Euro
AB'nin elini bağlayan ilk nokta tarihi olarak yüksek kamu borcudur. Önceden de yüksek olan kamu borç stoku Lehman sonrasında hızla artmıştır. IMF mevcut hızda gelecekte çok yüksek kamu borçları oluşacağı uyarısında bulunmaktadır. Buna karşın M3 artış hızı Lehman sonrası net biçimde düşmüştür. Düşüşün ekonomik aktiviteden dolayı içsel olduğu düşünülebilirse de, ECB'nin Fed kadar parasal genişleme yaratmak istememesi de etkilidir. Fransız bankaları AB finansal sisteminde duran İtalyan Hazine bonosu riskinin yarısını taşıyor. Alman bankalarındaki İtalyan riski Fransa'nın 1/3'ü oranında.Bu durumda neden Fransa'nın İtalya'yla beraber ateş hattına yaklaştığını anlamak kolaylaşıyor. Yüzde 50 İtalyan haircut sadece Fransız bankalarına EUR 208 milyar write-off getirecek. Almanya ve Fransa birbirlerine eşit yükümlülükte: nette neredeyse sıfırlanıyorlar.
Aslında Euro alanı sadece 3 ülkenin alanı. Mesela Euro kamu borcunun yüzde 70'i Almanya, Fransa ve İtalya'nın. İspanya'yı da eklersek toplamın yüzde 80'ine ulaşıyoruz. İspanya ve İtalya toplamın yüzde 32'si. Almanya'da EUR 340 milyar, Fransa'da EUR 568 milyar sadece İtalya + İspanya DİBS riski var. Anlamlı kurtarma paketlerinin EUR 3 trilyon civarında olduğu düşünülüyor. Fakat bu Avrupa Merkez Bankası bilançosunun yüzde 125 genişlemesine denk bir miktar ve hiç gerçekçi değil. Avrupa Merkez Bankası'nın bono alımlarının EFSF (European Financial Stability Fund) ve (Diğer adıyla 2013'ten sonra gerçekleşecek Avrupa İstikrar Mekanizması) ESM'ye aktarılıp aktarılmayacağı belli değil. Mevcut durumda EFSF EUR 440 milyar tutarında. Nette kalan EUR 250 milyar. ESM'nin EUR 500 milyar olması durumunda dahi İtalya ve İspanya'nın henüz itfa olmamış bono tutarlarının yalnızca yüzde 30'una tekabül ediyor.
ECB ne yaptı?13 Ekim 2007 vaziyetinde bilanço EUR 1.185 trilyon. Krediler EUR 442 milyar. 12 Eylül 2008 vaziyetinde bilanço EUR 1.457, krediler EUR 476 milyar. 18 Kasım 2011 vaziyetinde bilanço EUR 2.393 trilyon, krediler EUR 625 milyar. Kredi artışı 20072ye göre yüzde 41, Lehman sonrası yüzde 31. En önemli fark repo vadesinin uzaması. 2007 yazında elindeki menkul kıymetler EUR 93 milyar, 2008 Eylül ayında EUR 110 milyar. Son vaziyette EUR 625 milyar ve bunun "diğer menkul kıymetler" kalemi EUR 336 milyar. ECB'nin tüm yaptığı fonlama vadesini uzatmak, karşı parti riski düzenlemelerini gevşetmek ve riskli menkul kıymetlerden sadece EUR 336 milyar almak. Lehman sonrası Fed bilançosu 3.05 katına çıkarken ECB sadece yüzde 65 artıyor.
Enflasyondan korkacak durum yok. Mesela Fed rezerv balansları artarken ve para arzına yansıyan genişleme sterilize edilmezken enflasyon görünümü bozulmadı. Almanya'ya geçmişin hayaletleri mi hükmediyor? 1920'lerin hiperenflasyonu mu hatırlanıyor? Evet, aktif kalitesi düştü ve sermayesi az. 18 Kasım tarihli vaziyete göre varlıklarının yüzde 3.38 değer kaybetmesiyle ECB hemen "insolvent" hale gelebilir. Fakat bu , uzun süre EUR 1.9 trilyonda park etmesini açıklayabilir mi?
Euro aslında marktır -ECU'den geçişte sabit ağırlıklar korunmuştur: Euro alanı de facto bir DM alanıdır. Yunanistan, Portekiz ve İspanya rekabet gücü kaybederken, dış açıkları arttı. . Almanya ve Hollanda kazandı ve dış ticaret fazlası vermeye başladılar. Olay Almanya'nın çevreye sermaye ihracı ve böylece ithalata, özel sektör ve kamu borçlanmasına, talep tarafında tüketime dayalı büyümeyi mümkün kılması olarak da görülebilir. Olay "çekirdeğin" içinde bir periferi yaratılması olarak da görülebilir. Almanya'nın Euro alanından kur avantajı nedeniyle ne kadar karlı çıktığı, son 12 yılın bilançosunda Euro dışı faktörlerin Almanya'ya ne kadar mukayeseli üstünlük sağladığı ayrıştırılmadan Alman vergi mükellefine adil olarak bakarsak ne kadar yükümlülük düştüğü görülemez.