Fakirleşme korkusu

Dolar fiyatının yükselmesi, genelde halkta fakirleşme korkusuna yol açtı. İnsanlar, dolar fiyatı ile YTL arasındaki farkı fakirleşme ölçüsü olarak kabul ediyor.

Açık anlatımıyla dolar fiyatı kriz döneminde yüzde 40 arttı ise insanlar da "Ben yüzde 40 fakirleştim" havasına giriyor.

Varlık fiyatlarındaki balon sönünce insanlar birinci fakirleşme şokunu yaşadı. Balon etkisinde konut ve arsa fiyatları devamlı yükselirken insanlar zenginleştiklerine inanıyordu.

Önce varlık fiyatlarındaki balon söndü. Ardından da Türkiye'de dolar fiyatındaki hızlı tırmanış morallerin bozulmasına neden oldu.

Doları olmayanlar, "Ah paramı dolara yatırsa idim, bugün 100 YTL varlığım 140 YTL olmuştu" diye düşünüyor. Doları olanlar kendilerinin varlığının yüzde 40 arttığını hesap ediyor.

Acaba gerçekten evi, gayrimenkulü olan, bankada YTL hesabı olan fakirleşti mi? Fakirleşme demek, varlığın değerinin yol olması, azalması demektir.

Kriz öncesi herkesin elindeki YTL'leri dolara çevirmeleri söz konusu olamayacağına göre, YTL varlığı olanların döviz fiyatlarındaki artıştan kayıpları nasıl ölçülebilir? YTL'deki kayıbın ölçüsünü, önümüzdeki dönemin enflasyonu belirleyecektir?

Önümüzdeki dönemde YTL'ye verilecek mevduat faizi ile bono faizi, YTL'nin enflasyon karşısında kaybını önleyebilir ise, YTL varlığı olanlar, sadece dolar fiyatındaki göreceli artışa bakarak üzülecektir.

Burada fakirlik tehlikesi, üretim ve istihdam kayıbı noktasında düğümlenmektedir. Üretim ve istihdan kayıbı ülkede gerçek fakirliğe yol açabilir.

Şu bir gerçektir ki, talepteki daralma sonucu üretimde yavaşlama ortaya çıkacaktır. Üretimdeki olası yavaşlamanın boyutunu bugünden tahmin etmek çok zordur.

İşte bu nedenle bekleyeceğiz.

Bugüne kadar dolar tutanlar, dolar fiyatı sabit kaldığı için devamlı faiz kaybına uğradıklarına üzülüyordu. Şimdi ise YTL'de kalanlar dolardaki fiyat artışına bakarak neden dolara geçmediklerine üzülüyor.