Etlik piliçte güven sorunu, algılar ve politika önerileri
Gıda güvenliği, gıda güvenirliği, gıda güvencesi, sağlıklı gıda, dengeli beslenme vb. şekillerde ifade edilen konular, tarım politikalarının temel amaçları arasında.
Dijitalleşme ile bilgiye erişim kolaylaşırken bilgi de giderek kirleniyor. Sosyal medya platformları, yanlış algıların oluşturulduğu, manipülatif ve spekülatif enformasyonun hızla yayıldığı alanlar. Sonuçta konu uzmanları dışında güvenilir bilgiyi diğerlerinden ayıramayan modern toplumlar oluşuyor.
Özellikle tarım sektörü özelinde; üretici ve tüketici sorunlarına yönelik olarak üniversitelerde yapılan bilimsel çalışmalar, yayınlar ve tezler ile bunları dikkate alarak politika üretmeleri gereken ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının arasında yeterli koordinasyonun olmaması, emek, zaman ve kaynak israfına neden oluyor.Bunun istisnası olan az sayıdaki örnekten birisini, bugünkü yazımda konu edineceğim.
Piliç etine dair algılar ve gerçekler
Geçen yıl, gıda güvenirliği konusunda, üretici, tüketici, araştırma kuruluşları ve politika yapıcıları yakından ilgilendiren bir bilimsel tez çalışması sonuçlandı.
Danışmanlığını yaptığım doktora tezi, “Türkiye’de Piliç Eti Güvenilirliği, Riskler, Algılar ve Gerçekler” başlığıyla Doç. Dr. Gökhan FİLİK tarafından hazırlandı. Çok hacimli ve kamuoyunu ilgilendiren çok değerli bilgileri içeren, YÖK Tez Merkezinden ulaşılabilecek bu tezin çok özet sonuçlarını siz değerli okurlarımla paylaşmak istiyorum.
Türkiye’de tarımsal ürünlerin, konu uzmanı olmayan ve geniş halk kitlelerine hitap edebilecek mercilerce sürekli yıpratılmakta olduğu; bunda en büyük payı hayvancılığın, hayvancılık içerisinde ise etlik pilicin sağlıksız ve riskli bir ürün olduğunun sürekli olarak işlendiği; bu nedenle, Türkiye’de piliç etine olan güvenle ilgili risklerin, algıların ve gerçeklerin ortaya konulması amacıyla bu tez yürütülmüştür.
GDO ve antibiyotik hassasiyeti
Piliç eti güvenirliği, gıda ile ilgili sorunların belki de başta gelenidir. Tezde, piliç etinin güvenirliği ile ilgili olarak birçok platformda uzmanların görüşlerini ifade etmelerine rağmen, halen tüketiciler nezdinde antibiyotik, kimyasal madde varlığı, GDO, mikrobiyolojik kontaminasyon, muhafaza şekilleri ve hastalıklar büyük bir risk grubu olarak algılanmakta olduğu ve bu nedenle piliç eti ile ilgili bir risk haritası çıkarılması gerektiği ifade ediliyor.
Erken kesim yaşının bir genetik farklılıktan meydana geldiği ancak bunun genetiğin değiştirilmesinden öte, uzun yıllar yapılan ıslah çalışmaları ile ortaya çıktığı ve kamuoyunun bu konuda bilgilendirilmesi gerektiği söz konusu çalışmada yer alıyor.
Halkın, hayvanların beslenmesi sırasında kullanılan bazı genetiği değiştirilmiş yem hammaddelerinin, hayvanın genetiğini değiştirerek erken kesim yaşına ulaştığı gibi bir efsaneye inandığı; doğal ortamlarında kontrolsüz bir alanda her türlü hastalık veya patojene maruz kalma olasılıklarının daha yüksek olduğu, entegre üretimlerde ise tamamen kontrollü şartların hâkim olacağı tezde ifade edilmektedir. Ayrıca tavuk eti özelinde, söz konusu çalışmada şu vurgular da yapılıyor:
-Etlik piliç eti çok hızlı bozulabilen bir yapıya sahip olması sebebiyle soğuk zincirin en küçük aksamasından hayati tehlikeler oluşturabilmekte. Birçok kişi piliç etinin bu hassasiyetini bilmemekle birlikte diğer et gruplarında sergilemiş oldukları hataları devam ettirip, çok hızlı bakteri üremesi sonucu etin bozulma olasılığı artmakta.
-Fakat kesimhaneden çıktıktan sonra sofraya ulaşana kadar (alışverişte ilk olarak alınıp sepette gezdirilmesi, ev ortamında dondurup çözdürme ve tekrar dondurma, piştikten sonra uzun süreli bekletme veya tekrar ısıtma gibi olasılıklarda) yapılan bekletilmeler zehirlenmelere neden olabilmekte.
-STK’ların, özellikle gastronomi veya et kalitesi çalışan uzmanların görüşleri alınarak kamu spotları, eğitim ve yayım faaliyetleri yapmaları gerekmekte. Bu sebeple ürünler üzerinde etiketler ve tüketici bilgilendirici kelime, simge, logo vb. kullanılmalı. Konuya sonraki yazımda devam edeceğim.