Enflasyonun gerilemesi önemli

2011 yılının ilk enflasyon bulguları açıklandı. Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 0.41 oranında yükselmiş. Yüksek enflasyonu neredeyse genetik kodlarında taşıyan ülkemiz için  bu düşük bir sayı. Ocak 2011 itibariyle oniki aylık enflasyon da yüzde 4.90. gerilemiş.  Yani, yıllık bazda hesaplanan  enflasyon hızı tarihsel bir rekor sayılacak düzeye inmiş durumda. Böylece Eylül 2010 itibariyle yüzde 9.24 olan yıllık enflasyonun, sürekli gerileyerek, bu yılın Ocak ayında neredeyse yarı yarıya yavaşlamış olduğu anlaşılıyor. 

Küresel kriz sonrasında enflasyon korkularının yeniden canlanmaya başladığı bir dönemde bizde enflasyonun böylesine gerilemesini önemli ve olumlu bulduğumu söylemeliyim.

Bunu abartıp, enflasyon canavarını tümüyle alt ettik diye şişinmek de doğru olmaz diye düşünüyorum.  Zira bu yılın  Ocak ayında enflasyonda ortaya çıkan sert düşüşün en önemli nedeni baz etkisi dediğimiz olgu. Yani enflasyon düşüşü hakiki fiyat eğilimlerinden çok hesaplama yönteminden kaynaklanıyor. Bu yılın Ocak ayındaki fiyat artış oranını geçen yılın Ocak ayındaki sayıya göre hesaplıyoruz. Geçen yılki sayı çok yüksekti. Bu yılki sayı bu büyük bazın oranı olarak ifade edildiği için düşük görünüyor. Önümüzdeki bir iki ay bu tür etki ile enflasyonun bu düzeylerde sakin kalması baekleniyor. Baz etkisi dediğimiz bu.

                                             *                   *                   *

Enflasyonun gerilemesini baz etkisi falan diyerek küçümsemenin de manası yok. Beklentilerin yeniden biçimlenmesinden başlayın, sokaktaki insanın satın alma gücüne kadar yayılan biz dizi olumlu etkisi var enflasyonda gözlenen sert düşüşün.

Bana kalırsa bu yılın Ocak ayında enflasyonda ortaya çıkan hareket deseninin en önemli katkısı para politikasındaki yeni yönelim için gereken nefes alma imkanını sağlıyor olması. 

Para politikasındaki dönüşüme daha önce değinmiştim. Uzun süre enflasyona kilitlenip, tek  hedefli olarak yürütülen para politikası son operasyonla hedef alanı içine döviz kuru-ödeme dengesi değişkenlerini de alarak iki hedefli hale getirildi. Kullandığı politika aleti sayısını da mecburen ikiye çıkarttı. Bu bağlamda faiz değişkeni artık kur-ödeme dengesi hedefine dönük bir araç haline getirilirken, enflasyon hedefi de munzam karşılık aracına teslim edildi.

Dikkat ederseniz bu yeni politika tasarımının başarı kazanması için iki gelişmenin birden aynı zaman aralığında gerçekleşmesi gerekiyor. Faiz indiriminden sermaye akışını yavaşlatma, kur üzerindeki aşağı yönlü baskıyı hafifletme, TL'yi değerlendirme ve ödeme açığını geriletme gibi bir zincir sürecinin etkili olması bekleniyor. Bu süreç gerçekleşirken yükseltilen mevduat karşılıklarının da, kredilendirilebilir fon  hacmini daraltarak,  kredi artış hızını yavaşlatması bekleniyor. Kredilere yapılan frenin, düşen faizin etkisiyle daha da genişleyebilecek olan iç talebi kontrol altına alarak para operasyonunda erken bir enflasyonist bir baskının ortaya çıkmasını engellemesi bekleniyor.

                                             *                   *                   *

Kısacası, para operasyonunun temel hedefi olan cari açık etkisi ortaya çıkana kadar  enflasyonun yukarıya doğru kıpırdanmaması gerekiyor. Başarının sırrı burada yatıyor.

Enflasyonun yıl başı itibariyle enfevkalade düşük bir düzeye gerilemesi ve bir iki ay daha bu seviyelerde salınacak olması para politikasından beklenenleri çok daha kolay ve yapılabilir hale getirecektir diye düşünüyorum. 

Kısacası, dışarıdan petrol fiyatı artışı vb gibi ek bir enflasyon ivmesi gelmezse, içerideki "bastırılmış enflasyon" olgusunun  yeni  para politikasının başarılı olması için gereken imkanı sağlayacağı söylenebilir. 

Bu da az bir şey değil. Boşuna baz etkisi falan diye homurdanmayın.