Fannie Mae ve Freddie Mac neden önemli?
Şant Manukyan / İş Yatırım
Her iki şirketin de mortgage piyasasında önemli oyuncular olduğu zaten biliniyor. Gerçekten de büyük bankaların ve yatırımcıların çekildiği veya çekilmek zorunda kaldığı mortgage piyasasında gerek tuttukları portföyün büyüklüğü gerekse piyasaya likidite veren ender kurumlardan olmaları nedeni ile her iki kurumda klasik anlamda "batırılmayacak" kadar önemli. Ancak bu iki kurumun "kamulaştırılması" da nerede ise "batırılması" kadar zor. Olası bir kamulaştırmada hisse senedi yatırımcısının hisselerine karşılık herhangi bir varlık alamayacağını tüm piyasa zaten biliyor ve bu durum borsanın gerçeklerinden biri olarak algılanıyor. Ancak preferred stock olarak bilinen imtiyazlı hisse senetlerinin cuma günü derecelendirme kuruluşları tarafından downgrade edilmesi daha önemli bir konuyu gündeme getirdi. Söz konusu enstrümanlar regülasyonlara göre sermaye yeterliliği için kullanılabileceğinden ve vergi indirimli olduğundan özellikle küçük ve ortaboy bankalar tarafından yoğun olarak talep görüyordu. Bu enstrümanları devlet garantisi altında görerek (yanlış da değil) Hazine tahvillerinden biraz daha yüksek getiri almak için tercih eden bankaların sermaye yapıları düşen fiyatlar ve downgradeler ile beraber geri dönmeyen kredilere ek olarak birde Freddie ve Fannie ile ortaya çıkan sermaye sorunu ile uğraşmak durumunda kalıyorlar. Bundan dolayı herkes söz konusu şirketler batmak için çok büyük olması (too big to fail) nedeni ile kamulaştırılması gerektiğini söylüyor ve bekliyor olsa da kamu otoriteleri bu şirketleri kurtarmak için bankacılık sisteminin pek çok diğer unsurunu zor duruma düşürecek bir strateji uygulamak istemeyecektir. 26 ağustos günü FDIC (TSMF) zor durumda olan banka sayısının 90'dan 117'ye çıktığını açıkladı. Bu sayının önümüzdeki aylarda daha da atması kaçınılmaz gibi görünüyor. Henüz Fannie Mae ve Freddie Mac gibi iki "zombi" tam olarak gömülmemişken 117 bankanın zor durumda olduğu gerçeğinden yola çıkarsak söz konusu kurumların kamulaştırılması çok daha yüksek sayıda bankanın, biraz da kamu eli ile, feda edilmesi anlamına gelecektir. Tabii bankalar battığında kamu bir kez daha işe karışıp mevduatlara verdiği garanti koşulunu yerine getirmek zorunda kalacak.