Eski Türkler'in 22 Aralık Akçam Ağacı/Hayat Ağacı kutlamaları

Dünyanın birçok ülkesinde yılbaşı kutlamalarında "Çam Ağacı" kullanılıyor. Çam ağacı süsleniyor. Altına hediyeler konuluyor.

Çok kişi bunu Hıristiyan inanışlarına bağlıyor. Sümerolog Dr. Muazzez İlmiye Çığ 'a ait olduğu belirtilen bir açıklamaya göre, yılbaşlarındaki kutlamalarda ağaç kullanılması eski Türkler'e ait bir gelenektir.

Halim Neyzi'nin aktardığına göre Dr. Muazzez İlmiye Çığ Hanım'a Akçam ve Nardugan kutlamalarıyla ilgili bilgileri Azerbaycanlı Arif Esmail Esmailinia ve Adnan Atabek sağlamıştır.

Dr. Muazzez İlmiye Çığ Hanım'ın anlatımı ise şöyle naklediliyor:

Türkler'in Orta Asya'dan göç etmeden önce ve tek tanrılı dinlere geçmelerinde önceki inançlarına göre, yerin göbeği sayılan yeryüzünün tam ortasında bir "akçam ağacı" bulunuyor.

Bu ağacın tepesi de gökyüzünde oturan tanrı Ülgen'in sarayına kadar uzuyor ve buna "hayat ağacı" diyorlar.

Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde bulabiliriz.

Ülgen, insanların koruyucusu; sakallı ve kaftan giymiş olarak sarayında oturuyor ve geceyi, gündüzü, güneşi yönetiyor.

Türkler'de güneş çok önemli. İnançlarına göre, gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık'ta gece, gündüzle savaşıyor.

Uzun bir savaştan sonra da gün, geceyi yenerek zafer kazanıyor.

Bu, güneşin yeniden doğuşu; bir "yeni doğum" olarak algılanıyor.

Türkler'de bayramın adı "nardugan", "nar=güneş", "tugan/dugan" da "doğan." Astronomik olarak o günden itibaren geceler kısalmaya, günler uzamaya başlıyor.

İşte bu güneşin zaferini ve yeniden doğuşunu Türkler, büyük şenliklerle "akçam ağacı" altında kutluyorlar.

Güneşi geri verdi, diye Ülgen'e dualar ediyorlar.

Duaları tanrıya gitsin, diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar; dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrı'dan.

İnanca göre, bu dilekler muhakkak yerine geliyormuş.

Bu bayram için evler temizleniyor ve güzel giysiler giyiliyor; ağacın etrafında şarkılar söylenip oyunlar oynanıyor.

Yaşlılar, büyükbabalar ve nineler ziyaret ediliyor; aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar (Yedikleri, yaş ve kuru meyveler yanında, özel bir yemek ve bir tür de şekerleme).

Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa ömrün çoğalacağına, uğur geleceğine inanıyorlar.

Yazılana göre, "akçam ağacı" sadece Orta Asya'da yetişiyormuş.

Mesela, Filistin'de bu ağacı bilmezlermiş.

O yüzden, bu olay Türkler'den Hıristiyanlar'a geçmiştir; Hıristiyanlar, Hunlar'ın Avrupa'ya gelişlerinden sonra onlardan görerek almışlardır bu töreni, deniyor.

Bu anlatıma göre, çam ağacı süslemenin İsa'nın doğumu ile hiç ilgisi yok. Doğum, güneşin yeniden doğuşu.

İsa evrenin nuru olarak algılanır ve bu olayın pagan halklardan alınıp İsa'ya yakıştırıldığı yazılıyor.

İmparator Konstantin (324-337) zamanında İznik'te toplanan ilk Ekümenik konsülde, 22 Aralık'ta güneşin doğumu için yapılan bu "pagan bayramı" İsa'nın doğumu olarak 24 Aralık'a alınıyor ve buna da "Noel bayramı" deniyor (Batı kilisesi, 25 Aralık'ta kutluyorlar).

Noel/Christmas nedeniyle çam süslemek ve hediye

dağıtmak gibi adet ve alışkanlıklar yakın zamanlarda oluştu.

Noel'de hediye verme adeti, Hıristiyan dininden önce var olan bir adetin sürdürülmesinden ibarettir.

Kış aylarında hediye dağıtmak Roma'da ve Kuzey ülkelerinde var alan bir gelenektir.

Bu geleneği şekilleştiren, 1196 ile 1272 yılları arasında Batılı Hıristiyanlar'ın kutsal yerlerdeki Müslümanlar'ı buralardan çıkarmak için yaptıkları seferlere katılan bir Fransız'dır.

Anadolu'da yasayan St. Nicolas'ın her yıl 6 Aralık günü çocuklara hediye dağıttığını öğrenen Fransız, Noel geceleri eşeğinin küfelerine doldurduğu yiyecek ve hediyeleri çocuklara dağıtmayı adet edindi.

Bu adet sonraları yaygınlaştı.

Noel gecesi evinin penceresine astığı çam dallarını elmalarla süsleyip çam süsleme adetini ise 1494 yılında Sebastien Brant isimli bir Alsaklı'nın başlattığı söylenir.

(Sayın okuyucularıma 2009 yılının sağlık, huzur, mutluluk, başarı ve refah getirmesini dilerim.)