Ex aşkım
Kenan Doğulu’nun albümünün çıkışı 2001. Geçen hafta “Rüzgâr Gibi Geçti” kitabını aratmayan cinstendi. Musk ve X yine çok konuşuldu.
2001’de Wikipedia çıkmış, bizde finansal kriz sonrası Derviş ile merkez bankasına özerklik kabul edilmiş, ilk uzay turisti Tito’ya ek Hubble Teleskobu Güneş Sistemi dışında Osiris Gezegeninde ilk atmosferi keşfetmiş, 11 Eylül saldırısı olmuş, Çin’in Ukrayna’dan aldığı Varyag uçak gemisi Türk Boğazlarını geçmişti.
Sosyal medya, Youtube, IPhone yoktu. 2000’de Elon Musk’ın X.com şirketi Paypal adını alarak 2002’de E-Bay’e satılmıştı, Musk ABD vatandaşı olmuş ve SpaceX’i kurmuştu.
Tutamıyorum zamanı
Musk Uluslararası Uzay İstasyonu miadını doldurdu dedi. Einstein “İzafiyet Teorisi” mekân, zaman ve hareket birbirine bağlıdır ve uzay-zaman bir algıdır der. Işık hızına yaklaştıkça zaman durur. İkizler veya Büyükbaba Paradoksu bunların bir çıktısıdır.
Kütle ve çekim gücü ilişkisine göre kütle büyüdükçe zamanı büker. Kâinat enflasyonisttir ama politika faizi bu nedenle dünyanın derdidir. Mars ve dünyanın kütlesi ile kendi etrafındaki dönüş süreleri farklı olduğundan faiz hesabı da farklıdır.
Yerçekimine bağlı olarak kütle (ağırlık) farklılaşır. Dünyada altının kilosu Mars’ta farklı gelir demek. Faiz ve kütle farklı, yörüngeye göre ulaşım süresi dolayısı ile takas farklıysa VİOP kontratı nasıl fiyatlayacağız? İşte bir astroekonomist bu yüzden kolay yetişmiyor.
Uzaydaki madenler (ve astroekonomist) bizde (TV’de) tartışıldığında, ana akım “heterodoks” iktisat gibi bunları yok saymıştı. Üç sene sonra AstroForge 2022OB5 asteroidine gidecek ilk ticari uzay madenciliği şirketi olarak “meteora dock” olacak.
Ben, robot
Isaac Asimov’un eseri (o film) artık gerçek. Geçen hafta Agility, Clone, Figure, 1X, Borg birçok robotik şirketi yeni nesil robotlarını duyurdular. Clone Torso ve Protoclone korkutucu. Protoclone kas, iskelet sistemli, insanımsı android.
Microsoft BioEmu-1 derin öğrenmesi protein yapılarını saatler içinde çözüyor. Yine Microsoft Majorana quantum bilgisayar çipini, X ise Grok-3’ü tanıttı. Gerçi Milei de X’de blok zincir tanıttı diye ortalık fena karışmıştı. Ya Arjantin'in, ocak itibarı ile 31.1 milyar SDR IMF kredi borcu varken IMF "Özel Veri Yayınlama Standartı" sayfasında tüm linklerin kırık olması?
Zelensky Trump’ın istediği madenleri ve parayı geri vermeyecek, Musk Ukrayna’da bu yüzden Starlink’i iptal edecek haberi geçti. Musk bu haber için Reuters’ı suçlarken akla Nutuk, Cilt 3, s.915’teki pasaj sonrasında Atatürk’ün Anadolu Ajansını kurma nedeni geliyordu.
Bilimse bilim
Milei Musk’a testere hediye edince Testere-2 filmi ile akıllara Trump’ın da dile getirdiği Fort Knox denetimi geldi. Musk Fed’i de denetleyecek haberi çıktı.
Arjantin faiz düşürdükçe enflasyonu düştü. Resmi veri merkezi bütçede faiz gideri payı %20, genel yönetim bütçesinde %10. 2023'e göre artış oranı sosyal güvenlikte %114 iken faiz giderinde %86'da kalmış. Diğer kalemlere göre daha az artan faiz gideri için, grafikler de tersini söylüyor ama bizde neoklasik ana akım enflasyon beklentisi düştüğü için faiz düştü diye ısrarcı.
ECB son 25 yılın en büyüğü 8 milyar euro zarar açıkladı. Fed’in hazineye transfer edeceği zarar rakamı ise 223 milyar dolar. KKM de yok üstelik.
Fed’in DTH Hariç Net Rezervi bu hafta 1.05 pariteden eksi 149.5 milyar euro. İlk kez denk gelenler için. Fed’in varlıklarındaki YP dövizi ve swap alacakları topluyoruz, pasifteki YP döviz borcu düşüyoruz. Bulduğumuz rakamı ve BDDK haftalık bültendeki yurtiçi yerleşiklerin döviz tevdiatlarını pariteden euro’ya çeviriyoruz ve Fed’in DTH’lar düşmüş net döviz rezervini buluyoruz.
Beykent Üniversitesi 2023 Ekonomi Finans Kongresi bildirimde, bilanço esasına göre çalışan şirketlerimizin 2009-2021 gelir tablosu verilerine göre Satışların Maliyetinde anlamlı olan tek değişken Finansman Giderleri çıkmıştı. 2009-2023 verileriyle yine aynı sonucu veriyor.
ABD TÜFE, Budget Deficit, M2 Velocity ve Kamu Borcu değişkenleri için Grok-3 ile ARDL ve Granger analiz sonuçları CPI ile Kamu Borcu arasında nedensellik var diyor. 2000-2023 arası para arzı ve bütçe açığı ABD’de enflasyona neden değil yani. Ve bu yazı, tüm bu analizler, literatür taraması ve veriye rağmen bizde akademik eser sayılmıyor!?