Faizde yükseliş bekleyenler rahatladı

TCMB Başkanı  bir hafta önceden faizin artırılacağı müjdesini vermişti. TCMB Para Politikası Kurulu dün faiz artırım kararını açıkladı.

 TCMB faizi artırmadan, piyasalar faiz artışını satın aldı.

- Bankaların ödediği mevduat faizi yüzde 5.0 -6.0’lardan yüzde 8.0 -9.0’lara yükseldi.

-Ticari kredi faizleri yüzde 8.0’lerden yüzde 10.50’lere çıktı.

-Piyasadaki faiz (ikinci el bono faizi ) yüzde 9.0’lardan yüzde 8.0’lerin altına doğru yol aldı.

- En önemlisi doların fiyatı, 1.95’lerde iken,1.92’nin altına iner gibi oldu.

Dünkü faiz artırımı kararından sonra piyasaların durumunu bugünden itibaren izleyeceğiz.

TCMB doğrudan olarak mevduat faizini, kredi faizi belirlemiyor.

Fakat TCMB’nin belirlediği faizler, ekonomide oluşacak faiz oranlarına yön  veriyor.

TCMB, bankalardan para alırken verirken uyguladığı faizleri belirler. Bunları belirleyince de, piyasadaki diğer faiz oranlarını etkiler. Bu faizlerin aşağıya inmesine, yukarıya çıkmasına yön verir.

-Bankalar, kasalarında fazla para olur ise gecelik olarak  TCMB’na borç verebilirler TCMB’nin gecelik borçlanma faizi eskiden yüzde 3.5 idi. Bu değiştirilmedi.

-Bankalar ihtiyaçları var ise TCMB’den gecelik olarak borç alabilirler Merkez Bankası’nın gecelik borç verme faizi yüzde 6.5 idi. Dün bu faiz 0.75 puan artırıldı.Yüzde 7.25 oldu.

-TCMB’nın gecelik borç alma ve verme faizi arasındaki alana “Faiz Koridoru” deniliyor. TCMB tavana 0.75 puan zam yaparak bu koridoru büyüttü.

- TCMB  açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapımcısı diye adlandırılan bankalara, repo işlemleri ile borçlanma imkanı tanıyor. Bu borçlanmalarda bankalar yüzde 6.0 faiz ödüyordu. Faiz yüzde 6.75’e yükseltildi.

-Günlük işlemlerinde likidite sıkıntısı olan bankalara hergün 16.00-17.00 saatleri arasında “geç Likidite Penceresi” adı verilen bir işlem ile yüzde 9.5 faiz ile kredi verirdi. Bu faiz oranı da yüzde 10.25 oldu.

Görülüyor ki, TCMB’nın yükselttiği faiz oranları, TCMB’nın kendisinden borç alan, kendisine borç veren bankalarla olan işlemlerde uygulanacak faiz oranları.

Fakat bu oranlar  bankaların uyguladıkları faiz oranlarını ve bankalar üzerinden de, piyasadaki faiz oranlarını yükseltecek .

TCMB’nin 2013 Yılı Para ve Kredi Politikaları başlığını taşıyan belgesinde, bankanın faiz uygulamaları ile ilgili olarak şunlar anlatılıyor:

-TCMB, para politikasını uygularken piyasa faizlerini ve likiditesini etkilemek için çeşitli araçlar kullanmaktadır.

-Bu araçlarla piyasada ihtiyacı olan bankalara kısa vadeli (günlük, haftalık veya bir aylık vadede) likidite sağlanabildiği gibi, fon fazlası olan bankalardan gecelik vadede borç alınabilmektedir.

-TCMB’nin gecelik borç verme ve borç alma faizinin arasında kalan alan “faiz koridoru” olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu operasyonel yapının bir gereği olarak piyasa faizleri faiz koridorunun içinde oluşmaktadır.

-Öte yandan, mevcut yapıda TCMB fonlamayı esas olarak bir haftalık repo aracılığıyla yaptığından bir hafta vadeli repo fonlama faizi “politika faizi” olarak adlandırılmaktadır.

-Politika faiz oranı ve faiz koridoru her ay Para Politikası Kurulu toplantısında gözden geçirilerek  ilan edilmektedir. 

TCMB’nin son dönemde geliştirdiği bir diğer araç olan Rezerv Opsiyonu Mekanizmasıdır.

ROM, temelde sermaye hareketlerindeki aşırı oynaklığın makroekonomik ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı hedeflemektedir.

Bu mekanizma, bankaların Türk lirası zorunlu karşılıklarının bir bölümünü döviz ve altın cinsinden tutmalarına izin vermek suretiyle gönüllü olarak ek döviz ve altın rezervleri bulundurmalarını sağlamaktadır.

Bankaların özellikle bu şekilde Merkez Bankasında tuttukları döviz rezervlerini dış finansman koşullarındaki değişimlere göre ayarlayabilmesinin, sermaye akımlarının döviz kuru ve krediler üzerinde oluşturduğu oynaklığı azaltması beklenmektedir. Ayrıca ROM uygulaması yastık altı altının ekonomiye kazandırılmasına da katkıda bulunmaktadır.