Evlilik nedeniyle yapılan fesihlerde ihbar tazminatı
Av. Cihan AVCI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2007/8381 E. 2007/36152 K. sayılı 29.11.2007 tarihli kararında evlilik nedeni ile iş akdini fesheden işçiye ihbar tazminatı ödenip ödenmeyeceği ve evlilik iznine çıkıp dönmeyen işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağını tartışmıştır. Karar özellikle evlilik nedeni ile işçinin iş akdini feshetmesi durumunda ihbar tazminatına hak kazanıp kazanamayacağına dair uygulamadaki duraksama ve farklılıkları tamamen ortadan kaldıracak mahiyettedir. 1475 sayılı kanunun kıdem tazminatını düzenleyen ve yürürlüğü devam etmekte olan 14. maddesinde evlilikten sonraki bir sene zarfında evlilik nedeni ile iş akdini fesheden işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı açıkça düzenlenmiştir. Ancak yasada ihbar tazminatına hak kazanılıp kazanılmayacağı açıkça belirtilmemiştir Bu sebeple evlilik nedeni ile iş akdini fesheden işçinin ihbar tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı hususunda hem mahkeme uygulamalarında hem de iş hukuku uzmanları arasında farklı görüşler ileri sürülmüştür. Ancak bu ve devamında gelen birçok karar bu duraksamayı bitirmiş gibidir. İncelemeye konu Yargıtay kararında, davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile fazla çalışma parasının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi; dosya içeriğinden ve özellikle işyerindeki çalışma düzenini bilen tanıkların anlatımlarından 6.7.2003 tarihinde evlenerek evlilik iznine ayrılan davacının evlilik izni sonucu işyerine dönmeyerek 14.7.2003 tarihinde hizmet akdini evlilik nedeniyle feshettiğinin kabul edilmesi gerektiğini , bu durumda kıdem tazminatının hüküm altına alınması yerinde olduğunu, öte yandan ihbar tazminatı talebinin reddedilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Yargıtay bu kararında iki önemli tespit yapmıştır. Öncelikli tespit evlilik nedeni ile işçinin iş akdini feshetmesi halinde ihbar tazminatına hak kazanamayacağı yönündedir.
Hiç şüphe yok ki bu tespit ve karar son derece yerinde olmuştur. Ancak bu tespitin işveren açısından geçerli olacağını önemle belirtmek gerekir. Yani işveren iş akdini evlilik nedeni ile fesheden işçiden ihbar önelinde bulunmasını bekleyemeyeceği gibi, ihbar tazminatı da talep edemeyecektir. İşçi evlendikten sonraki 1 yıl içinde istediği zaman işi bırakabilecek ve kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Bu 1 yıllık süre nikah tarihinden itibaren başlamak gerekecektir. İşte Yargıtay’da bu değerlendirme ve düzenin doğal sonucu olarak evlilik izninden sonra işe gelmeyen işçinin iş akdini, evlilik nedeni ile feshetmiş olacağının kabul edilmesi gerektiğini ve kıdem tazminatına hak kazanıldığını ifade etmiştir. Öte yandan işverenlerin evlenen işçilerine evlilikten ötürü iş akitlerini feshedip etmeyeceklerini sormalarında mahsur yoktur. Lakin işçinin bu soruya vereceği cevap işçiyi bağlayamayacaktır. Ancak yine de işverenlerin bu şekilde bir anda işçisini yitirip işgücü kaybına uğramaması için bu yolu kullanmalarını tavsiye ederiz.