Faiz düşüyor, DİBS yatırımcısı kazanıyor

Merkez Bankası temmuz ayındaki Para Politikası Kurulu toplantısından itibaren faizi düşürmeye başladı. Faiz son iki Kurul toplantısında toplam 7.5 puan düşürülerek yüzde 24’ten yüzde 16.5’e çekildi. Merkez Bankası’nın faiz indirimi tabii ki tüm faizleri etkiledi ve etkilemeye de devam ediyor.

İşte bu faiz düşüşü sürecinde para kazanmanın mümkün olduğunu söylemiş ve bu konuyu 10 Eylül tarihli yazımızda köşemize taşımıştık.

Faiz düşerken daha fazla para kazanmak, kar etmek nasıl olurdu ki! Sanki dile getirdiğimiz görüşte bir yanlışlık vardı. Bu tür itirazlar geldi. Hala bu tereddütte olanlar varsa 10 Eylül tarihli yazımızın okunmasını bir kez daha öneririz.

Faiz düşerken para kazanıldığı TÜİK tarafından dün açıklanan finansal yatırım araçlarının getirisine ilişkin verilerle de bir kez daha kanıtlandı.

Devlet iç borçlanma senetleri eylül ayında, eylül itibarıyla son üç ayda ve son bir yılda diğer tüm tasarruf araçlarından daha fazla getiri sağlamış durumda.

Son altı aylık ve son dokuz aylık dönemde ise en yüksek getiriyi külçe altın sağladı.

Nasıl oluyor da oluyor!

Devlet tahvili ve Hazine bonosu iskontolu satılır. Vade bitiminde alınacak para bellidir. Vade bitimindeki fiyatı 100 lira olan bir kağıt, faizi düşülerek iskontolu olarak satışa sunulur.

Faiz örneğin yüzde 25 ise, vade sonundaki fiyatı 100 lira olan kağıt 80 liraya satılır. 80 liralık alış fiyatı ile vade bitimindeki 100 liralık fiyat arasındaki 20 lira, ki bu da alış fiyatının yüzde 25’i demektir, kardır. Bu bilgiyi bir kenara koyalım... Yüzde 25 faizli kağıdı 80 liraya aldınız. Nedeni ne olursa olsun faiz düştü. Artık aynı kağıdın faizi yüzde 15. Vade sonu fiyatı 100 lira olmak kaydıyla bu kağıt artık yüzde 15 iskontoyla 87 liraya satılıyor.

Faiz yüzde 25’ten yüzde 15’e düştü, sizin 80 liraya aldığınız kağıdın fiyatı bir anda 87 liraya çıktı.

Tabii ki bu durumun tersi de mümkün. Faiz yükselirse, örneğin yüzde 15’ten yüzde 25’e çıkarsa bu sefer de bugün 87 liraya aldığınız kamu kağıdının fiyatı bir anda 80 liraya iner. O yüzden gelişmeleri iyi izlemek şarttır. Faizin yükseleceğini tahmin ediyorsanız kamu kağıdından uzak durmanız gerekir. Yok eğer iniş beklentiniz varsa, en doğru yatırımlardan biri devlet tahvili ve Hazine bonosudur.

DİBS önde gidiyor

İşte tasarrufunu devlet iç borçlanma senedine yatıranlar faizdeki düşüş sayesinde son dönemde enflasyonun çok çok üstünde reel getiri sağladı.

TÜİK verilerine göre devlet iç borçlanma senetleri eylül ayında yüzde 3.17, son üç ayda yüzde 12.90, son altı ayda yüzde 14.94 nominal getiri sağladı. Bu kağıtla

rın ilk dokuz aydaki getirisi yüzde 21.62’yi, son bir yıldaki getirisi tam yüzde 40.35’i buldu.

Tasarrufların getirisinde aylık hareketler çok önemli değil. Daha uzun dönemde oluşan oranlara bakmakta yarar var. Bu çerçevede altı ay ve daha uzun vadedeki duruma baktığımızda devlet iç borçlanma senedi, altın ve mevduatın reel getiri sağladığını görüyoruz.

Vatandaş DİBS’e yabancı

Faizin düşme eğiliminde olduğu dönemlerde en iyi getiriyi devlet iç borçlanma senetleri sağlıyor ama vatandaşın bu getiriden neredeyse hiç yararlanamadığı dikkati çekiyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre ağustos sonu itibarıyla devlet iç borçlanma senetlerinden oluşan iç borç stoku 762.3 milyar lira.

Bu senetlerin yalnızca binde 7 oranındaki 5.2 milyar liralık kısmı vatandaşın elinde.

İç borçlanma senetlerinin 436.6 milyar liralık kısmı bankalarda, 172.6 milyar liralık kısmı tüzel kişilerde, 49.7 milyar liralık kısmı da menkul kıymet yatırım fonlarında.

Yurtdışı yerleşiklerin elinde de 82.9 milyar liralık devlet iç borçlanma senedi bulunuyor.

Sayı ortada, vatandaşın doğrudan sahip olduğu DİBS toplam içinde yalnızca yüzde 0.7 oranında yer tutuyor. Menkul kıymet yatırım fonlarında dolaylı olarak sahip olunan tutar ayrı.

Vatandaş DİBS almaktan kaçınıyor mu, yoksa DİBS’e ulaşamıyor mu?

Galiba ikisi de... Çünkü DİBS’in fiyatı vade bitiminde sabit ama vadeye kadar bir oynama söz konusu. Bu belli ki biraz tedirginlik yaratıyor. Ama bu oynama faizin düştüğü dönemlerde, son zamanlarda olduğu gibi, vade bitiminden önce de ciddi bir getiri sağlıyor.

Vatandaşın almak istese de DİBS’e ulaşamadığı da bir gerçek. Çoğu banka doğrudan DİBS satışı yapmıyor, vatandaşa fon öneriyor.

İşte bütün bunların sonucu olarak da vatandaş toplam DİBS stokundan yüzde 1 bile pay alamıyor.