Finansal okuryazarlık üzerine sohbet

Şevket SAYILGAN / Ekonomist
Şevket SAYILGAN / Ekonomist [email protected]

Bugün sizlerle biraz farklı bir yazı paylaşmak istiyorum. Özellikle finansal okuryazarlık sürecine yönelik olarak ilk bö­lümde (A) ekonominin bazı ön­cü göstergelerini ve ne anlama geldiğini, ikinci bölümde (B) kriz veya olağanüstü dönemlerde fir­maların nasıl davranması gerek­tiği ve son bölümde (C) ise her bi­ri içerdiği mesaj itibarıyla önem­li olduğunu düşündüğüm özlü sözler listesi olacaktır. Mümkün olduğunca az sözle çok şey anlat­mak amaçlı bir yazı olarak bugü­nü değerlendirebilirsiniz.

A) Takip edilmesi gereken önemli ekonomik göstergeler ve anlamları :

1.Kapasite kullanım oranı: Üretim sektöründeki firmala­rın, mevcut üretim kapasiteleri­nin ne kadarını kullandıklarını gösterir. İş dünyasının genel du­rumu ve ekonomik büyüme bek­lentileri hakkında bilgi verir.

2.İşsizlik maaşı başvurula­rı: İşsiz kalan kişilerin devletten yardım talep etmek için yaptığı başvuruların sayısıdır. Ekono­mik durgunluğun öncü bir gös­tergesi olarak kabul edilir.

3.Özel tüketim harcamaları: Hane halklarının harcadığı top­lam miktarı ölçen bu gösterge, ekonominin büyüklüğü ve sağlı­ğı hakkında bilgi verir.

4.Tarım dışı istihdam deği­şimi: Tarım sektörü dışındaki sektörlerdeki istihdam sayısındaki değişimi öl­çer. Ekonomik büyüme ve istihdam düzeyleriy­le ilgili bilgi verir.

5.Tüketici güven en­deksi: Hane halklarının ekonomik durum ve ge­lecek beklentilerini öl­çen bir endekstir. Tü­ketici harcamaları ve ekonomik büyüme için önemlidir.

6.Reel sektör güven endek­si: İş dünyasının ekonomik ko­şullar ve gelecek beklentileri hakkındaki görüşlerini ölçer. Ya­tırım ve üretim düzeylerine dair önemli bilgiler sağlar.

7.Cari işlemler dengesi: Bir ülkenin dış ticaret, hizmetler ve gelir transferleri ile ilgili işlem­lerinin kaydını tutar. Uluslara­rası yatırım pozisyonu ve ülke­nin dış borç durumu hakkında bilgi verir.

8.Sanayi üretimi endeksi: Endüstriyel üretimin miktarını ve büyümesini ölçen bir endeks­tir. Üretim sektöründeki ekono­mik faaliyet ve büyüme hakkın­da bilgi sağlar.

9.İnşaat sektörü faaliyet en­deksi: İnşaat sektöründeki faa­liyetleri ölçen bu endeks, ekono­mik büyüme, istihdam ve konut piyasasıyla ilgili önemli bilgiler sunar.

10.Hizmet sektörü faaliyet endeksi: Hizmet sektöründeki faaliyet ve büyüme düzeylerini ölçer. Ekonomik büyüme ve hiz­met sektörünün performansıyla ilgili bilgi sağlar.

11.Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Tüketici harcamala­rında en çok kullanılan malların ve hizmetlerin fiyatlarının za­man içindeki değişimini ölçer. Enflasyon seviyesini belirleme­de önemlidir.

12.Reel GSYİH: Enflasyon oranının düşürüldüğü Gayri Sa­fi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) değe­ri. Ekonomik büyüme ve ülkenin refah düzeyi hakkında gerçekçi bilgi sağlar.

13.Net kredi büyümesi: Ban­kaların toplam kredi miktarın­daki değişimi gösterir. Ekono­mik faaliyet ve finansal likidite hakkında bilgi sağlar.

14.Borç/GSYİH oranı: Bir ülkenin toplam borcunun GS­YİH’ye oranını gösterir. Ülkenin borç sürdürülebilirliği ve mali risk düzeyi hakkında bilgi verir.

15.Reel faiz oranları: Nomi­nal faiz oranlarından enflasyo­nun çıkarılmasıyla elde edilen faiz oranlarıdır. Yatırım ve ta­sarruf eğilimlerini anlamak için önemlidir.

16.Bütçe dengesi: Devletin gelirleri ile harcamaları arasın­daki farkı gösterir. Bütçe açı­ğı veya fazlası, mali disiplin ve ekonomik istikrar hakkında bil­gi sağlar.

17.Merkez bankası politika faiz oranı: Merkez bankaları­nın, bankaların birbirlerine kısa vadeli borç verirken uyguladığı faiz oranını belirlediği politika aracıdır. Enflasyon hedeflemesi ve ekonomik büyüme hakkında bilgi verir.

B)İşletme Yöneticilerinin olağan üstü durumlarda sürecin üstesinden gelmesini sağlayacak 10 soru

Herhangi bir krizi yönetme­nin en etkin yolu krizin bir adım ilerisinde olmaktan geçiyor.

1-Kriz süresince organizasyo­nunuz çalışanlarının sadakat ve aidiyetlerini nasıl güvence altı­na alacak?

2-Finansmanın sürdürülebi­lirliğini ve nakit rezervlerinin istikrarını nasıl sağlayacaksı­nız?

3-Paydaşlarla (müşteri, teda­rikçi, çalışan) iletişimin açık ve şeffaf olmasını sağlamak ama­cıyla hangi yöntemleri kullana­caksınız.

4-Organizasyonunuzda kısa vadeli likidite etkilerini yöne­tecek ve gerekli önlemleri ala­cak (tahsilat, ödeme sorumlula­rı) kriz yönetim ekipleri bulunu­yor mu?

5-Kriz döneminde potansiyel riskleri değerlendirmek ve ve­rilecek tepkileri belirlemek için organizasyonunuzda bir model uyguluyor musunuz?

6-Krizin etkilerini bütçelen­dirme, iş planlama süreçleri ve erken uyarı mekanizmalarının hayata geçirilmesi açısından gözden geçirdiniz mi?

7-Kriz büyük ölçekli finansal etkiler yarattığında, işletme mo­delinizi kısa ve orta vadede ma­liyetlerin düşürülmesi bakımın­dan bu duruma nasıl adapte ede­ceksiniz?

8-Talepteki bozulması şirke­tinizi nasıl etkileyecek ve kriz sonrasında nasıl bir toparlanma öngörüyorsunuz?

9-Kriz ile birlikte gelecek te­darik zinciri ve üretim risklerini belirlediniz mi? Riskleri azalt­mak için neler yapabilirsiniz.

10-İşletme modeliniz mev­cut krizin ve potansiyel gelecek krizlerin etkileriyle baş etme ko­nusunda dirençli mi?

Kriz döneminde atılması gereken 5 temel adım

1- Çalışan sadakati ve mutlu­luğu birinci öncelik. (Entelek­tüel sermayeniz kriz sonrasında sizi ayakta tutacak 1. kaynağınız olacaktır)

2- Hızlı, net, şeffaf iletişim. (İtibar, kredibilite ve marka ko­rumayı öncelik almak.)

3- Harcamaların kontrollü ol­ması ve bütçe açıkları için kar­şılık ayrılması. (Nakit akım ön­celikli süreç yönetimi-1 Ekim itibarıyla 2025 bütçe hazırlık dönem başlangıcı.)

4- Tedarik zincirindeki aksa­maların belirlenmesi ve gideril­mesi.

5- Beklenmedik durumlara karşı hazırlıklı olunması. (teda­rikçi, müşteri, çalışan ilişkileri ve alternatif yaratılması.)

C) Özlü sözler

lZaman Mükemmel şirketle­rin ve yatırımcının dostudur.

-Piyasa tahmincileri sadece kulağını doldururlar ama cüzda­nını asla dolduramazlar.

-Fiyat ödediğin, değer ise al­dığındır...

-Herkes borsayla ilgilendi­ği zaman borsa için yanlış za­mandır, doğru zaman kimsenin onunla ilgilenmediği dönemdir.

-Aldığını hisse olarak değil, iş ortaklığı olarak gör

*Borsa aceleciden, sabırlıya para transfer yeridir.

-9 kadını hamile bırakarak 1 ayda çocuk sahibi olamazsın.

-Eğer uykudayken de para ka­zanacağınız bir yol bulamazsa­nız, ölene kadar çalışmak duru­munda kalacaksınız.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar