FED Faizleri-İşsizlik Oranı

Şant MANUKYAN / İŞYATIRIM

Dün akşam yapılan FED toplantısında faizlerle ilgili bir değişiklik olmayacağı tüm piyasa tarafından biliniyordu. Bu yazıyı toplantı öncesi yazdığımdan detaylara değinemiyorum ancak faizlerin seyri ile ilgili net bir analiz yapabiliriz. Aşağıdaki grafikte FED faiz oranlarını ve İşsizlik oranını görüyorusunuz. FED bugüne kadar hiçbir zaman İşsizlik oranı zirve yapıp dönmeye başlamadan önce faizleri arttırmış değil. Yine benzer bir seyir olması kaçınılmaz. Bernankenin 1929 ABD ve 1989 Japonya üzerine çalışmalarını okuduğumuzda ekonomi yönetimini erken hareket ederek hatalı bir şekilde para politikasını sıkılaştırdığını söylediğini görüyoruz. Bu nedenle 2010un ilk çeyreğinden önce bir faiz arttırımı söz konusu olmayacaktır. FED faizleri-İşsizlik ilişkisine geri deönersek Cuma günü açıklanan Tarımdışı İstihdam (TI) verisinin önemli olduğunu söyleyebiliriz. 9.5% olan işsizlik oranı 9.4%ye gerilerileyerek aşağıdaki ilişkiyi bilenleri rahatsız etti.. Ancak veri çok önemli detaylar içeriyordu. Herşeyden önce işsizlik oranı Tarımdışı Istihdam (yani -247K olarak açıklanan) verisi üzerinden hesaplanmaz. İkinci önemli nokta işgücü miktarı 422K azaldığı için işsizlik oranı düşmüş görünüyor. Yoksa gerçek bir düşüş söz konusu değil ve iş bulmaktan umudunu kesenler tekrar iş aramaya başladığında oran yükselecek. Üçüncü bir önemli nokta daha önceki aylarda iflasa giden GM ve chrastler iflastan bir ay içinde çıkarak yeniden üretime geçtiler. Bu nedenle otomotivin 28K istihdam sağladığını görüyoruz. Yani kalıcı bir trendden ziyade gelişmelerin yarattığı bir dalgalanma söz konusu. Son olarak yeni kurulan şirketler ve batan şirketlerin yarattığı/kaybettiği istihdamı reel verilerle değil de bir model üzerinden hesaplayan ve daha sonra revize eden BD modeli Temmuz ayında 32K iş yaratmış görünüyor. Sadece Konaklama sektöründe 43K istihdam artışı yaşanmış ki bu büyük bir ihtimalle hatalı bir hesaplama. Toparlarsak Cuma günü gördüğümüz işsizlik gerilemesi gerçek ve kalıcı bir durum değil. Yani FED'in kısa vadede faiz arttırması da söz konusu olmayacak.