Fed negatif, Çin pozitif
Geçen hafta yayımlanan ABD istihdam raporu algıyı değiştirdi. Aralık ayında faiz artışı olasılığı arttı. Şu aşamada aralıkta bir faiz artırımı olasılığının yüzde 68 olduğu görülüyor. Açıklanan raporun Amerikan ekonomisinin mevcut durumunu yansıttığına inanmıyorum.
ABD istihdam raporunun en önemli alt kalemi olan tarım dışı istihdam rakamı beklentinin çok üzerinde 271.000 olarak açıklandı. Ben piyasa beklentisinin üzerinde bir rakam gelebileceğini düşünüyordum. Bunu sosyal medyada yaptığım yorumlarda vurgulamıştım. Gerçekçi olmak gerekiyor. Dünyanın en önemli makro verisi olan ABD istihdam raporunu tahmin etmek zordur. Çünkü elinizde öncü gösterge olarak kullanabileceğiniz done azdır. Tahmin yapmadan önce tabii ki haftalık işsizlik maaşı başvurularının durumuna bakılabilir. Aylık olarak yayımlanan imalat endekslerinin istihdam alt kaleminden de feyzalınabilir. Yine de, mevzubahis bu veriyse ters köşeye yatma ihtimali yüksektir. Öncü indikatörlerden gelen sinyaller olumluyken, en kötümser tahminin de altında bir rakam gelebilir. İstihdam raporunu yayımlayan ABD İş Gücü İstatistikleri Bürosu bazı dönemlerde aşırı iyimser tahminler yapıyor. Bu durum, kurumun kullandığı metodolojiyle alakalıdır. Ekim başında açıklanan, eylül ayı tarım dışı istihdam rakamını hatırlayalım. Beklentinin çok altında, 141.000 olarak gelmişti. Amerikan ekonomisinde yavaşlama emareleri görülürken, ne oldu da özel sektör eylülden ekime istihdamı iki katına çıkardı? Yukarıda da belirttiğim gibi, sorun uygulanan hesaplama yönteminden kaynaklanıyor. Kurum, yeni kurulan şirketlerin yarattığı istihdamla ilgili varsayımlarda bulunuyor. Bunları toplam rakama ekliyor. Ekim ayı, bu konuda pozitif tahminlerin olduğu bir aydı. Tabii herkesin takip ettiği, dünya piyasalarını direkt olarak etkileyen bir data, sadece İstatistik Bürosu’nun dönemsel olarak değişen beklentisine göre şekillenmiyor. ABD ekonomisinin performansı da belirleyici bir faktördür.
Fed’de bugün bir toplantı olsaydı, kuvvetle muhtemel faiz artırımı gerçekleşirdi. Faiz artırımı konusunda temkinli olan güvercin üyeler bile havlu atıyor. Aralık toplantısından önceki istihdam raporu, kasım ayının rakamlarını yansıtacak. ABD İş Gücü İstatistikleri Bürosu, kasım için pek de iyi tahminlere sahip değil. Amerikan ekonomisi ekimden kasıma vites büyütürse, tarım dışı istihdam rakamı desteklenebilir. Aralık başındaki rapor zayıf olursa, 16 Aralık’ta Fed içindeki tartışmalar yeniden alevlenebilir. Açıkçası Fed’in aceleciliği anlamsızdır. Amerikan ekonomisi ivme kaybediyor. S&P 500 endeksindeki şirketlerin karları son iki çeyrekte düştü. Enflasyon hedefin çok altında seyrediyor. Ücretlerdeki artış hızı zayıf gözüküyor. Bunlara rağmen, Fed yönetimi faiz artırımı için can atıyor.
Global piyasaların yakın gelecekteki performansı doğal olarak Fed politikasına ve Çin ekonomisinin durumuna bağlıdır. Fed tarafındaki riskler artarken, Çin tarafı dengeli gidiyor. En azından biri finansal piyasaları desteklesin. Shanghai endeksi ağustos sonundan beri yaklaşık yüzde 30 yükseldi. Çin ekonomisi hız kesmiş olsa da, gevşek para ve maliye politikalarının devam edeceği beklentisi piyasalara moral veriyor. Çin devletinin geçtiğimiz günlerde açıkladığı yüzde 6.5’luk büyüme tahmini realist görünüyor. Bu durum, ‘‘Çin’in ayakları yere basıyor’’ şeklinde yorumlanabilir. Zaten mevcut global konjonktürde hiçbir gelişen ülkenin saçmalama hakkı bulunmuyor.