Erbaa'da örtülü tarım tartışıldı
ESYAD Ba?kany Metin Tütüncü, yörede üretim anlayy?ynyn de?i?mesine katky yapmak için üstün gayretle çaly?an yerel giri?imcilerden biri. Ye?ilyrmak havzasy toplantylarynda, Erbaa'da iki konuyu tarty?mamyzy istedi: Birincisi örtülü tarym ve kesme çiçek yeti?tirilmesinde ne yapylabilece?i idi. Di?eri de mobilya üreticileri daha sa?lykly gelecek yaratmak için ne yapmalyydy?
Mobilya üreticilerinin tarty?malaryny ba?ka bir yazyda i?leyebiliriz. Bu yazyda, Osman Akbulut, Lokman Gökçe, Mehmet ?ahin, Adnan Gürel, Korkut Somak, Ömer Acar, Süleyman Aydyn'yn tarty?maya katyldyklary örtülü tarym konusunda çykardy?ymyz sonuçlary okuyucu ile payla?aca?yz.
Gözlemlerimizden ilki, örtülü tarym ve katma de?eri yüksek ürünler konusunda yöre insanlarynyn isteklili?i idi. Üreticiler, geleneksel yöntemler ve aly?kanlyklara dayaly üretimle bir yere varylamayaca?ynyn farkyna varmy?. Yeni yöntemler aryyor; daha teknik ve ça?da? üretim yapmanyn arayy?y içinde. Bu güçlü istek, do?ru bir önderlikle desteklenebilirse, örtülü taryma geçi?i hyzlandyrabilir ve daha yüksek katma de?erli ürünler artyrylabilir.
Bütüncül yakla?ym
Yöredeki kamu yöneticileri ellerinden geleni yapma gayreti içinde. Kamunun mevcut kurumsal altyapysynyn i?leyi?ini gözden geçirmek gerekiyor. Gerek seralaryn yapymynda, malzemelerin temininde, tiplerinin belirlenmesinde gereksiz kaynak ba?lamamak için örgütlü bir önderli?e gereksinim var. Kamu gerekti?i gibi örtülü oldu?u için bu konuda i?levini farklyla?tyrarak daha etkin olabilir.
Örtülü taryma geçmek isteyen çiftçilere orta ve uzun vadeli kredi sa?lanmasy istekleri var. Ancak bu kredilerin üretimi geli?tirici olmasy gerekiyor. Konunun ayryntyda irdelenmesi, geçmi? yanly?lardan ders alynmasy ve gerçekten üretimi geli?tirecek yöntemlerin kredilendirilmesi gerekiyor.
Sadece örtülü taryma önderlik etmek yeterli olmayacaktyr. Konu bütünüyle ele alynmaly. Fide ve fidan yeti?tirilmesinden su ihtiyacyna, enerji ihtiyacyndan ilaç teminine, so?uk hava depolaryndan paketleme tesislerine, lojistik olanaklaryndan pazar bulunmasy ve çe?itlendirilmesine kadar de?er yaratma zincirinin bütün halkalarynyn ele alynmasy ve i?lerli?inin gözetilmesi kaynaklary verimli kullanybilmenin gerek ?arty.
Çiftçinin e?itimi, di?er üretim alanlarynda oldu?u gibi önemli sorunlardan biri. Bizim gözlemlerimize göre, çiftçi yeni ?eyler ö?renmek istiyor. Kamunun uzman birimleri var. Firmalar kendi ürünlerini satabilmek için e?itime kaynak ayyryyor. Bu konuda toplumun de?i?ik kesimlerinin olanaklaryny koordine etmek gerekiyor.
Kelkit sulary kirli
Kelkit Çayy evsel atyklarla kirletildi?i için sulamada kullanylamyyor. Kelkit Çayy'ny kirleten yerle?im alanlarynyn bir an önce arytma tesislerini yaptyrmasy gerekiyor. Gerçi Erbaa'da yeralty suyu sorunu bu a?amada yok. Ama orta ve uzun dönemde Kelkit suyunun kullanylmasy da yöre tarymy açysyndan ele alynmasy gereken önemli sorunlardan bir di?eri.
Erbaa'da yarysy "ön ysytma" yarysy da "son ysytma" olmak üzere 3 aylyk bir ysytmanyn seracylykta yeterli oldu?u söyleniyor. Bu ysytmalaryn maliyetini dü?ürmek için üretim kümelenmeleri ba?tan ele alynyrsa, ilerde ciddi maliyet avantajy yaratylabilir. Ayryca, bölge fay hattynyn üzerinde. Bu hat üzerinde jeotermal kaynaklaryn bulunma olasyly?yndan söz ediliyor. Özellikle MTA'nyn bu kaynaklaryn varly?y ve ula?abilirli?i konusunda net bilgiler aktarmasy, yörede örtülü tarym yönlendirme açysyndan çok önemli bir fyrsat yaratabilir.
Erbaa'da kanaat önderleri ciddi biçimde hareketlenmi? durumda. Bu hareketlilik zenginlik üretimine dönü?türülmeli. Elimizin altyndaki en önemli kaynak olan topra?ymyzy, iklimimizi, suyumuzu ve co?rafi konumu iyi de?erlendirmek için "proje-odakly planlar" etkin çözümlerden biri. Zaman yitirmeden, bütün aktörler bir araya gelerek, "Erbaa'da örtülü tarym olanaklary ve kysytlaryny de?erlendiren" bir "ana plan" yapylmasyna katky sa?lamaly.