Faruk Eczacıbaşı, Murat Bayar'ı neden övdü?
Ülkelerin bilişim ve teknolojiyi ekonomilerine ne kadar entegre ettiğini gösterir bir rapor var:
Küresel Bilgi Teknolojisi Raporu…
Bir de endeks:
Bilgi Toplumuna Hazır Olma Endeksi
İkisini de Dünya Ekonomik Forumu hazırlıyor…
İngilizce kısaltmasıyla WEF…
Hani şu Davos toplantılarını yapan grup…
Geçen hafta 2010-2011 raporunu Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı ve Genel Sekreter Behçet Envarlı ile birlikte değerlendirdik…
Hem çarpıcı, hem düşündürücüydü…
Bu yıl 10'uncusu yayımlanan raporun Türkiye ile ilgili rakamlarını yanda verdiğim için çok uzatmayacağım...
Özetin özeti şu:
Dünyanın 17'inci büyük ekonomisi Türkiye…
Bilgi teknolojilerinde 71'inci sırada…
17 ve 71...
Bir 'takdim tehir' olmasını çok isterdik...
Muhasebeciler iyi bilir…
Takdim tehir, bir sayı yazarken hata sonucu rakamlarının yerlerinin değişmedir…
123 yerine 132 yazmak gibi…
İşte 71'in de 17'nin takdim tehiri olmasını çok isterdik…
Ama değil...
Üstelik, gidişatımız da pek iç açıcı görünmüyor…
2006-2007 raporuna göre Türkiye 52'inci sırada…
Bir sonraki yıl 55'inciliğe...
Sonra 61'inciliğe...
Daha sonra 69'unculuğa...
Ve son olarak da 2010-2011 raporunda 71'inciliğe gerilemiş…
Tabii bu arada değerlendirmeye alınan ülke sayısı da artmış…
Ama ya sıralamada zaten var olan ülkelerin bazıları bizim önümüze geçmiş…
Ya da rapora yeni dahil edilen ülkeler bizden daha iyi performans göstermiş…
Asıl soru şu:
Bu tablonun nedeni ne?
Ve tabii daha da önemlisi; bu tablo nasıl olumluya doğru değişir?
"Türkiye'de bazı iyi şeylerin yapıldığını biliyoruz" diyor Faruk Eczacıbaşı...
"Ama acaba başka ülkeler bizden daha iyi mi yapıyor?.."
Yandaki tablodan göreceksiniz;
Türkiye teknolojiyi kullanıyor…
O konuda pek sıkıntısı yok!
Hatta bazı alanlarda çok ileri düzeyde…
Örnek mi?
Mobil şebekenin kapsadığı nüfus bakımından Türkiye dünya şampiyonu...
Dünyada cep telefonu sahiplerinin Türkiye'den daha fazla kapsadığı hiçbir ülke yok!
Ama gel gelelim...
Cep telefonu tarifelerinde dünyada 116'ıncı sıradayız...
Yani, satın alma gücümüze göre mobil hizmetler çok pahalı…
Belki de o nedenle, kişi başına düşen mobil telefon abone sayısında 87'inciyiz…
Tabii, teknolojiyi satın alıp kullanmak işin bir cephesi…
İş teknoloji üretmeye gelince…
Tablo 180 derece değişiyor…
O alanda neredeyse yokuz…
Türkiye dünyanın lider ülkeleri arasına katılacaksa, mutlaka bu durumu değiştirmemiz lazım…
Peki ama nasıl?
Faruk Eczacıbaşı'na göre, Savunma Bakanlığı'nın yaptığını yaparak…
Şöyle özetliyor bu önerisini:
"Biz yarattığımız artı değerle geçinemiyoruz…
Oysa cari açıkla başa çıkmamız için mutlaka teknolojik nişimizi bulmamız lazım...
Avrupa'da da, Çin'de de, Türkiye'de de devlet en büyük alıcı...
Ve bizim Savunma Bakanlığı'nın yerli üretimi artırmaya dönük alım sistemi çok doğru...
Keşke bütün bakanlıklar bunu yapsa...
Devlet ağırlığını yabancılara değil, Türklere vererek sistemi geliştirmek zorunda...
Savunma Bakanlığı Müsteşarı Murat Bayar bu vizyonun hakikaten çok iyi bir örneği...
Sonuçları da ortada:
Türkiye'de savunma sanayindeki şirketler gelişiyor...
Hem üretimleri hem yaratıcılıkları…"
İyi, güzel de…
Devletin ekonomide yer almasından Türk iş dünyası hep rahatsız olmadı mı?
"Türk şirketleri yeni teknolojiler geliştirebilecek yetenek ve boyutta" diyor Eczacıbaşı…
"Ama devletin görevi sadece hukuki yapıyı ortaya koyup bırakmak değil…
Bilişim ve teknolojinin sağlayacağı ekonomik dinamizmi su üzerine çıkaracak hızlandırıcı unsurların ortaya konulması lazım…
Onun için, "devlet kendisi de işin içinde olsun gerekiyorsa" diyor...
"Bence hiçbir mahsuru yok...
Ve mutlaka sonuna kadar denetlesin projeleri..."
Bir tür Güney Kore modeli mi önerilen?
Güney Kore'nin, çeşitli sektörlerini geliştirmek için o alanda belirlediği ya da isterseniz görevlendirdiği deyin, kimi firmaları açıktan desteklediği gibi…
Cep telefonlarından bahsettik…
Örneğin Samsung…
"Bugün Teknoloji çok hızlı değişiyor...
Bırakın 10 yılı, 5 yıl sonrasını öngörmek hiç kolay değil...
Yeni bir Samsung'u ortaya çıkarmak ne kadar mümkün bilmiyorum..." diyor TBV Başkanı…
"Ama bildiğim bir şey var:
Ne kadar teknolojik KOBİ'yi ortaya çıkarabilirsek bu olasılık o kadar artar...
Devletin özellikle desteklemesi gereken kesim fikir üretebilecek KOBİ'ler...
Ve bugünkü yapıların bunun için çok yetersiz olduğunu düşünüyorum..."
Faruk Eczacıbaşı gelişme için 6 öneride bulunuyor:
Bir; fikri mülkiyet haklarının tavizsiz korunması...
İki; yatırımcılar ağının borsayla birlikte gerçekleştirilmesi...
Üç; bilişim alanında kuluçkadan büyük yatırımcılara teşviklerin sağlanması…
Dört; devletin projelerini aynen savunma bakanlığının yaptığı gibi geliştirmesi...
Beş; Avrupa'nın değerleri, Amerika'nın ise yaratıcılığı ile 'benchmark' (kıyas) alınması…
Altıncı önerisi için ise…
Kısaca "eğitim şart" dedi Eczacıbaşı…
"Eğitim şart" derken, Eczacıbaşı'nın kast ettiği STEM…
Yani Science+Technology+Engineering+Mathematics…
Fen+Teknoloji+Mühendislik+Matematik eğitimi…
Şart olan da STEM'in ciddi ve çağdaş yapılması…
Üniversite düzeyinde de…
Orta öğretimde de…
Eğitim meselesi, üzerinde ne kadar konuşulsa…
Ne yapılsa az…
Deyim yerindeyse, "zurnanın zırt dediği yer" burası…
Ve maalesef bizdeki en büyük eksiklerden biri bu…
Dünya eğitim liginde, söylemeye dilim varmıyor ama "sıfır çekiyoruz"…
Tablo ortada…
İşte PISA'nın, yani Uluslararası Öğrencileri Değerlendirme Programı'nın eğitim araştırması…
Her üç yılda bir dünya çapında yapılıyor…
Türkiye'nin de üyesi olduğu OECD ile işbirliği içinde…
Ülkelerin eğitim düzeyini ölçmede bir referans kabul ediliyor…
Son araştırma dünya genelinde 15 yaşında 470 bin öğrenci ile yapıldı…
Maalesef, sonuçlar yüz kızartıcıydı…
Eğitimde ilk üçte değil…
Son üç içindeyiz…
Türkiye 2000 yılından bu yana son üç içinde yer alıyor…
Açıkçası bir arpa boyu bile yol gittiğimizi söylemek zor…
Fen bilimleri sıralamasına göre Çin birinci…
Şangay'da yapılan testler sonucunda Çinli öğrencilerin ortalama puanı 575…
Çinlileri Finlandiyalı gençler izliyor…
Onların puanı 554…
Türkiye ise 454 puan ile 35 ülke arasında 33'üncü sırada…
Bir başka ifadeyle, ortalama bir Finli öğrenci, bir Türk öğrenciye göre hem sözel, hem sayısal hem de fen bilgisinde yaklaşık üçte bir oranında daha başarılı…
Matematik eğitiminde de tablo benzer…
Çin 600 puanla birinci…
Türkiye 445 puanla 33'üncü…
Hemen söyleyeyim…
Hem matematikte, hem fen bilimleri sıralamasında…
34'üncü sırada Şili…
35'inci, yani son sırada ise Meksika var…
Önümüzde ise gelişmiş ülkeler ve Güney Kore gibi rakiplerimiz var…
Bunları sadece WEF ya da PISA söylemiyor aslında...
TOBB da bunu dile getiriyor...
TÜSİAD'da...
Eğitim, yaratıcılık, yenilikçilik, bilişim teknolojileri…
Her biri diğerlerini destekliyor…
Ancak hiç birinde henüz başarıyı yakalayamadık…
Geçen hafta MÜSİAD Başkanı Ömer Cihad Vardan aynı şeyi farklı sözcüklerle dile getiriyordu...
Sanayinin Rekabet Gücünün Yükseltilmesinde Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri'nin Rolü konulu panelin açılış konuşmasında;
"Yenilikçilik ve Ar-Ge'de gelmiş olduğumuz nokta hızla büyüyen ekonomimize yakışacak düzeyde değil" diyordu...
Gazetenizin IBM Türk ile işbirliği içinde düzenlediği Lider Kentlerle Buluşmalar toplantımızın Bursa durağında, Uluslararası Patent Birliği Başkanı Coşkun İrfan'ın katılanlarla paylaştığı bilgi ile noktalayalım…
Milyon kişi başına düşen patent sayısı:
Japonya'da 2600...
Güney Kore'de 2400...
ABD'de 800...
Almanya'da 600...
İngiltere'de 400...
Ya Türkiye'de…
Türkiye'nin 2010 yılında toplam patenti 750…
Yani milyon kişi başına düşen patent sayısı 14'ü bulmuyor…
Evet yanlış okumadınız…
Sadece 14…
Teknolojimizi geliştirmeliyiz…
Başta da bilgi teknolojilerini…
Rekabetçi olacaksak başka yolu yok!
Bunun için her olasılık değerlendirilmeli...
Dünya da bu konuya kafa yoruyor…
Seçim arifesindeyiz…
Tam yeridir…
Tam zamanıdır…
İktidar adaylarının…
Hükümetlerimizin…
Sorması gereken şu:
Şirketlerin daha rekabetçi olabilmesi için ne yapmalıyım?
İzninizle, bu yakıcı soruyla ilgili dünyadaki perspektifleri de önümüzdeki haftalarda sizinle paylaşalım…
Faruk Eczacıbaşı'nın geçen haftaki konuşmamızda gündeme getirdiği Amerikalı iktisatçı Richard Florida'nın 3T formülünden…
İzmir'e uzanan bir yelpazede…
TÜRKİYE
Anahtar göstergeler
Nüfus (milyon) 2009 70.5
Kişi başına GSYİH (SGP $), 2009 12.466
GSYİH (milyar $) 2009 614.5
Küresel Rekabet Gücü Endeksi 2010-2011 (139 ülke içinde) 61
Networked Readiness Index - NRI (Bilgi ağına Hazırlık Endeksi)
[“Bilgi toplumuna hazır olma” ya da “E-dönüşüm” endeksi de denebilir. Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) INSEAD ile birlikte yayımladığı yıllık Küresel Bilgi Teknolojisi Raporu’nda açıklanan endeks. WEF’in NRI ile ülkelerin, bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) sunduğu fırsatlarını ne kadar iyi kullanabildiğini gösteriyor. NRI, bilgi ve iletişim teknolojilerinin ülkelerin rekabet gücü üzerindeki etkisini daha iyi anlamayı amaçlıyor.]
Yanında asteriks (*) olan veriler anket sonucu elde edilen verilerdir.
Rapor yayım yılı (Ülke sayısı) Skor Sıra
2010-2011 (138) 3.8 71
2009-2010 (133) 3.7 69
2008-2009 (134) 3.9 61
2007-2008 (127) 4.0 55
2006-2007 (122) 3.9 52
Endeks oluşturulurken kullanılan bileşenler, skor ve sıralama:
Çevre bileşeni 3.9 63
Hazırlık bileşeni 4.1 81
Kullanım bileşeni 3.4 62
ÇEVRE 3.9 63
Piyasa ortamı 4.0 80
1.01 Girişim sermayesinin mevcudiyeti 2.2 98
1.02 Finans piyasası gelişmişlik düzeyi 5.0 40
1.03 Son Teknolojilerin mevcudiyeti 5.5 48
1.04 Kümelenme gelişiminin durumu 3.6 61
1.05 Düzenlemelerin getirdiği yük 3.1 80
1.06 Vergilemenin kapsamı ve etkisi 2.9 117
1.07 Toplam verginin kâra oranı, % 44.5 84
1.08 İş kurmak için gerekli gün sayısı 6 12
1.09 İş kuma sürecindeki prosedür sayısı 6 33
1.10 Basın özgürlüğü 2.9 135
Politik ve Düzenleyici Ortam 4.1 61
2.01 Yasa yapıcıların etkinliği 4.0 47
2.02 BİT’e ilişkin yasalar 4.3 49
2.03 Yargı bağımsızlığı 3.4 82
2.04 Anlaşmazlıkların çözülmesinde hukuk siteminin etkinliği 3.6 72
2.05 Düzenlemelere itirazlarda hukuk siteminin etkinliği 3.4 73
2.06 Mülkiyet hakları 4.0 82
2.07 Fikri mülkiyetin korunması 2.6 116
2.08 Korsan yazılımın kullanılan yazılıma oranı, % 63 55
2.09 Bir sözleşmeyi yürütmek için gerekli prosedür sayısı 35 46
2.10 Bir sözleşmeyi yürütmek için gerekli gün sayısı 420 40
2.11 İnternet ve telefon hizmetleri rekabeti, 0-6(en iyi) 5 62
Altyapı Ortamı 3.5 60
3.01 100 kişiye düşen telefon hattı sayısı 22.1 60
3.02 Mobil şebekenin kapsadığı nüfus (%) 100.0 1
3.03 Milyon kişiye düşen güvenli internet sunucusu sayısı 66.1 46
3.04 Uluslararası internet bant genişliği, 10 bin kişiye düşen Mb/s 43.2 47
3.05 Kişi başına düşen elektrik üretimi, kWh 2.624 70
3.06 Üçüncü derece eğitim kayıt oranı, % 38.4 60
3.07 Nitelikli bilimsel araştırma kurumları 3.3 89
3.08 Bilim insanları ve mühendis mevcudiyeti 4.5 44
3.09 Araştırma ve eğitim hizmetlerinin mevcudiyeti 4.2 58
3.10 Dijital içeriğe erişim 5.1 49
HAZIRLIK 4.1 81
Bireysel Hazırlık 4.5 94
4.01 Matematik ve bilim eğitiminin niteliği 3.4 98
4.02 Eğitim sisteminin niteliği 3.2 94
4.03 Erişkinlerde okuryazarlık oranı, % 88.7 88
4.04 Konutlarda telefon tesisat ücreti (SGP, $) 8.2 7
4.05 Konutlarda aylık telefon aboneliği ücreti (SGP, $) 16.1 8.9
4.06 Sabit telefon tarifeleri (SGP, $) 0.26 106
4.07 Mobil telefon tarifeleri (SGP, $) 0.70 116
4.08 Sabit geniş bant internet tarifeleri (SGP, $) 29.2 45
4.09 Müşteri sofistikasyonu 2.9 114
İş Aleminin Hazırlığı 3.6 93
5.01 Personel eğitiminin kapsamı 3.7 84
5.02 İşletme okullarının niteliği 3.6 104
5.03 Şirketlerin Ar-Ge harcaması 3.0 62
5.04 Ar-Ge’de üniversite-sanayi işbirliği 3.4 81
5.05 İş telefonu tesisat ücreti (SGP, $) 8.2 4
5.06 Aylık iş telefonu aboneliği ücreti (SGP, $) 45.6 133
5.07 Yerel tedarikçi niteliği 4.6 59
5.08 Bilgisayar, iletişim ve diğer hizmetlerin toplam hizmet ithalatı içindeki oranı (%) 18.5 99
Devletin Hazırlığı 4.1 64
6.01 BİT’in hükümet için önceliği 4.9 53
6.02 Hükümetin ileri teknoloji tedariki 3.8 77
6.03 BİT’in hükümetin vizyonundaki önemi 3.8 77
KULLANIM 3.4 62
Bireysel Kullanım 3.6 58
7.01 Her 100 kişiye düşen mobil telefon abone sayısı 83.9 87
7.02 Geniş bant veri erişimi olan mobil aboneliklerin oranı, % 11.3 54
7.03 Kişisel bilgisayarın olduğu hane halkının oranı, % 37.4 60
7.04 Her 100 kişide geniş bant internet abonesi sayısı 8.5 54
7.05 Her 100 kişide internet kullanıcı sayısı 36.4 65
7.06 Okullarda internete erişim 4.3 57
7.07 Sanal soysal ağların kullanımı 5.0 79
7.08 Temel hizmetlere erişimde BİT’in etkisi 4.7 55
İş Aleminin Kullanımı 3.1 61
8.01 Şirket düzeyinde teknolojinin yeri 5.1 51
8.02 İnovasyon kapasitesi 3.1 55
8.03 İş amaçlı internet kullanımının kapsamı 5.1 55
8.04 Bir milyon kişiye düşen ulusal patent başvurusu 34.2 46
8.05 Bir milyon kişiye düşen Patent İşbirliği Anlaşması başvurusu 5.4 42
8.06 Mal ihracatında ileri teknoloji ihracatının oranı, % 1.5 70
8.07 Yeni hizmet ve ürünlerde BİT’in etkisi 4.8 51
8.08 Yeni örgütsel modellerde BİT’in etkisi 4.2 58
Devletin Kullanımı 3.5 55
9.01 BİT teşvikinde devletin başarısı 4.0 87
9.02 BİT kullanımı ve devletin verimliliği 4.8 38
9.03 Devlet İnternet Hizmetleri İndeksi, 0-1 (en iyi) 0.35 60
9.04 E-Katılım İndeksi, 0-1 (en iyi) 0.21 53
1-7 arasındaki ölçekte en iyi not 7. Bu gösterge Dünya ekonomik Forumu’nun Yönetici Kanaati Anketi’nden türetilmiştir.
BİT: Bilgi ve iletişim teknolojileri