FED Gazı-Maya Gaz derken Kaya Gazı
Dün çıkan bir haber haber ABD'nin petrol üretimini ilk günden bu yana en yüksek seviyesine çıktığını belirtiyor. Rezervin bitmeye yakın olduğuna dair bir işaret olmadığı gibi (ki Alaska'da çevre kaynaklı kaygılarla çıkartılmayan ciddi bir rezerv var) ABD'nin en büyük üretici olacağına dair tahminler de var.
Peki nasıl oldu da daha 5 sene önce "dünyada petrol bitecek ve 200 dolar" seviyesine gelecekken şimdi ABD en büyük üretici oldu. 2007'deki manipulasyon boyut olarak bugünün 21 Aralık dünyanın sonu şamatası ile boy ölçüşür , verdiği zarar ise çok daha büyük.O tarihte Petrolün neden yükselmeyeceğini yazarken kullandığım bir sözü yeniden yazmak istiyorum: Taş devri taşlar bittiği için sona ermediği gibi petrol devri de petrol tükendiğinden sona ermeyecek.
Önceki hafta ITÜ Maden Fakültesinden Prof. Abdurrahman Satman hocadan randevu aldıktan sonra önceki gün kendisi ile buluştuk ve bana Kaya Gazını (Shale Gas) anlatmasını rica ettim. Bu konu 2030'da Dünyada XYZ olacak türü tahminleri kökünden değiştirebilecek bir konu olduğundan çok önem taşıyor.
Aslında Kaya Gazı (kim Abdurrahman hoca kaya değil Kil olarak isimlendirmek daha doğru olurdu dedi) yeni bir konu değil ve 1970'lerde yaşanan Petrol Krizi ile beraber gündeme gelen ve üretimine başlanan bir madde. Ancak 1995 yılında hydraulic fracturing (ve horizontal drilling) olarak tabir edilen teknolojinin (1947 kaynaklı bir teknoloji bu) geliştirilmesine kadar ekonomik değeri ortaya çıkmamış bir enerji kaynağı.Bu teknoloji ile su basılarak kilin arasından gaza ulaşılıyor ve son yirmi yılda bu teknoloji sayesinde gazın çıkış hızı üretim maliyetini karışlayacak bir noktaya ulaştırılmış durumda.(Hoca burada sadece gaz rezervine sahip olmanın değil yeterli suya da sahip olmanın önemine dikkat çekti. Ve elbette yer altı sularının kirletilmesi, doğal kirlilik, suyun arıtılması gibi yan konuları da unutmamak gerekiyor).
ABD'de 19 farklı bölgede onbinlerce kuyu var ve shale gas farklı standartlara sahip bir gaz türü. Halliburton'dan aldığım veriye göre ABD'de rezerv miktarı 500-1000 trilyon cubit feet (6000 cubic feet yaklaşık 1 varil petrol ediyor, standart bir doğal gaz kuyusundan günde 250K-350K cubic feet gaz pompalanıyor ve 1 milyar cubic feet için 3000 gün gerek) , Abdurrahman hocanın global bazda verdiği rakam 200 trilyon metreküp civarında ve bunun 110 trilyon'unun ABD'de (Çin de bu konuda zengin kaynağa sahip kendi rakamları ile 25 trilyon cubic metre). DOE'nin son tahmini ise 481 triyon cubic feet oldu ki önceki tahmini 827 trilyondu.
Önde gelen Shale Gas bölgeleri FortWorth Basin- Barnett Shale, San Juan Basin-Lewis Shale, Michigan Basin- Antrim Shale,
Appalachian Basin-Marcellus Shale, Mercellus Shale ve Illinois Basin- New Albany Shale. Maliyetler, getiri vs üzerine güzel bir analiz için : http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2085027 Tüm bu gelişmeler neticesinde gaz fiyatları kömür fiyatlarının altına düşütü ve pek çok şirketin kaynak değişimine gitmesine neden oldu (ancak fiyatların uzun süre çok düşük kalması bazı temel nedenlerle zor).
Kömür şirketlerinin büyük endüstrileri beslediği düşünülürse çok geniş bir bantta şirketler arası etkileşim yaşanıyor. Kömür taşıyan demiryolu şirketlerden enerji maliyetleri toplamın 50%sini bulan Kimya şirketlerine kadar ciddi hareketler var. Örneğin Dow ve Dupont maliyetleri düşürdüklerini açıkladılar bile. Gübre şirketleri yine konudan doğrudan etkilenme potansiyeline sahip.Alcoa gibi şirketlerin de üretim maliyetlerini düşürerek Aluminum gibi emtialardaki gerilemeyi baypass edebilir. Son bir "detay" olarak: ABD'nin dış ticaret açığı Ekim ayında 42.24 milyar dolar. ABD'nin ex petrol ticaret açığı -17.62 dn dolar (real $ değil). Temelde global dolar likiditesi dediğimiz şey aslında ABD'nin açıkları…