Faiz düştü, beklenti bitti, yabancının DİBS alımı bıçak gibi kesildi

Her ne kadar bazı kesimler hala "faiz lobisi, faiz lobisi" diye ortalığı ayağa kaldırmaya çalışsa da bu eleştiri en fazla henüz devlet iç borçlanma senedi almamış olan ve alım için faizin artırılmasını bekleyenler için geçerlidir. Çünkü faiz artarsa, kağıtların fiyatı düşer ve bu düşük fiyattan alım yapmak mümkün hale gelir. Ama bugünlerde faizlerin artması beklenmediğine göre, bu eleştirinin hiçbir temeli yok demektir. 

Bir kez daha belirtelim; devlet iç borçlanma senetlerinde fiyat- faiz hareketi ters yönde olduğu için, elinde devlet iç borçlanma senedi olanlar faiz artarsa zarar eder, aksine faiz düştüğünde karlarına kar eklerler. 

Bu, biraz zor anlaşılan, daha doğrusu pek anlaşılmak istenmeyen bir teknik ayrıntı olduğu için sık sık izah etme gereği duyuyoruz. 

4 Mayıs süreci ve sonrası 

Türkiye mayıs ayında ilginç bir süreç yaşadı. Tanımı ne olursa olsun 4 Mayıs'ta bir operasyon yapıldı, Cumhurbaşkanı Başbakanı değiştirdi. 

4 Mayıs'a denk gelen hafta, piyasaların bu operasyondan önemli ölçüde etkilendiği bir gerçek. Düzenli olarak izlediğimiz yabancıların Türkiye'deki net hisse senedi ve DİBS hareketi birden satışa döndü. Mayısın ilk haftası, bu operasyonun da etkisiyle 481 milyon dolarlık satışa konu oldu. 

Ama sonrasında şöyle bir algı oluştu: Yeni Başbakan ve kişiler pek değişmese de yeni ekonomi yönetimi büyüme odaklı politikalara daha fazla ağırlık verecek... Zaten ekonomide giderek daha fazla söz sahibi olan Saray kadrolarının faiz konusundaki görüşü belli... Merkez Bankası yönetimi de yeni değişti ve siyasilerin isteklerine anlaşılan daha açık olunacak... Yani sonuçta faiz düşecek. 

Girişte de vurguladık ya, faizin düşmesi, bugün iskontolu olarak örneğin 90 liraya alınan bir kağıdın fiyatının, yarın 91 liraya ya da daha yukarıya çıkması demek. Yabancı da işte bunu gördü ve buna oynadı, yatırım yaptı. Her cepheden yükselen "faiz düşürülmeli" sesleri karşısında, ki enflasyon da en azından bunu destekler nitelikteydi, faizin düşürüleceği anlaşılınca yabancılar devlet iç borçlanma senetlerine hücum etti. 

Yabancılar, 4 Mayıs operasyonu haftasında 183 milyon dolarlık DİBS sattıktan sonra mayısın ikinci haftasında 268, üçüncü haftasında 166 milyon dolarlık alım yaptılar. 

Ve beklenti bitince... 

Geldik mayısın son haftasına... Merkez Bankası'nın 24 Mayıs'taki Para Politikası Kurulu toplantısında faizi indireceğine kesin gözüyle bakılıyordu ve nitekim öyle de oldu. Dolayısıyla artık faizde bir süre için indirim beklentisi gibi bir durum söz konusu değildi, beklenti gerçekleşmişti. Ve yine dolayısıyla faizin düşeceğini umarak "yüksek faizden-düşük fiyattan" kağıt alma durumu gündemden çıkmıştı. 

Yabancıların mayısın ikinci ve üçüncü haftasında 268 ve 166 milyon dolar olan DİBS alımı da beklentinin sona ermesiyle birlikte birden 300 bin dolara iniverdi.

Sonuçta yabancılar mayıs ayında 251 milyon dolarlık DİBS alımı gerçekleştirmiş oldu. 

DİBS döngüsü devam edebilir 

Ekonomide bir beklenti biterken, bir diğeri başlıyor. Mayıs ayı enflasyonunun tahminlerin çok altında gelmesi, 21 Haziran'da toplanacak Para Politikası Kurulu'nun faizleri yeniden indirme olasılığını da güçlendirdi. Dolayısıyla yabancıların içinde bulunduğumuz günlerde faizin indirilecek olmasına dayalı politikayı gözetmeye devam ederek yeniden yoğun bir şekilde devlet iç borçlanma senedi alımına yönelmeleri beklenmeli. 

Hisse senedinde satış azalıyor 

Yabancı yatırımcılar mayıs ayında hisse senedinde ise hep satıcı konumda kaldılar. Yabancılar ilk hafta 298, ikinci hafta 174, üçüncü hafta 164, son hafta ise 66 milyon dolarlık hisse senedi sattılar. 

Dikkat çekiyordur, yabancıların hisse senedindeki satışları her hafta giderek azaldı. 

Döviz kuruna etki 

Yabancıların hisse senedi ve DİBS alımıyla birlikte döviz arzında gerçekleşen artış, kuru aşağı çeken önemli bir etken oldu. İlk dört ay bunu belirgin biçimde yaşadık. Ocak ortalaması 3.01 olan dolar, nisan ortalamasında 2.83'e kadar indi. 

Mayısla birlikte önce 4 Mayıs operasyonu, ardından FED'in haziran için faiz artırımına hazırlandığı yönündeki haberlerin sıkça duyulur olması ve bu iki etkenin sürüklediği hisse senedi ağırlıklı döviz çıkışı kuru yukarı itti. Dolar mayıs ayı ortalamasını 2.93'ten kapattı. 

Ancak geçen haftanın son günleri gelen ve ABD'nin faiz artışını haziranda gerçekleştirmeyeceği kanısını güçlendiren verilerden sonra dolar yeniden değer yitirmeye başladı. 

Hisse senedi fiyatlarında gözlenen hareket de yabancıların mayıs ayı boyunca her hafta itibariyle azalan net satışlarının, haziranda alıma dönmüş olabileceğini gösteriyor. Bu yöndeki veriler 9 Haziran Perşembe günü açıklanacak.