Ex aşkım

Cüneyt DİRİCAN
Cüneyt DİRİCAN cuneyt.dirican@dunya.com

Kenan Doğulu’nun albümünün çıkışı 2001. Geçen hafta “Rüzgâr Gibi Geçti” kitabını aratmayan cinstendi. Musk ve X yine çok konuşuldu.

2001’de Wikipedia çıkmış, bizde finan­sal kriz sonrası Derviş ile merkez bankasına özerklik kabul edilmiş, ilk uzay turisti Tito’ya ek Hubble Teleskobu Güneş Sistemi dışında Osiris Gezegeninde ilk atmosferi keşfetmiş, 11 Eylül saldırısı olmuş, Çin’in Ukrayna’dan aldığı Varyag uçak gemisi Türk Boğazlarını geçmişti.

Sosyal medya, Youtube, IPhone yoktu. 2000’de Elon Musk’ın X.com şirketi Pay­pal adını alarak 2002’de E-Bay’e satılmıştı, Musk ABD vatandaşı olmuş ve SpaceX’i kur­muştu.

Tutamıyorum zamanı

Musk Uluslararası Uzay İstasyonu miadı­nı doldurdu dedi. Einstein “İzafiyet Teorisi” mekân, zaman ve hareket birbirine bağlıdır ve uzay-zaman bir algıdır der. Işık hızına yak­laştıkça zaman durur. İkizler veya Büyükbaba Paradoksu bunların bir çıktısıdır.

Kütle ve çekim gücü ilişkisine göre küt­le büyüdükçe zamanı büker. Kâinat enflas­yonisttir ama politika faizi bu nedenle dün­yanın derdidir. Mars ve dünyanın kütlesi ile kendi etrafındaki dönüş süreleri farklı oldu­ğundan faiz hesabı da farklıdır.

Yerçekimine bağlı olarak kütle (ağırlık) farklılaşır. Dünyada altının kilosu Mars’ta farklı gelir demek. Faiz ve kütle farklı, yö­rüngeye göre ulaşım süresi dolayısı ile takas farklıysa VİOP kontratı nasıl fiyatlayacağız? İşte bir astroekonomist bu yüzden kolay ye­tişmiyor.

Uzaydaki madenler (ve astroekonomist) bizde (TV’de) tartışıldığında, ana akım “hete­rodoks” iktisat gibi bunları yok saymıştı. Üç sene sonra AstroForge 2022OB5 asteroidine gidecek ilk ticari uzay madenciliği şirketi ola­rak “meteora dock” olacak.

Ben, robot

Isaac Asimov’un eseri (o film) artık gerçek. Geçen hafta Agility, Clone, Figure, 1X, Borg birçok robotik şirketi yeni nesil robotlarını duyurdular. Clone Torso ve Protoclone kor­kutucu. Protoclone kas, iskelet sistemli, insa­nımsı android.

Microsoft BioEmu-1 derin öğrenmesi pro­tein yapılarını saatler içinde çözüyor. Yine Microsoft Majorana quantum bilgisayar çipi­ni, X ise Grok-3’ü tanıttı. Gerçi Milei de X’de blok zincir tanıttı diye ortalık fena karışmış­tı. Ya Arjantin'in, ocak itibarı ile 31.1 milyar SDR IMF kredi borcu varken IMF "Özel Veri Yayınlama Standartı" sayfasında tüm linkle­rin kırık olması?

Zelensky Trump’ın istediği madenleri ve parayı geri vermeyecek, Musk Ukrayna’da bu yüzden Starlink’i iptal edecek haberi geçti. Musk bu haber için Reuters’ı suçlarken akla Nutuk, Cilt 3, s.915’teki pasaj sonrasında Ata­türk’ün Anadolu Ajansını kurma nedeni geli­yordu.

Bilimse bilim

Milei Musk’a testere hediye edince Teste­re-2 filmi ile akıllara Trump’ın da dile getir­diği Fort Knox denetimi geldi. Musk Fed’i de denetleyecek haberi çıktı.

Arjantin faiz düşürdükçe enflasyonu düştü. Resmi veri merkezi bütçede faiz gideri payı %20, genel yönetim bütçesinde %10. 2023'e göre artış oranı sosyal güvenlikte %114 iken faiz giderinde %86'da kalmış. Diğer kalemle­re göre daha az artan faiz gideri için, grafikler de tersini söylüyor ama bizde neoklasik ana akım enflasyon beklentisi düştüğü için faiz düştü diye ısrarcı.

ECB son 25 yılın en büyüğü 8 milyar euro zarar açıkladı. Fed’in hazineye transfer ede­ceği zarar rakamı ise 223 milyar dolar. KKM de yok üstelik.

Fed’in DTH Hariç Net Rezervi bu hafta 1.05 pariteden eksi 149.5 milyar euro. İlk kez denk gelenler için. Fed’in varlıklarındaki YP dövizi ve swap alacakları topluyoruz, pasif­teki YP döviz borcu düşüyoruz. Bulduğumuz rakamı ve BDDK haftalık bültendeki yurti­çi yerleşiklerin döviz tevdiatlarını pariteden euro’ya çeviriyoruz ve Fed’in DTH’lar düş­müş net döviz rezervini buluyoruz.

Beykent Üniversitesi 2023 Ekonomi Fi­nans Kongresi bildirimde, bilanço esasına göre çalışan şirketlerimizin 2009-2021 gelir tablosu verilerine göre Satışların Maliyetin­de anlamlı olan tek değişken Finansman Gi­derleri çıkmıştı. 2009-2023 verileriyle yine aynı sonucu veriyor.

ABD TÜFE, Budget Deficit, M2 Velocity ve Kamu Borcu değişkenleri için Grok-3 ile ARDL ve Granger analiz sonuçları CPI ile Kamu Borcu arasında nedensellik var di­yor. 2000-2023 arası para arzı ve bütçe açı­ğı ABD’de enflasyona neden değil yani. Ve bu yazı, tüm bu analizler, literatür taraması ve veriye rağmen bizde akademik eser sayılmı­yor!?

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Satoshi Nakamoto 25 Mart 2025
DTH hariç net rezerv 11 Mart 2025
Kovuldun 04 Mart 2025
Yıldız savaşları 28 Ocak 2025
Yeşil Vadi bizimdir 14 Ocak 2025