük bindiriyor. Ra­pora göre, büyük bankalar insan kaçakçı­lığı ve uyuşturucu ticareti gibi kalıcı suç­lara odaklanırken, küçük bankalar “pig butchering” (domuz kasaplığı) gibi yeni suç tiplerine karşı daha savunmasız du­rumda lar.

Raporda yapay zekânın (AI) finansal suçların tespitinde ne kadar kritik bir rol oynadığına da vurgu yapılıyor. Özellik­le suçluların işlem kalıplarını analiz et­me konusunda AI büyük bir fark yaratı­yor. Rapor, AI’ın yalnızca anormallikleri tespit etmekle kalmadığını, aynı zamanda suçluların davranış kalıplarını tanıyarak yeni suç türlerine hızla uyum sağladığını belirtiyor. AI, bankaların mevcut suç tes­pit modellerini sürekli güncelleyerek suç­luların stratejilerine karşı daha etkin bir savunma geliştirmelerine yardımcı olu­yor. Ancak bankaların büyük bir kısmı, bu teknolojiyi tam kapasite kullanamadıkla­rı için suçluların sekiz ay önde olduklarını kabul ediyor.

Bireylerin de dikkat etmesi gerekiyor

Bu önemli raporda önerilen çözümler arasında, yapay zekânın daha etkin kul­lanılması ve “persona-based” yani kişilik temelli analizlerin artırılması yer alıyor. Kişilik temelli analiz, sadece finansal iş­lemlere değil, bu işlemleri gerçekleştiren kişilerin davranış kalıplarına odaklana­rak dolandırıcılıkların daha erken tespit edilmesini sağlıyor. Bu yöntem, şüphe­li işlemleri izlemek yerine, kişilerin geç­miş davranışlarına ve kimliklerine göre risk değerlendirmesi yapıyor. Bu da suç­luların daha hızlı ve etkili bir şekilde ya­kalanmasına olanak tanıyor. Raporda be­lirtilen anket sonuçlarına göre, büyük bankalar teknolojiyi daha iyi kullandıkla­rını iddia etseler de, suçluların teknoloji­yi daha hızlı benimseyip uyarladıklarını kabul ediyorlar .

Ancak bu sadece bankaların sorumlu­luğu değil; bireyler olarak bizim de dikkat etmemiz gereken noktalar var. Güçlü ve benzersiz şifreler kullanmak, iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) gibi ek güvenlik önlemleri almak ve şüpheli e-postalar ya da bağlantılar karşısında dikkatli olmak, finansal güvenliği sağlamak için bireysel önlemler arasında yer alıyor.

Yapay zekâ ile güçlendirilmiş çözüm­ler, finansal suçlarla mücadelede bizi bir adım öne geçirebilir; yeter ki bu teknolo­jileri doğru ve etkili şekilde kullanmayı bilelim. Bu şekilde suçluların oyunu sona erdirilebilir. Dijital dünyada hem bireyler hem de bankalar bu mücadeleye hazır ol­malı ve teknolojinin sunduğu imkanları en iyi şekilde kullanmalıdır.

Güzel bir gelecek için…