Fed yine hata yapar mı?

Fed, enflasyon sorunu ortaya çıkmaya baş­ladığında “artış geçici” diyerek hata yap­tı. Şimdi enflasyon sorunu geride bırakılırken “hala risk var” diyerek hata yapıyor olabilir.

Geldiğimiz noktada, enflasyon manşette yüzde 2,9, çekirdekte ise yüzde 3,2 seviyele­rinde ancak piyasalar, Ağustos sonu verilerin­de manşetin yüzde 2,6’ya kadar düşmesini, çe­kirdeğin ise sabit kalmasını bekliyor. Manşet enflasyonun yüzde 2’ye inmesi ise buradaki hedef olarak görülüyor. Tabi Fed çekirdek TÜ­FE ve çekirdek kişisel tüketim harcama en­deksi (PCE) ile süreci takip ediyor ve buna gö­re politika oluşturuyor. Çekirdek PCE ise yüz­de 2,6 seviyesinde bulunuyor.

Ne geç ne de erken ne az ne de çok

Sıkı para politikasının gevşetilmeye başla­ması için Fed yeterli güveni duymayı arzu edi­yor. Bunu da makro verilere bakarak yapıyor. Fed yetkililerinden sürekli “faizi vaktinden evvel indirmek tekrar sıkılaşmak zorunda kal­ma riski yaratabilir” değerlendirmesini duyu­yoruz.

Bu görüşlerin daha kapsayıcı olanı ise zamanlamayı ve miktarı doğru ayarlamak yö­nündeki uyarılar. Kısacası Fed, emin olmadan indirime başlamamak ve başlayınca da indi­rim yolunda ilerlemek gerektiğini vurguluyor. Söz konusu bu güvenin oluşturulması isteği ise bazı riskleri barındırıyor. Bugünlerde çok­ça konuşulan; istihdam sektöründe kırılmaya yol açma, daha geniş çerçeveden bakılırsa sert yavaşlamaya veya resesyona yol açma riski bu duruma örnek verilebilir.

Pandemi sonrası dinamik

Mevcut ekonomik ve sosyal koşullar pande­mi öncesi koşullara göre oldukça farklılaştı. Bu farklılıklar, tüketici alışkanlıklarında, çalışma isteğinde ve çalışma şekillerinde (ofis, uzak­tan, hibrit vb.) ve daha birçok alanda kendisini gösteriyor. Pandemi döneminde sağlanan mali yardımların getirdiği alışkanlıkların değişme hali de süreci etkiliyor. Fed; enflasyon, işsizlik gibi metrikleri takip ederken ve bunlara dair tahminler yaparken ifade ettiğimiz değişen ko­şullar etkisini gösteriyor. Pandemi döneminde ortaya çıkan anomaliler şu an denge noktala­rı arıyor. Dinamik farklı olunca çıktılar da et­ki-tepki de alışılmışın dışına çıkabiliyor.

İstihdam, ABD’nin zayıf karnına dönüşüyor

Fed, enflasyon odaklı sıkılaşma kararı al­dı. Sıkılaşmanın doğal çıktıları; ekonomide yavaşlama, talepte azalma ve işsizlikte artış şeklinde ortaya çıkıyor. Geldiğimiz noktada, ABD’de enflasyon zirve seviyesinden oldukça aşağı indi ve hedef seviyeye yaklaştı. Fed bu­nu sağlamak için şahin tonunu uzun süredir koruyor. Bununla birlikte, şahin tavır uzadık­ça yan etkiler somutlaşmaya başladı. Yüzde 4,3 seviyesine çıkan işsizlik verisi, geçen haf­ta açıklanan son veri ile yüzde 4,2 seviyesine gerilese de yukarı yönde risk barındırıyor. Ay­lık istihdam edilen çalışan sayısı ise aşağı yön­de eğimini korudu. Veriler istihdamda soğuma olduğunu destekliyor.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ekono­milerinin canlı ve sağlam olduğunu ifade edi­yor. Benzer açıklamaları Fed yetkililerinden de duyuyoruz. Öte yandan, Fed yetkilileri bir yandan da süreci işsizlik veya resesyona yol açmadan yönetmek istiyor. Bunun nedeni ise haklı olarak bir yol kazasından kaçınmak iste­meleri olarak yorumlanabilir. Geldiğimiz nok­tada piyasa, Fed’in faiz indirimi için alanı ol­duğunu düşünüyor. Fed de indirim için benzer sinyali veriyor.

Ancak, ilk faiz indiriminin mik­tarında ve yıl sonuna kadar yapılması beklenen toplam indirim miktarında piyasa hem kendi içerisinde hem de Fed ile biraz ayrışıyor. Ör­neğin; 18 Eylül’de yapılması beklenen indirim miktarının 25 baz puan mı yoksa 50 baz puan mı olacağına dair konsensüs henüz oluşmuş değil. Bu noktada, Fed yetkilileri kademeli fa­iz indirimi yapacaklarını ifade ediyorlar. Ka­demeli sözünün ilk adımının rakamsal karşılığı ise 25 baz puan mı yoksa 50 baz puan mı soru­suna cevap aradığımızda 25 baz puan indirimin daha olası olduğunu söyleyebiliriz.

İlk indirim 50 baz puan olursa ne olabilir?

Bugün açıklanacak ABD TÜFE verisi bek­lentilerden daha düşük gelirse enflasyon riski daha da sönümlenmiş olacak. O vakit Fed enf­lasyon-istihdam ikileminde istihdamı daha da önceliklendirebilir ve böylece 50 baz puan in­dirim olasılığı artabilir. Eğer faiz indirimi 25 baz puan olursa, Fed’in çizeceği faiz patikası fiyatları etkileyebilir. Öte yandan 50 baz indi­rimin ise sürpriz etkisi ve yaratacağı oynaklık bir yana, piyasa bunu resesyon riskine önlem almak şeklinde okuyup endişelenebilir. “Fed hata yapıyor, faiz indiriminde geç kaldı” yo­rumları gündemdeyken ilk adımda oynaklık yaratması iyi bir başlangıç olmayabilir.