Ertelenen zamlar ekonomiye büyük yük getiriyor
Dünyada petrol fiyatları tırmanışta. Biz petrolü dolar ile satın alıyoruz. Dolar fiyatları devamlı artıyor. Bunun sonucu olarak petrol fiyatlarında artış çok yüksek boyuta ulaştı.
Hükümet petrol fiyatındaki artışı vergiden karşılayarak petrol fiyatını sabit tutmaya çalıştı, ama son zamanlardaki petrol fiyatındaki ve dolardaki artış hükümetin bu iyi niyetli uygulamasını sürdürülmesine imkan vermedi.
Uzun zamandır ertelenen elektrik, doğalgaz zamları sadece konut sahiplerini değil, ekonominin tümünü olumsuz etkiliyor.
Hayatın her aşamasında enerjinin payı var. Özellikle sanayi sektörüne gelen zam, sadece yurt içi üretici fiyatlarını değil, yurtdışı üretici fiyatlarının da yükselmesine yol açıyor.
Bizde sorun zamların hazmedilebilir aşamalarda değil de uzun ertelemelerden sonra büyük ölçüde gerçekleştirilmesidir. Zam birikimlerinin büyümesi, bunun sonucu yüksek ve toplu zam zorunluluğu enflasyonda hızlı sıçramalara neden oluyor.
Gerçekçi olalım, darboğazdan ve enflasyondan çıkışın ana yolu olarak son yıllarda uluslararası kuruluşlar 3 tedbir üzerinde duruyorlar.
1) Kamuda ve özel sektörde, harcamaların düşürülmesi, tasarrufun artırılması.
Bunun anlamı, mevcut yaşam şartlarının altında bir yaşam çizgisine inmektir.
Dikkat buyurulursa, bu tedbir Yunanistan’da sert bir şekilde uygulandı. Aynı şekilde Portekiz, İspanya ve Romanya’da da uygulamaya geçildi.
2) Maaşlarda, ücretlerde enflasyonun gerisinde artışlara razı olmak.
Gerçekleşen enflasyon oranına göre maaş ve ücretlerde zam kabul edilmemektedir. Bu ise “ne kadar enflasyon, o kadar maaş ve ücret zammı ve sosyal güvenlik harcamaları artışı” politikasıyla ters düşen bir uygulamadır.
3) Nihayet bizler için kabulü ve gerçekleştirilmesi çok zor olan “easy hire, easy fire” “kolay işe alma, kolay işten çıkartma” sisteminin getirilmesidir.
Son aylarda Atina ve Paris’teki işçi ve öğrenci hareketlerinin arkasında bu tedbirler vardır.
Türkiye olarak bu tedbirleri uygulamaya koymamız imkansızdır. Hükümet hiç olmazsa ertelenen maliyet artışına dayalı zamları, fiyatlara yansıtmak zorundadır.
Burada hemen ”Pek iyi de bu fiyat artışlarına karşı maaş ve ücret artışları ne olacak? sorusu gündeme geliyor.
Önümüzdeki günlerin en önemli sorunu, büyük ölçüdeki zamların maliyetleri nasıl artıracağıdır.