Entelektüel kuraklık uyarısı
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024- 2028 Hayvancılık Yol Haritası “Islah Eylem Planına” göre; Haziran 2024’te Ankara’da Genomik Test Merkezi açılacak. 2025’te yüksek genetik kapasiteli yerli boğaların üretimine başlanacak.
Simental, Jersey, Siyah Alaca gibi ırklar çoğaltılacak. TİGEM işletmelerinde anaç hayvan üretimi artırılacak, aile işletmelerinin anaç hayvan tedariğine destek olunacak. Bakan Yumaklı; “hızlanmamız lazım, TİGEM’de vites yükseltecek. Hayvan sürümüzün kalitesini artıracağız, Ulusal Aşı Üretim Merkezi Kurulacak, Veteriner Yol Kontrol Denetim Noktaları 7’ye çıkarılacak” diyerek “üç yıl içinde hayvan ithalatının biteceğinin” müjdesini verdi.
Planın özeti “artık sayıya değil verime odaklanacağız” anlamı “rasyonel zemine dönmek, efektif olmak” geleceği görmek, takdire değer. Kars İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından başlatılan “Ata Yadigâr Zavot Sığırını Yeni Yüzyıla Taşıyoruz” projesinin amacı da benzer. Zavot ırkını çoğaltmak, süt verimini yükseltmek. Geçmişte Güney Doğu Anadolu meralarında en çok tercih edilen ve sütüyle Kars kaşarı yapılan Zavot ırkı sığır varlığı 50 âdete kadar düşmüştü.
Lalahan Uluslararası Hayvancılık Araştırma Enstitüsünden alınan 5 bin adet Zavot ırkı spermadan suni tohumlama yoluyla yeni buzağılar üretilecek. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Fao tarafından yürütülen “Kars’ta Kırsal Turizm ve Gastronomi Yoluyla Kaz Eti Üretiminin Güçlendirilmesi” projesi ile bölgenin en önemli tarımsal mirası kaz sahalara dönüyor.
Türkiye’de tüketilen 10 kazdan 4’ü bölgede üretiliyor. Satılırken hepsi Kars kazının itibarından faydalanıyor. Karakale Köyü Kadın Girişimci ve Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin de paydaş olduğu proje ile Kars kadınları geleceklerini değiştiriyor. Projenin amacı paydaşların özellikle de kırsalın üretim haritasını avucunun içi gibi bilen TKDK’nın yetenek ve kapasitesini kullanarak kaz üretimini iyileştirmek, kazı kırsal kalkınmanın katalizörü yapmak.
Zengin protein kaynağı kaz artık atıştırmalıkların içinde gençlerin/ çocukların da tercihi olmaya aday. Projenin eğitimleri ölümü kutsayan yaşamı yeşerten “taziye evinde veriliyor.” Köylerde çok amaçlı salonlarda bugünlerde Cumhuriyetin kuruluş kodlarındaki gibi heyecan yaşanıyor. Fao’nun memleketin dört bir tarafında beslediği bu heyecan; geleceği, Anadolu’yu besliyor, alkışa değer. Hevesliler, iyi niyetliler, çokbilmişler aynı heyecanda buluşup kırsala umut ekiyor. Zira memlekette “yapacak çok iş var.”
Kolombiya ultra işlenmiş gıdalara vergi getirdi, “abur cubur” yasası olarak bilinen düzenlemeye göre; çikolata, cips gibi ürünlere yüzde 10 vergi geldi. Güney Amerika atıştırmalıklardan korunmaya çalışırken APAC bölgesi atıştırmalıklarda böcek proteini kullanmaya başladı. Meyve barlarında, kahvaltılık atıştırmalıklarda bolca böcek proteini kullanılıyor, hedef küresel liderlik.
Fransız böcek üretim şirketi Ynsect ile Koreli teknoloji devi Lotte böcek ARGE antlaşması imzaladı. Amaç hem “lobi yapmak hem de tat tasarımı.” 2032 küresel böcek pazarı öngörüsü 6.8 milyar dolar “atı alan Üsküdar’ı geçecek” haberiniz olsun. Tarım 4.0 Teknoloji ve Etki Derneği tarafından yapılan “Tarım Teknoloji Etki Zirvesi” tarımın yeşil yakalılarını bir araya getirdi.
Yazının manşeti de geçmiş dönem Tarım Bakanlığı bürokratlarından Dr. Nevzat Birişik’ten geldi. “Entelektüel kuraklık.” Etkilendim, bir kelime ekleyip arakladım. Bilimsel bir çalışmaya göre, yüksek IQ nüfusa sahip ülkelerde yolsuzluk daha az yaşanıyormuş, eğitimli insanların muhakeme yeteneği daha yüksekmiş, hurafeye inanmıyorlarmış.
Bizde tam tersi, memleketin entelektüel düzeyi sosyal medyanın aydın cehaletiyle beslenince ilgi /bilgi dağarcığımız Meydan Larousse’den çok “kanserdim bitki mucizesi yaşadım” sosyal medya hesaplarına endeksli. İşittiklerimiz, gördüklerimiz, sahibi Neyzen sandığımız; “ekmek herkese yetecekti aslında. Tarlaya karga, ambara fare, fırına hırsız dadandı” sözleri gibi teyide muhtaç. Ezcümle; bunca bilgiye, rakama, istatistiğe rağmen hurafeden beslenen memleketimde “tarımsal kuraklık yanında, entelektüel kuraklık uyarısı var, bilginin hasına kıymet verenlere duyurulur, gayrısına gücüm yetmez.