Fenerbahçe Nereye? Ali Koç başarılı Olabilecek mi? (I)

Fenerbahçe’de bir dönem kapandı, yeni bir dönem açılıyor. 14 Şubat 1988’den 5 Haziran 2018’e kadar geçen 20 yıllık sürede sarı lacivertlileri yöneten Aziz Yıldırım, Ali Koç’a başkanlığı genel kurulda devretmek zorunda kaldı.

İki Bölüm halinde planladığımız yazımızın ilk bölümünde Fenerbahçe’nin içinde bulunduğu iktisadi- mali ve yönetsel olumsuzlukları irdeleyeceğiz. Ali Koç’un ağzından Fenerbahçe’nin genel manzara-i umumiyesini, yani mali olarak genel görünümünü ele alacağız.

İkinci bölümde ise, Ali Koç’un nasıl bir Fenerbahçe yaratmak zorunda kalacağını ve kulüpte gerçekleştireceği değişim ve dönüşümde başarılı olup olmayacağını değerlendireceğiz.

Ali Koç Fenerbahçe’nin dertlerine merhem olabilecek mi?

Fenerbahçe sahip olduğu potansiyelini ve dinamiklerini son yıllarda bir türlü sportif alana yansıtamadı, mali başarıya taşıyamadı. Aksine, mevcut yapı her geçen gün yönetsel, ekonomik, mali ve sportif anlamda darboğaza sürüklendi. Bu olumsuz gidişat en sonunda zorunlu bir yönetsel değişimi de beraberinde getirdi. Yani, Fenerbahçe içinde bulunduğu olumsuzluklardan kurtulabilmek ve başarılı bir geleceğe ulaşabilmek için, taban hareketiyle yirmi yıllık yönetime son verdi.

Kulüp içinde bulunduğu finansal ve yönetsel sıkıntıların yakıcı etkisiyle, futbolda rekabetçi yeteneğini yitirmeye başlamıştı. Geçmişin ağır mali yükleri kulübü bir darboğaza sürüklemiş, sarı lacivertliler rekabette geriye düşmeye başlamıştı. Bu olumsuzluklar Fenerbahçe’nin sportif başarıya ulaşmada önünü kesiyordu.

İşte tam da bu kapsamda, sportif başarıyı engelleyen, Fenerbahçe'nin ayağındaki finansal ve ekonomik prangaya bakmakta yarar var. Ali Koç’un açıklamalarından hareketle Fenerbahçe’nin genel mali ve ekonomik durumuna bir göz atalım.

Toplam borç 621 milyon Euro!

24 Temmuz 2018’de Fenerbahçe TV’de konuşan başkan Ali Koç, Fenerbahçe'nin ekonomik olarak sıkıntılı günler geçirdiğini ve sıkıntılı bir mali tablo devraldıklarını belirterek, Sarı-Lacivertli kulübün borcunun 31 Mayıs 2018 itibarıyla 621 milyon Euro’ya ulaştığını, (Yaklaşık 3.2 milyar TL). Borcun 2,2 milyar TL'lık kısmının kısa vadeli olduğunu, yani bu borcun bir yıl içinde ödenmesi gerektiğini dile getirerek, kulübe kasa kolaylığı anlamında da sıcak para olarak 50 milyon Dolar hibede bulunduğunu;  kulübün gelirlerinin 1 Milyar 360 Milyon TL’lık bölümünün 2023 yılına kadar temlikli, kulübün tüm gayrimenkullerinin de ipotekli olduğunu, finans kurumlarına verilen ipoteklerin toplam tutarının ise 1.4 Milyar TL’na ulaştığını ifade etti.

Borçlar gizlenmiş!

Açıklamalarına devam eden Koç, “2.2 milyar TL'lik 1 yılda ödenmesi gereken borcun, kendilerinin geldiği dönemde 820 milyon TL'lik kısmının Haziran ile Eylül ayları arasında ödenmesi gerektiğini, hatta bu 820 milyon borcun 270 milyon TL'lik kısmının da vadesinin geçtiğini, tespit olunan 621 milyon Euro’luk borç ile eski yönetimin açıkladığı borç rakamları arasında %54’lük fark bulunduğunu, bu tutarın ürkütücü olduğunu” vurgulayarak, “Sportif faaliyetlere bakıldığında ise, futbol, basketbol ve diğer branşlardan gelen 198 milyon TL'lik, yani 38 milyon Euro'ya ulaşan bir borç bulunduğunu; bu borçlardan 81 milyon TL’nın geçen yıldan A takım futbolcularına kalan borçlardan ibaret olduğunu, 18.8 milyon TL’nin de, menajerler borçları olduğunu, dolayısıyla ‘geçmişten kalan borç olmadığı’ söyleminin gerçeği yansıtmadığını, basketbolda da 48 milyon TL borç bulunduğunu, ayrıca Final Four bilet paralarının da ödenmediğini” açıkladı.

Kulüp gelirinden daha fazla finansman gideri yapmak

Açıklamalarına devam eden Ali Koç, “kulübün finansal borçlarının ise 340 milyon Euro (1 milyar 770 milyon TL) olarak gerçekleştiğini, bu borcun faizinin yıllık yaklaşık 450 milyon TL civarında olduğunu, bu maliyetin de yıllık kulüp cirosunun %50'sinden fazla olduğunu; bu bağlamda, birikmiş toplam borç tutarı olan 3.2 milyar TL’na, 2018-2019 sezonunda öngörülen faaliyet giderleri de eklendiğinde, kulübün ilave katlanmak zorunda kaldığı finans maliyetinin 900 milyon TL’na, toplam kulübün finansal yükümlülüğünün de bu şekilde 4.1 milyar TL’na ulaştığını" ifade etti.

Gelecekteki gelirler ve varlıkların hepsi rehinli

“Mali kesimden alınan krediler ve diğer kurumlardan yapılan borçlanmalar nedeniyle kulübün tüm menkul, gayrimenkulleri üzerine rehin ve ipotekler konulduğunu, alacakların ise temlik edildiğini” beyan eden Ali Koç, “Gayrimenkullerin tüm borçları ödeyebilecek değerde olduğu ifade edilmesine karşın, alınan borçlar karşılığında kulüp varlıklarının bankalara 1.4 milyar TL değerle ipotek edildiği, buna karşılık olarak alınan 400 milyon TL'lik borcun, daha alındığı ilk sene harcandığını, 2021 yılına kadar 180 milyon TL'yi bulan tüm bilet ve kombine gelirlerinin temlik edildiğini, loca, TFF yayın, Spor Toto gelirleri ile Fenerium alacakları ve muhtelif reklam gelirlerinin de 2023 yılına kadar temlikli bulunduğunu, bu temlikli alacakların  1,36 milyar TL'lik kısmının bu finans kuruluşlarına gideceğini, rehin edilen alacakların 400 milyon TL'lık kısmının 2018/2019 sezonuna ait olması nedeniyle, yeni yönetim olarak bu kadar tutar alacaktan mahrum kalacaklarını, gelecek yıllarda da kulüp alacaklarının 1,36 milyar TL'lik gelire ulaşıncaya kadar temlik edilen bu alacaklardan kulübün yararlanamayacağını” belirtti.

Kulüp borca batık durumda

“Olayın sadece gelir temlikiyle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda kulüp hisselerinin de rehnedildiğini, Kulübün Sportif AŞ’de sahip olduğu yüzde 67.07 oranındaki hissesinin, yüzde 30.83'lük kısmının da bankalara rehnedildiğini, borçların ödenmemesi durumunda, bu şirketteki hakim ortaklığı kaybedeceklerini, ayrıca Ülker Stat isim hakkı geliri olan 175 milyon TL’nın da peşin tahsil olunarak harcandığını, kulübün içinde bulunduğu sıcak para ihtiyacını karşılayabilmek ve UEFA yükümlülüklerini yerine getirmek amaçlı kulübe 50 milyon Dolar hibe ettiğini, kulübün mevcut finansal yapısıyla Türk Ticaret Kanunu'nun 376. maddesine göre 'borca batık' olduğunu, olumsuzlukları gidermeye yönelik mevcut sermaye bedeli olan 28 milyon 280 bin TL’na, ilaveten sermaye artışı sağlanarak sermayenin 353 milyon 500 bin TL’na yükseltmek için Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda bulunduklarını, bu hamlelerle kulübe nefes aldırmaya çalıştıklarını, ancak yeni ilave kaynaklara ihtiyaç bulunduğunu, bu amaçla yeni sponsorluklar için bağlantılar kurduklarını” ifade etti.

Finansal Fair Play, kulübü ciddi tehdit ediyor

Diğer taraftan “UEFA ile de sıkıntılar yaşandığını” dile getiren Ali Koç, " Finansal Fair Play (FFP) kapsamında kulübün başa baş noktasında 30 milyon Euro açığı olduğunu, 2018-19 sezonunda şampiyon olunsa bile, FFP tehlikesinin bulunduğunu, Türk spor kulüplerinin bu konuda sıkıntılı durumda olduğunu; sponsorlukların, forma rekorlarının, taraftar fedakarlıkların, yetersiz olabileceğini” belirtti.

Kısacası;

Ali Koç’un genel olarak tespitlerinin dışında saptadığım diğer konuları da sizlerle paylaşmak istiyorum.

Genel olarak şunları net olarak belirtmekte yarar görüyorum ki, Fenerbahçe’nin şu anki mali açıdan durumu son derece karanlık ve sıkıntılı görünüyor.

1. 2016-17 sezonu itibariyle 466 Milyon TL’lık geliri olan kulübün, toplam varlıkları bilanço değeri olarak 1.090 Milyon TL’na ulaşırken, kısa ve uzun vadeli borçları ve bunlara ilişkin toplam finansal yükümlülükleri Ali Koç’un açıklamalarından hareketle 4.1 Milyar TL’na ulaşıyor. Buna göre, Fenerbahçe’nin toplam borçları, gelirlerinin on katı bir büyüklüğe ulaşmış durumda.

2. Kulübün 621 Milyon Euro olan borcu, bugünkü Euro/TL kuru üzerinden 3.5 Milyar TL’na ulaşmış vaziyette.

3. Kulübün 2017/3.çeyrek sonu itibariyle Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP’a) bildirdiği mali tablolarındaki dönem zararı 104.963.000 TL olarak gerçekleşirken, birikimli zararları toplamı ise 545.846.000 TL’na ulaşıyor. Zararlardaki bu rekor artış, kulübün öz kaynaklarını ise 665.087.000 TL negatife döndürmüş durumda. Yani, kulüp bu özkaynak açığını kapatabilmek ve başa baş noktasına gelebilmek için minimum 1.337.774.000 TL nakdi veya ayni sermaye artışı sağlamak zorunda.

4. Kulübün birikimli zararı (545.8 Mio TL), Fenerbahçe’nin toplam gelirlerini aşıyor.

5. Kulübün 2 yıl önceki bonservis bedelleri üzerinden takım değeri 170 Milyon Euro iken, bugünkü takım değeri %62 azalarak 64 Milyon Euro’ya geriledi.

6. Fenerbahçe’nin 2012-2017 arası borçlanmasına bakıldığında; 2012’de 568.5 Milyon TL olan borç toplamı, %208 aratarak 2017 sonunda 1.754 Milyon TL’na ulaştı.

7. Son dört sezonda Fenerbahçe toplamda 439.370.000 TL havuz geliri elde etti. Bu süreçte ligi 3 kez 2., bir kez de 3.sırada tamamladı.

8. 2010’da UEFA sıralamasında 34.sırada bulunan kulüp, 2018 sezonunda 63.sıraya gerilemiş durumda.

Genel olarak

Yönetimi devir alan yeni başkan Ali Koç, özetle;

1. Toplam varlıklarından daha fazla yükümlülükleri nedeniyle pasif açığı veren,

2. Zararların özkaynakları eritmesi nedeniyle, özkaynak açığı olan,

3. Kısa vadeli yükümlülüklerini yerine getirebilecek, yeterli dönen varlıklara sahip olmadığı için net işletme sermayesi açığı bulunan,

4. Yetersiz nakit akışı, yüksek takım maliyeti ve aşırı borçlanma nedeniyle asıl faaliyetlerinden kar yapamayan,

5. Gelirlerinin on katı borç yükü altında kalan,

6. Birikimli zararları, toplam gelirlerini aşan,

7. Faaliyet karlarını aşan finansman giderine katlanmak durumunda kalan,

8. Takım değeri iki yılda önemli ölçüde eriyen, kadro olarak küçülen,

9. Bu finansal olumsuzluklar nedeniyle UEFA Finansal Fair Play tehdidiyle yüz yüze kalan,

10. Belirtilen sorunlar nedeniyle zaman içinde rekabetçi yeteneği zayıflayıp son on yılda UEFA takım sıralamasında 30 sıra gerileyen,

11.Son on yılda Süper Lig’de sadece 3, son yirmi yılda ise 6 kez şampiyon olabilen,

Sürdürülebilir bir mali yapıya sahip olamadığı için sportif rekabette rakiplerinin gerisinde kalan bir Fenerbahçe ile karşı karşıya…