Enflasyonun yüzde 7.5'te tutulamayacağı anlaşıldı

Merkez Bankası son enflasyon raporunda, bu yılın sonundaki TÜFE artışını, en az yüzde 7, en fazla yüzde 8 olmak üzere yüzde 7.5 düzeyinde beklediğini duyurmuştu. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumu'nun dün açıkladığı ekim ayına ilişkin gerçekleşme, yılsonunda yüzde 7.5'te kalmanın çok zorlaştığını, hatta olanaksız hale geldiğini ortaya koydu.

Ekim ayındaki yüzde 1.83'lük TÜFE artışı, bu yıl ocaktaki yüzde 1.85'lik artıştan sonraki en yüksek orana işaret ediyor. Ekim ayında geçen yılın aynı ayındaki yüzde 2.41'den daha düşük bir artış kaydedildiği için, yıllık oran eylüle göre geriledi; çünkü yıllık oran hesabından yüzde 2.41 çıktı, onun yerine yüzde 1.83 girdi. Eylül sonunda yüzde 9.24 olan yıllık oran, ekim sonunda 8.62'ye indi. Ama bu gerileme yeterli değil. Çünkü artık yılsonu için öngörülen yüzde 7.5'e çok yaklaşılmış durumda.

Yılın ilk on ayındaki artış yüzde 6.69'u buldu. Yani şu durumda yılsonunda yüzde 7.5'te kalabilmek için, kasım ve aralık aylarındaki toplam artışı yüzde 0.76'da tutabilmek gerekiyor. İki aylık artışı bu düzeyde tutmak mümkün olabilir mi? Son yıllarda söz konusu iki ayın toplamında ne düzeyde artış olduğuna bakalım:

TÜFE'de kasım ve aralık ayları toplamında 2005 yılında yüzde 1.83, 2006'da yüzde 1.52, 2007'de yüzde 2.17, 2008'de yüzde 0.43, 2009'da yüzde 1.80 artış oldu.

Tablo çok açık. Bu yılın kasım ve aralık aylarındaki artışı yüzde 0.76'da tutmak neredeyse mucize. 2005-2009 döneminin ortalaması, bize son iki aydaki artışla ilgili olarak yüzde 1.55'lik bir oran veriyor. Bir varsayım olarak bu oranı 2010'a da uygularsak yılın sonunda yüzde 8.3 dolayında bir gerçekleşme göreceğiz demektir.

Daha önce de belirttik; Merkez Bankası TÜFE'de 2010 gerçekleşmesini orta noktası yüzde 7.5 olmak üzere yüzde 7 ile 8 arasında bekliyor. Son enflasyon raporunda ifade edilen oranlar bunlar. Ama geldiğimiz aşamada bu oranları birer puan yukarı revize etmek makul bir değişiklik gibi görünüyor. Öyle anlaşılıyor ki, 2010 sonundaki TÜFE, orta noktası yüzde 8.5 olmak üzere yüzde 8 ile yüzde 9 arasında gerçekleşecek.

2010 gerçekleşmesi yüzde 8.5 dolayında oluşursa, geçen yılki yüzde 6.53'ün iki puan kadar üstüne çıkılmış olacak.

Bu arada Merkez Bankası'nın 2010 enflasyon hedefinin yüzde 6.5 olduğunu ve bu oranın değiştirilmediğini, yüzde 7.5'in ise enflasyon raporları çerçevesinde yenilenen tahmin niteliği taşıdığını belirtelim.

Bir süre önce açıklanan orta vadeli programda da bu yılki gerçekleşme yüzde 7.5 olarak yer alıyor. Enflasyon 2011 için yüzde 5.3, 2012 için yüzde 5, 2013 için ise yüzde 4.9 olarak öngörülüyor.

Doğrusu 2012 ve 2013 için şimdiden bir tahmin yürütmek kolay değil. Ancak, bu yıl yüzde 8.5 dolayında gerçekleşme olasılığı iyice artan enflasyonun, gelecek yıl yüzde 5.3'e çekilmesinin hiç de kolay olmayacağı ortada.

Bir kere haziranda seçim var, seçimin yaratacağı bir parasal genişleme hiç sürpriz değil.

Ayrıca ortada matematiksel gerçekler var. Herhangi bir oranın, hangi oranda değiştiğini hesaplamak, yani yüzdenin yüzdesini almak pek doğru değilse de, bir fikir edinmek açısından bu hesaplamayı yapmak gerekebiliyor. 2009 yılında küresel krizin etkisiyle ekonomi müthiş bir büzülme yaşadı ve söz konusu yıldaki yüzde 6.53'lük yıllık TÜFE artışı, 2008'deki yüzde 10.06'lık artışa göre üçte bir daha aşağıda oluştu.

Şimdi aynı durumun ortaya çıkacağı öngörülmüş oluyor. 2011'de yüzde 5.3 olarak öngörülen TÜFE artışı, bu yıl yüzde 8.5'e ulaşacak görüntüsü veren artışın üçte bir altında kalmış olacak. Bir önceki yıla göre üçte birlik azalma kriz yılı olan 2009'da gerçekleşti; tamam, ama enflasyonda 2011'de de benzer bir eğilimin ortaya çıkması nasıl sağlanacak ki…