Euro Bölgesi'nden son “borç haberleri”…
Geçtiğimiz pazar günü Eurostat, Avrupa Birliği'nin hükümet veya kamu borçları ile ilgili son rakamları yayımladı. Hemen söyleyelim. Rakamların gösterdiği gibi Avrupa Birliği ciddi borç içerisinde. Maastricht Kriterleri çoktan aşılmış durumda. Maastricht Kriterleri'ne göre kamu kesimi borç stokunun ülkenin GSYİH’ya oranı yüzde 60’ı geçmemeli. Benzer kriterler; bütçe açığı, enflasyon ve büyüme gibi açılardan da geçerliliğini korumalı.
Oysa durum hiç de iç açıcı değil. Avrupa Birliği'nin 28 ülkesinin ve Euro Bölgesi'nin 18 ülkesinin (2015 başından itibaren de 19 ülkesinin) kamu kesimi borçlarına ilişkin rakamları ortada. Gelin önce bir tabloya bakalım. Rakamları yuvarlayarak milyar euro olarak görelim.
Hem Euro Bölgesi'nde ve hem de 28 AB ülkesi itibariyle toplam borçların dağılımında, devlet tahvili niteliğindeki kağıtların payı yüzde 80 civarında. Buna karşın kısa vadeli hazine bonosu payı ise yüzde 16 dolayında. Öte yandan mali kriz kapsamında hükümetler arası borçlanma oranı, Euro Bölgesi'nde yüzde 2.4 iken AB bütününde (E28) yüzde 1.8 olmuş.
Yukarıdaki tablo bize şunu gösteriyor. Euro Bölgesi'ndeki 18 ülkenin 2013 yılı üçüncü çeyreğindeki borç tutarı 8 trilyon 991 milyar euro iken, 2014 yılının üçüncü çeyreğinde 9 trilyon 261 milyar euroya yükselmiş. Yani; kamu borçlarının GSYİH’ya oranı, 2013 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 91.1 iken, yüzde 1 artışla 2014 yılının aynı döneminde yüzde 92.1’e çıkmış. Ancak; 2014 yılının ikinci çeyreğindeki yüzde 92.7 oranı, yüzde yarım azalışla yüzde 92.1’e kadar gerilemiş.
Tüm AB ülkeleri açısından borç toplamları ve GSYİH’ya oranı bakımından da benzer durum söz konusu. Yani; tüm AB ülkelerinin (E28) 2013 yılı üçüncü çeyrek kamu borç tutarı 11.5 trilyon euro iken 2014 yılının aynı döneminde 12 trilyon euroya yükselmiş. Ancak; son yılın ikinci çeyreğine göre de 50 milyar euro azalmış. Dolayısıyla kamu borçlarının GSYİH’ya oranı da 2013 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 85.3 den 2014 yılının aynı döneminde yüzde 86.6’ya çıkmış ve fakat 2014 yılının ikinci çeyreğindeki yüzde 87 oranının biraz gerisinde kalmış.
Konuya en fazla ve en az borçlu ülkeler açısından da bakalım.
2014 yılının üçüncü çeyreğinde kamu borçlarının GSYİH’sına oranı en yüksek olan ülkeler; yüzde 176 ile Yunanistan, yüzde 131.8 ile İtalya ve yüzde 131.4 ile Portekiz. En düşük ülkeler ise; yüzde 10.5 ile Estonya, yüzde 22.9 ile Lüksemburg, yüzde 23.6 ile Bulgaristan.
Buna göre; 2014 yılının üçüncü çeyreğinde kamu borcunun GSYİH’ya oranı yüzde 86.6 olan AB Bölgesi ortalamasının, 9 ülkede aşıldığı ve 15 ülkede de bu ortalamanın gerisinde kalındığı anlaşılıyor.
2014 yılının üçüncü çeyreğinde kamu borçlarında en hızlı düşüşün; yüzde 5.1 ile Güney Kıbrıs’ta, yüzde 2.7 ile Malta’da ve yüzde 2.6 ile de Macaristan’da ortaya çıktığı görülüyor. En fazla artış ise, yüzde 3.1 ile Bulgaristan’da, yüzde 1.9 ile Portekiz’de ve yüzde 1.6 ile Danimarka’da yaşanıyor.
İnsan ister istemez düşünüyor. Nerede Maastricht Kriterleri?... AB’nin en büyüğü Almanya’da bile bu oran yüzde 80’lere dayanmış. Şimdi AB Maliye Bakanları, Yunanistan’ın genç Başbakanı Aleksis Çipras’ı sorgulamaları ve hizaya getirmeleri mümkün mü veya gerçekçi mi?... Hani derler ya “dinime söven bari Müslüman olsa”.
Bize göre pek mümkün değil. Hem sorgulayanın kusurlu ve hem de sorgulananın şımarık olması nedeniyle… Sonuçta yine Yunanistan kârlı çıkabilir.
