Evlenme-boşanma istatistikleri bize ne söylüyor?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre geçen yıl 594 bin 493 evlilik, 126 bin 164 boşanma gerçekleşti. Evlenmelerin sayısı bir önceki yıla göre yüzde 1.41, boşanmaların sayısı ise yüzde 4.30 azaldı. Bu veriler, resmi evlilik ve boşanmaları kapsıyor, resmi nikahsız evlilik ve boşanmaları kapsamıyor.

Buna bağlı olarak hem evlenme hızı, hem de boşanma hızı geriledi. Her bin kişilik nüfusa karşılık evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı, 0.21 puan gerileyerek binde 7.71’den binde 7.50’ye indi. Bin kişilik nüfusa karşılık boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızı ise 0.09 puanlık bir gerileme ile binde 1.69’dan binde 1.59’a indi.

Bu verilerin aile kurumunun güçlendiğine mi, yoksa zayıfladığına mı işaret ettiğini anlayabilmek için evlenme ve boşanma sayılarına karşılaştırmalı olarak değerlendirmek gerekiyor. Bu noktada her 100 evlenmeye karşılık kaç boşanma olduğuna bakmak bize aile kurumunun seyri hakkında bilgi veriyor.

Sayfadaki grafikte 2001-2016 arasında her yıl gerçekleşen 100 evliliğe karşı kaç boşanma gerçekleştiğini görüyoruz. 2016’da boşanma sayısındaki düşüşün evlilikteki düşüşten daha fazla olmasına bağlı olarak, sınırlı bir iyileşme olduğunu görüyoruz. 2015’te her 100 evliliğe karşılık 21.86 boşanma olurken, 2016’da 21.22 boşanma olmuş. Evliliğe oranla boşanma oranında 0.64 puanlık bir iyileşme var.

Ancak grafiğin uzun dönemli dalgalanmasına baktığımızda çarpıcı bir sonuçla karşılaşıyoruz. Evlenmeye oranla boşanma sayıları kriz dönemlerinde sıçrama yapmış.

2001 krizinin ardından her 100 yeni evliliğe karşılık gerçekleşen boşanma sayısı 1.78 puanlık bir artışla 16.90’dan 18.69’a çıkmış. Aynı durumu 2008-9 krizinde de görüyoruz. 2009’da her 100 yeni evliliğe karşı gerçekleşen boşanma sayısı 3.77 artarak 15.52’den 19.29’a fırlamış. Buradan 2008-9 krizinin evlilik kurumunda yarattığı tahribatın 2001 krizinden çok daha büyük olduğu ortaya çıkıyor.

Grafiğin bize gösterdiği ikinci sonuç da çok ilginç ve çok önemli:

2001 krizinin aile kurumunda yarattığı tahribat uzun sürmemiş ve kısa sürede evliliğe oranla boşanma sayısı hızla gerilemiş. 2002’de yüzde 18.69’a çıkan oran, iki yıl içinde yüzde 14.79’a kadar düşmüş.

Buna karşın 2008-9 krizinin aile kurumunda yarattığı tahribat hala giderilememiş. 2007’de her 100 yeni evliliğe karşılık 14.76 olan boşanma sayısı 2008’de küçük bir artışla 15.52’ye çıkmış. Ama krizin asıl hasarı 2009’da bu oranın 3.77 puanlık sıçrama ile 19.29’a fırlamasıyla ortaya çıkmış. Ancak 2001 krizinin tersine, daha sonraki yıllarda boşanmaların evlenmelere oranı azalmamış artmaya devam etmiş.

Ekonomik sorunların arttığı 2013 ve 2014 yıllarında evliliğe oranla boşanma sayısının tekrar hatırı sayılır bir artış kaydettiğini görüyoruz. Boşanmaların evlenmelere oranı 2014’te yüzde 21.83’e, 2015’te yüzde 21.86’ya kadar çıkıyor. 2016’daki nispi düzelmeye rağmen hala her 5 evlenmeye karşılık 1’den fazla boşanma gerçekleşiyor. Ve mevcut oran, hala krizin ilk hasarını yansıtan 2009 yılı düzeyinin de üzerinde. Veriler 2008-9 krizinin aile kurumunda yarattığı hasarın 2001’den çok daha yüksek ve kalıcı olduğunu gösteriyor.