Envanter gücümüzdür
Doktora tezim kentiçi ulaşımda araç satın alma kararlarının nasıl verildiğine ilişkindi. Şişecam Topluluğu'nda işe başladığımda Planlama Müdü Yurdakul Alpay ulaşımla ilgi dosyaları benim izlememi istedi.
İlk iş bir ulaşım envanteri hazırladım: Podima'dan Ovacık'a, Yavca'dan Dalakderesi'ne, Feke'den Kurucaşile'ye, soda taşıması yapılan limanlardan feldspat madeni getirilen Aydın'a kadar bütün maden yataklarını gezdim. Şişecam'ın hammadde ve bitmiş ürün akışlarının yönünü ve miktarını görerek not ettim.
Hazırladığım raporların sararmış kağıtları arşivimde duruyor. Bir an şöyle düşündüm: Bu dosyada yer alan rakamların dili olsa da, dosyanın hazırlanışı sırasında bilerek ya da bilmeden karşı duranlar, bilgileri derli toplu hale getirmenin erdemine gönülden inanan destekçileri anlatsa ilginç dersler çıkarabiliriz.
Yüzde 30 doğru
Şişecam Topluluğu'nda kayıtlar son derece düzgün tutulduğu halde, bazı arkadaşların itirazları vardı: "Muhasebe kayıtlarından çıkarılan rakamlar, gerçek yük hareketlerini yansıtmayabilir. Eksik bilgilerle analiz yapmanın sakıncaları olacaktır."
Bir çalışmayı başlattığımızda, iyi niyet ya da art niyetle sadece "olmazları" söyleyenlere verdiğim yanıt hep aynı olmuştur: "Oynamayı istemeyen gönülsüz gelin 'yerim dar' dermiş. Yaptığım çalışma yüzde 30 doğru ise büyük bir başarı. Sıfırın bilginin olduğu yerde yüzde 30 büyük bir adım. Bir yerden başlamak gerekir. Tembelliğin ve entelektüel korkaklığın adı daime 'mükemmeliyetçilik' ya da 'tedbirlilik" koyarlar… Ben yanılabilme özgürlüğünü kullanıyorum. "
Şişecam'da hammadde ve bitmiş ürünle ilgili taşımaları değerlendirdiğim o ilk kapsamlı raporun, daha sonra gündeme gelen ayrıntı çalışmalarında, büyük yararını gördüm. Ne yapmak istediğimi bilme ve yapma konusunda eksik de olsa envanterin olağanüstü katkısını yaşayarak öğrendim. Bugün de işin ölçeği ve niteliği ne olursa olsun, dinamik bir envanterin hayati önemine inanırım.
Gençlere tavsiyem
Büyük işyerlerine girme şansı bulmuş gençler "iş yapma tarzına" ilişkin neler tavsiye edeceğimi soruyorlar.
Birincisi, "işinizi severek" yapmayı öğütlüyorum. Eğer işiniz size angarya gibi geliyorsa, o işten bir an önce ayrılmalısınız, diyorum.
İkincisi, "metot o kadar önemsizdir ki, sadece esası etkiler" sözünden yola çıkarak; işe başlamadan, o işi hangi metotla etkili yapabileceğiniz üzerine düşünün, bilenlere sorun ve iş yapma haritasını bir kağıda dökerek masanızın üstünde tutun.
Üçüncüsü, zamana kıymasını bilin, mümkün olduğu kadar işlerin yapılış tarzını, akışları ve engelleri yerinde saptayın; " uzaktan kumanda ile ve masa başında" iş yapmamaya özen gösterim.
Dördüncüsü, işi birebir yapanların, eli taşın altında olanların görüşlerini öğrenin, bilgileri derleyin. Derlediğiniz bilgileri çapraz karşılaştırmalarla test edin… Size on yalan söylenmiş olsa bile onlardan gerçek doğruyu yaratabilirsiniz.
Beşincisi, görüşmelerle ilgili notlar alın; her akşam oturup notlarını yazıya aktarın. Ayrıca bir yazma planı oluşturarak, notlarınızın planda nereye yerleştirilmesi gerektiğine ilişkin notlar düşün.
Altıncısı, yeterli bilgiye ulaştığınızda bir "ön-rapor" yazın; raporu ilgililerle tartışma olanağı yaratmaya çabalayın… Tartışmalardan sonra "sonuç raporu" kaleme alın.
Yedincisi raporlarını şekiller, grafikler ve güzel görsel malzeme ile süsleyin. Fotoğraflardan yararlanın. Ne iş yaparsanız yapın, önce pazarlamacı olun.
Sekizincisi, sorulacak her soruya yanıt verecek kıvama gelmişseniz, raporunuzu özgüvenle her ortamda savunun. Raporu sunarken "yönetici özeti" yapmayı asla ihmal etmeyin.
Dokuzuncusu, bir konu üzerinde çalıştıktan sonra, süreç içinde önemli ise peşini asla bırakmayın. Envanterinizi sürekli güncelleştirin; yeni gelişmeleri özetleyerek yöneticilere iletin…
Örneğin, 1980'lı yılların başlarında yaptığım "Şişecam'da hammadde ve bitmiş ürün taşımaları" envanterini, özel alanlara ve ayrıntılara indirerek, kurumda çalıştığım 24 yıl hep yeni eklemeler yaptım.
Bildiklerimi paylaşmanın ortam ve iklimini kollayın ve paylaşın ki büyüsün, çoğalsın ve değer yaratsın…