“Faiz, İSO 500’deki işletmelerin karlarını eritti”

Geçtiğimiz gün Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) genel sekreteri Dr.Selçuk Mutlu ile PLASFED’in İstanbul Sanayi Odası (İSO) Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesindeki plastik ve kauçuk işletmelerinin durumunu analiz eden raporunu konuştuk.

Rapordan edindiğim bilgileri ve Selçuk beyin kısa değerlendirmelerini sizlere aktarmak istiyorum.
Yakın zamanda İSO Birinci 500 2018 yılı Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sonuçları açıklandı. Plastik Sanayicileri Derneği’nin (PAGDER) listedeki verilere ilişkin yaptığı değerlendirmeye göre, yalnızca plastik sektörünün değil Birinci 500’deki işletmelerinin büyük çoğunluğunun dönem karları faiz gibi finansman giderlerine bağlı olarak erime gösterdi.
Plastik Sektöründe Birinci 500'e Giren Firmaların Performans Değişimleri (2018/2017) (Milyar TL)

ÜFE %34 iken, net satışlar %27,6 kadar artabildi

İSO Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde yer alan plastik işletmelerinin geçen yılki performanslarını değerlendirdiğimizde brüt katma değer ve çalışan sayısı hariç tüm göstergelerde artış gözlemleniyor.

Net satışlar %27,4 ve satış hasılatı %26,5 artış göstermiş durumda.

Ne var ki aynı dönemde ÜFE %34 olurken, ortalama döviz kuru ise %32 dolayında artış gösterdi.
Bu bir anlamda enflasyonun gerisinde kalan bir ciro artışını işaret ediyor.
Sürdürülebilir bir resmin ortaya çıktığı söylemek kolay değil.

Selçuk Mutlu, brüt katma değerdeki düşüşün değerlendirmesini PAGDER Başkanı Selçuk Gülsün’ün şu değerlendirmesine atıfta bulunuyor.” PETKİM’in 2018’in son çeyreğinde yapmış olduğu bakım çalışması nedeniyle üretimi durdurmasından kaynaklanıyor.”

İstihdam tarafında ise sektörün göz ardı edilebilir derecede istihdam kaybı yaşadığını gösteriyor.
Tabii ki plastik sektörü Türkiye’de alt, ara, üst, nitelikli, niteliksiz tüm kategorilerde personele ihtiyaç gösteren sektörlerinin başında geliyor.

Plastik meslek liselerinden mezun olanların iş garantilerinin hazır olduğunu PAGDER Başkanı Selçuk Gülsün le yaptığımız konuşmalarda dile getirdiğini bizzat duymuştum..

Dünyada olduğu gibi plastik sektörü Türkiye’de de istihdama en “aç” sanayiler arasında gösteriliyor. Gençlerimizin iyi bir kariyer yapabileceği bu sektörü kariyerleri için biraz daha yakın merceğe almalarında fayda olduğunu görüyorum.

Hele ki dünyada döngüsel ekonomi rüzgarları eserken, plastik geri dönüşüm sektöründeki uzmanlıklara ödenecek ücretler hiçbir dönemde olmadığı kadar artacak gibi görünüyor.

Faiz gibi finansman giderleri dönem karlarını negatif etkiliyor

Bu seneki İSO Birinci 500 araştırma verilerinde gerçekten oldukça ilginç göstergeler mevcut.
Mesela dönem karı/faaliyet karı oranlarının %75’ten %59’a gerilemiş olması uzun dönemdir bu denli ağırlıklı görmediğimiz bir konuya vurgu kazandırıyor.

Yani faiz gibi finansman giderlerinin plastik işletmeleri de dahil olmak üzere İSO Birinci 500’deki işletmelerin büyük bir çoğunluğunun dönem karlarını zayıflattığını ifade ediyor.

Yine yıllardır buradan işaret etmeye gayret ettiğimiz üzere işletmelerin borç/öz kaynak dengesi de dikkat çekici biçimde bozuk.

Özellikle döviz cinsi borçların TL karşılıkları, şirketlerin borç hanesini hayliyle köpürtmüş vaziyette.

Ülkemiz ekonomisinin yapısal sorunlarından biri haline dönüştüğünü ifade eden bu husus, şirketlerimizin borçluluklarını gözler önüne seriyor.

Hele ki bu yıl gerek bankacılık bilançolarının kısmi olarak bozulması tarafında gerekse kamunun borçluluğunun da dikkat çekici bir biçimde arttığını hesaba katarsak, bu konunun yapısal olarak çözümler üretilmesi yönünde ele alınması gerektiğini gösteriyor.

O halde ne yapacağız?

Selçuk Mutlu PAGDER görüşü olarak şunları sayıyor.

1. Kurumsal yapılarımızda reform yapacağız. Yargısal reformlar belki de bunun başında geliyor olabilir. Buna bağlı olarak yeni uluslararası sermaye çekme noktasında gere kısa gerekse orta vadede karlı çıkacağımızı öngörüyoruz.

2. İstisnasız verimliliği arttırmalıyız, teknoloji bunun bir boyutu. Üretkenliğimizi arttıracak teknolojiye odaklanmalıyız.

3. İşgücü verimli olmalı, tartışılmaz bir şekilde eğitim reformuna ihtiyacımız olabilir.
4. Yatırımlarımızdaki verimliliği de arttırmalıyız.

5. Hangi sektörlerin kümelenme stratejileri var, master planları var? Sınırlı kaynaklarla doğru ve etkili yatırımlar yapabiliyor muyuz?

İşte bu noktalarda sağlanacak ilerlemeler kanımca elzem hale gelmiş olabilir.
PAGDER genel sekreteri Dr.Selçuk Mutlu ile birlikte değerlendirdiğimiz rapordan aktaracaklarım özetle bunlar.

Bu arada son bir not olarak ileteyim, Plastik Sektöründen Firmaların Yer Aldığı İSO 500 Değerlendirmesi Raporuna, http://rapor.plasfed.org.tr internet sitesinden erişebilirsiniz.