Farklılaşmış oligopol
Geçtiğimiz hafta Skoda'nın Türkiye Distribütörü Yüce Oto'nun Genel Müdürü Mahmut Kadirbeyoğlu ile bir yemek yedik. Dost sohbeti olarak geçen yemekte
Kadirbeyoğlu'nun bazı tespitlerini yazmadan geçemeyeceğim.
Ama önce benim kendisine aktardığım ve doğru bulduğu bir tespitimi yazmalıyım. Sert esen bir fırtınada çimlerle, kökleri derine salınmış dev ağaçlara pek bir şey olmaz. Ama orta büyüklükte bir ağaç ise çok daha savunmasız ve kırılgandır. Dalları kırılır, hatta devrilip gider.
Bu benzetmeyi Skoda ve benzer firmalar için yaptığımda Kadirbeyoğlu bana hak verdi. Zira, pazar payları yüzde 1-2 aralığında gezinen firmalar bu yoğun rekabet ortamında oldukça zorlanıyor. Hele ki distribütörseniz hareket alanınız oldukça kısıtlı.
Ana firma kazanacak, distribütör kazanacak, bayi kazanacak…
Ve tüm bunları binde 5 ile yüzde 3-4 arasında değişen kar marjlarıyla sağlayacaksınız. Bu noktada otomobiller üzerindeki 200-300 liralık fiyat oynamalarının oldukça önemli olduğunu savunuyor. Ancak, en kritik noktanın ise mevcut müşterinin marka sadakatini zedelemeden alınacak kararlarda yattığını söylüyor. Şimdi isim vermek istemiyorum ama geçmişte pazarı yaptıkları önemli indirimlerle satın alan firmaların geldikleri durum ortada.
Çünkü eğer siz otomobil satmak için radikal fiyat indirimleri yaptığınız vaman, bu indirimleri geri almanız çok da kolay olmuyor. Günlük ya da kısa vadeliavantajların elinizi rahatlattığı dönemde yapılacak indirimler izafi bir satış artışı yaratsa da uzun vadede bu durum karlılığı etkileyen en önemli unsur halini alıyor.
Skoda ve benzer durumdaki firmaların içinde bulunduğu bu durum önümüzdeki dönemde otomotiv piyasasındaki resmin ne şekilde çizileceğini belirleyecek.
Zira, üretici-distribütör-bayi üçgeninde karlılığı, müşteri memnuniyetinden taviz vermeden koruyabilmek ince bir buz üstünde yürümek gibi.
Mahmut Kadirbeyoğlu ve benzer şirketlerin yöneticileri bu hassas dengeyi koruyabilirse Türkiye'deki pazar hem büyür hem de çeşitlenir. Aksi takdirde, Türk otomotiv pazarının "farklılaşmış oligopol" haline gelmesi kaçınılmaz olacaktır.
Kamil Bey'e ufak bir uyarı!
"…Sektörde etkisi ve tepkisi düşünülmeyen her aksiyonun bumerang tepkisi gösteriyor. Bundan sonraki süreçte sektöre yeni yük getirecek vergi artışı gibi
uygulamaların kamu tarafından tercih edilmeyeceği izlenimine vardık. Bu izlenime kamu otoritesi ile gerçekleştirdiğimiz görüşmelerden sonra edindik…"
Bu sözler Tofaş CEO'su Kamil Başaran'a ait. Benim bu konudaki yorumum ise "Aman dikkat" olacak.
Zira, geçmişte Kamil Bey kadar güçlü yöneticilerin Ankara temaslarının ardından yaptıkları benzer açıklamalara, yanıt ÖTV artışı olarak gelmişti.
İnşallah benzer bir durum yaşanmaz…