Faizde artış durdu, az da olsa gerileme var

Geçen yılın sonu... İhtiyaç, konut ve taşıt kredilerinin ağırlıklandırılmış ortalama faizi yüzde 17.85 düzeyinde. Aynı tarih itibarıyla tüm mevduatın vadeyle ağırlıklandırılmış ortalama faizi ise yüzde 12.75.

İlk beş ay neredeyse bu faizlerle geçiliyor. Küçük oynamalar var yalnızca. Faiz, hem kredi, hem mevduatta haziranla birlikte başkaldırma eğilimi gösteriyor. Kredide ortalama faiz haziran sonunda yüzde 20’ye dayanıyor, mevduat faizi de yüzde 16’nın üstüne çıkıyor.

“Ne oluyoruz” demeye kalmadan oranlar tırmanmaya başlıyor, özellikle de kredi faizlerinde.
Temmuzda ortalama kredi faizi yüzde 25’e dayanmıştır artık. Kredi faizi, ağustos sonunda ise yüzde 30 düzeyindedir.

Ortalama kredi faizinde eylül sonunda yüzde 37 de aşılır, zirve ise yüzde 38.27 ile 12 Ekim’de görülür.

Mevduat faizindeki hızlanma ise eylülde başlar. Ağustos sonunda yüzde 18.48 olan ortalama mevduat faizi eylül sonunda yüzde 24’e dayanır. Ortalama mevduat faizinde zirve ise yüzde 24.11 ile 12 Ekim’de görülecektir.

Hemen belirtmekte yarar var. Mevduattaki bu oranlar tüm mevduatın ve tüm bankaların ortalaması. Bankaların fiilen uyguladıkları en yüksek faizin eylül ayında yüzde 33’e ulaştığını hatırlatalım. (Eko Analiz 5 Kasım 2018.)

Gerileme başladı

Kredi ve mevduat faizi ekim ayı ortasında zirveye çıktıktan sonra çok az da olsa bir gerileme başlamışa benziyor.

Çok belirgin bir hareketten, bir eğilimden söz etmek için erken. Ama en azından o hızlı artışın durduğunu söylemek mümkün.

Kredi ve mevduat faizinde öyle geçen yılın sonundaki ya da bu yılın ilk dört-beş ayındaki düzeye yeniden inileceğini, hem de bunun üç beş ay içinde gerçekleşebileceğini söyleme olanağı hiç yok.

Enflasyonun yüzde 25’ler dolayında bulunduğu bir ortamda zaten bunu sağlamak da pek mümkün olamaz. Kaldı ki enflasyonun alınan onca önlemin etkisiyle bu yılın kasım ve aralık aylarında görece düşük, hatta negatif gelmesi söz konusu olsa bile, bu durumun sürdürülebilirliği yok. Üstelik gelecek yılın ilk aylarında yıllık enflasyon yönünü yeniden yukarı çevirecek gibi. Bu durum, devam ettirilmesi pek kolay görülmeyen indirimlerin bitecek olmasından ve baz etkisinden kaynaklanacak.

Dolayısıyla kredi ve mevduat faizinin birkaç puan artış ya da azalış göstererek bir süre bu dolaylarda salınacağı tahmin ediliyor.

Kalıcı iyileşmeyi önümüzdeki yılın ortasından önce beklememeli. Kalıcı iyileşmeden kastımızın da bu yılın ilk aylarındaki düzeyler olduğunu belirtelim. Kaldı ki bu düzeylere inmek de hiç kolay olacağa benzemiyor.

Hele hele vergi indirimleri yerel seçime kadar sürdürüldüğü takdirde, bu indirimlerin sona ermesinin ardından yaşanacak fiyat artışları, gelecek yılın ortası olarak işaret ettiğimiz süreyi çok daha öteye atacaktır.