Faizsiz bono "sukuk"
SPK Başkanı önceki gün, Körfez ülkelerindeki fonları Türkiye'ye çekmek için "sukuk" yolu ile borçlanmanın yolunu açmak istediklerini bu amaçla SPK mevzuatında düzenlemeler yapılacağını açıkladı.
SPK mevzuatında "sukuk" ile ilgili düzenleme yapılmasında yarar vardır. Sukuk günümüzde Batı ülkelerinde de bilinen bir faizsiz bono sistemidir.
Ancak sukuk'u içeride ve dışarıda kamunun ve özel sektörün kullanarak daha kolay ve daha ucuz borçlanabileceğini düşünmek ileri bir iyimserlik olur.
Körfez ülkelerinde birikimi olanların faiz nedeniyle bu fonlarını değerlendiremediklerini düşünmek yanlıştır.
Nasıl Türkiye'de faizsiz bankacılık yapan katılım bankaları var ise Körfez ülkelerinde ve diğer ülkelerde de faizsiz bankacılık uygulaması var.
Standart&Poors'un Körfez ülkeleri finans kuruluşlarında yaptığı araştırmaya göre, Körfez ülkelerindeki fonların yüzde 80'i faizli olarak değerlendiriliyor. Yüzde 20'si ise faizsiz yatırım araçlarına bağlanıyor.
Körfez ülkelerinde faizsiz yatırım araçlarına bağlanan paranın toplamının 1.2 trilyon dolar dolayında olduğu belirtiliyor.
Açık anlatımıyla Körfez ülkelerinde paralar birikmiş, faizsiz banka ve faizsiz bono olmadığı için para sahipleri çaresiz durumda değil.
Yapıaln araştırmanın tesbitleri doğru ise 1.2 milyar doları zaten faizsiz araçlara bağlanmış durumda.
Sukuk", yazılı belge anlamında kullanılıyor. Basit anlatımıyla "faizsiz bono" Bono sahibine faiz yerine başka isimler altında ödeme yapılıyor.
Sukuk müslümanların faizsiz bonosu. Yahudilerin de faizsiz bonosu var. Onun adı da "gemach".
Bizde de hükümet 2003 yılında sukuk ile borçlanmaya niyetlenmişti.
Kamuya ait malların, mülklerin bir varlık şirketine devredilmesi, bu mallar mülkler karşılığı "İslam Bonosu" bastırılması, bonolarin Araplara satılması gündeme gelmişti. Kiranin belli bir faiz gelirinin altına düşmeyeceği garanti edilecekti.
SPK, sukuk ile ilgili düzenleme yaparak sermaye piyasası araçlarını çaşitlendirirken, daha önce düzenlemesi yapılmış araçların da kullanımını teşvik etmelidir.
Bir zamanlar sermaye piyasasında bono, tahvil, hisse senedi ile değiştirilebilir tahvil, varlığa dayalı menkul kıymet, katılma intifa senetleri, kâra iştiraklı tahvil, ipotekli borç ve irat senetleri, finansman bonosu, banka bonosu ve banka garantili bono gibi araçlar kullanılırdı.
Bunlar daha sonra unutuldu. Sermaye piyasası denilince şimdilerde sadece hisse senedi akla geliyor.
SPK eğer sukuk düzenlemesini hazine için gündeme getiriyor ise bu yaklaşımı olumlu karşılamak güçtür. Çünkü Hazine'nin dış kredi bulmada bugün için sorunu yok. Faiz ile dış kredi bulmak, belli kamu varlıklarının kira gelirini uzun süreli olarak alacaklılara bağlamaktan çok daha iyidir.