Euro, şu an 1 bile değil, ama 99 probleme göz kırpıyor!

Covid-19 sonrası enflasyo­nist dönemde iki popüler ‘caps’ akıllarda yer etmişti:

1.‘50 Cent’in, yükselen fi­yatlar nedeniyle ismini değiş­tirmesi gerektiği,

2.‘Jay-Z’nin meşhur şarkı­sına ithafen, euronun artık “1 bile etmediği.”

2022 yılında euro-dolar kur çaprazı, ‘parite’ diye nitele­nen ‘1’ seviyesinin altına ka­yarak tarihi bir dönemeçten geç­ti. 14 Temmuz’da başlayan bu sü­reç, 10 Kasım’a kadar devam etti. 28 Eylül’de 0,9536 ile dip noktası görüldü, ancak ardından euro to­parlanarak 1,02 seviyesinin üzeri­ne çıktı ve 4 aylık 0,95 – 1,04 tek­nik bandını kalıcı şekilde geride bıraktı.

Böylece, euronun 1999’da piya­saya sürülmesinden sonra yaşadı­ğı 2000-2002 arasındaki iki yıllık parite altı dönem, tam 20 yıl sonra kısa süreliğine tekrarlandı. Şim­di ise euronun hızla 1,05’in altına kaymasıyla parite seviyesine yö­nelik tehdit yeniden gündemde. Bu düşüşü tetikleyen dört temel faktör var:

1.ECB’nin Fed’e kıyasla daha agresif faiz indirimine gitmesi,

2.Almanya başta olmak üzere Euro Bölgesi ekonomisinin yapı­sal sorunlar nedeniyle ABD’ye gö­re sert ivme kaybetmesi,

3.Avrupa siyasetinde artan be­lirsizlik ve

4.Donald Trump’ın ABD baş­kanlığına yeniden seçilmesi.

Bu faktörler bir araya geldiğinde euronun hızlı bir fiyatlama ile sert düşüş yaşaması kaçınılmazdı. Şu an 1,05 pivot seviyesinde konsoli­de olmaya çalışan euro, geçen haf­ta Fed’in faizi sabit bırakmasına karşılık ECB’nin 25 baz puan daha indirim yapmasıyla parite tehdi­dini canlı tutuyor.

r* ve paritenin geleceği

18 Kasım tarihli ‘Bir Amerikan R-Star Hikayesi’başlıklı yazımız­da detaylıca incelediğimiz gibi, geçen hafta hem Fed hem de EC­B’nin basın toplantılarında ana gündem teorik faiz “r*” seviyesiy­di. ECB, 7 Şubat Cuma günü bu ko­nuda teknik bir belge yayımlaya­cak. Önümüzdeki faiz patikasının cuma günü açıklanacak varsayım­lara göre şekilleneceği netleşmiş durumda.

Davos’ta ECB Başkanı Christine Lagarde, r* için yüzde 1,75 – yüzde 2,25 aralığını işaret etmişti. An­cak piyasanın genel kabul gören üst bandı yüzde 2,50 seviyesin­deydi. Bu yüzden Lagarde, basın toplantısında eleştiri oklarının hedefiydi.

Özetle, ECB, 5 faiz indirimiyle toplamda 125 baz puan gevşemeye gitti ve şu an r* seviyesine bir hay­li yaklaşmış durumda. Buna karşın Fed ise kurumun baş­kanı Jerome Powell’ın kendi ifadesiyle r*’dan ciddi şekilde uzakta bulunuyor.

Euronun geleceği: 1’in altı mümkün mü?

Euro, Avrupa Birliği pro­jesinin temel sembollerin­den. Euronun gücü bir anlam­da birliğin itibarıyla eşdeğer. Lagarde’ın selefi Mario Draghi, 2012’de meşhur “her ne pahası­na” konuşmasını yaparken tam da bunu kastetmişti. Bugün ise euro­nun kırılganlığı, Avrupa’nın yapı­sal sorunlarına işaret:

1.ABD, yeşil dönüşüm ve yapay zekâ gibi alanlarda hızla ilerlerken Avrupa geri kaldı.

2.Çin, yüzde 5 altı büyüme oranlarına razı hale gelirken Euro Bölgesi’nin büyümesi yüzde 1’in altında, Almanya 1950’den beri ilk kez iki yıl üst üste ekonomik da­ralma yaşadı.

3.Enerjide ciddi bir dış bağımlı­lık söz konusu.

4.Avrupa’da yükselen marjinal siyasi akımlar endişe kaynağı.

Eğer 2010’ların borç krizi dö­nemindeki gibi Avrupa Birliği’nin dağılabileceği yönünde spekülas­yonlar piyasada karşılık bulursa, o zaman euro için parite tehdi­di ciddileşir. Ancak euro, hisseli bir para birimi – arkasında Alman Markı ve Fransız Frangı gibi güçlü bir geçmiş var. Eğer euro gerçek­ten çökecekse, önce parite altına iner, ama ardından Alman Mar­kı’nın içsel değeri nedeniyle tek­rar toparlanmaya başlar.

ECB ve Fed: Sonraki hamleler ne olacak?

ECB’nin r* seviyesine yaklaşma­sı, artık seri faiz indirimlerinin so­nuna az kaldığını gösteriyor. Mart ayındaki 25 baz puanlık ek bir in­dirimin ardından ECB’nin karar metninden ‘kısıtlayıcı’ ifadesi­ni çıkarması bekleniyor. Eğer bu gerçekleşirse, faiz farkı artık euro aleyhine çalışmayacak demektir.

Buna karşın Fed’in r*’dan uzak ko­numu, önümüzdeki dönemde Fed’in faiz indirimlerini sürdürmesiyle euro lehine çalışacaktır. Eğer Fed, faiz indirimlerini tamamlar ya da tekrar faiz arttırırsa ve ECB negatif faiz dönemindekine benzer bir süre­ce girerse o zaman Euro’nun parite altına inmesi kaçınılmaz hale gelir.

Euro’nun hak ettiği değer nedir?

Piyasa modellerine göre euro­nun adil değeri (fair value) 1,15 ila 1,20 arasında hesaplanıyor. Yani, mevcut seviyelerde euro zaten bas­kılanmış durumda. Eğer ECB ta­rafında ciddi bir hata yapılmazsa, parite tehdidi spekülatif bir korku unsuru olarak kalabilir. Ancak La­garde’ın basın toplantısında atıfta bulunduğu gibi Draghi’nin belirtti­ği yapısal reformları Avrupa Birliği hayata geçiremezse, bu tehdit er ya da geç gerçeğe dönüşebilir.

Jay-Z’nin tavsiyesi ve Draghi’nin mesajı

Jay-Z’nin şarkısı bir delikanlıya tavsiye niteliğindedir: "Eğer kız­larla problemin varsa, senin için üzgünüm… Ama benim 99 proble­mim var."

Euro için de benzer bir durum geçerli. Şimdilik paritenin hemen üzerinde ama Avrupa’nın çok da­ha büyük problemleri var. Tıp­kı Jay-Z gibi Draghi’nin de Avru­pa’ya bazı tavsiyeleri var. Ve üste­lik evet, “Euro şu an 1 bile değil”!