Enflasyonun da, işsizliğin de ilacı; alım gücünü artırabilmenin de…
“Gıda ve konut fiyatlarındaki katılık” sorun olmaya devam ediyor…
Mal ve hizmet üretimi/verimliliğinde “kooperatifçiliğin” getirisini ise, son 100 yılın iktisadi araştırmaları/teorileri ve örnekleri somut olarak ortaya koyuyor…
***
Ama…
Kooperatifçilik konusunda kanuni düzenlemeden yönlendirmeye, teşviklerden eğitime hiçbir alanda ciddi bir adım atılamıyor…
***
Görünmeyen bir el:
Maliyetleri düşürecek;
Üretimde verimliliği planlayacak ve üreticinin kazancını artıracak;
Fiyat düşüşü/kalite artışıyla tüketiciyi de rahatlatacak;
Hammadde artışıyla ihracatçıya da rekabet avantajı sağlayacak;
Bu yolla faizleri ve döviz ihtiyacını doğal yollarla düşürecek;
Ve sermaye birikimi sağlayıp, yeni yatırımların önünü açacak bu yolun gelişmesini istemiyor…
***
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 2023 yılının sonunda dikkat çekmişti:
“Gıda enflasyonunu düşürmek için, kooperatiflerimizin sayısını hızlıca çoğaltmak zorundayız.”
Çok yerinde bir tespitti…
***
Örneğin: Balıkçılık…
Japonya ve ABD’de kooperatifler aracılığı ile büyüyor…
(Tıpkı: Hollanda’da meyve-sebze üretimini ve pazarlamasını, pazarın yüzde 95’ini elinde bulunduran kooperatiflerin yaptığı gibi…)
İnsanlar birlikte karar alıyor, el ele üretiyor, maliyetleri düşürüp, verimliliği artırıyor…
Yöneticilere değil, çalışana/çabalayana ayrıcalık tanınıyor…
Gerektiğinde kendisini cezalandırıyor, “gelecek için” bir yıl balık avlanmıyor…
(Ve bu sayede, bu ülkelerde, yüzde 2’lik bir enflasyon/faiz dahi yüksek bulunuyor)
VELHASIL
Bu verilere rağmen neden tarımda/sanayide “kooperatifler”i büyütemedik?
***
Mevcut Kooperatifçilik Yasası’nı “işin uzmanları” dahi anlayamazken;
Yapılan işi, yasaya uyduran, boşluk/yol bulan “uzman”/“üstat” olabiliyorken!;
Mevcut mevzuat/uygulamaların, Japonya, ABD gibi ülkelerdeki, “üyesine başarı, refah sağlayan” kooperatifçilik düzenlemeleriyle ilgisi yokken nasıl gelişebilir ki kooperatifçilik?
***
Kooperatifçilik için yasa hazırlığı yapıldığını duydum; ama yaklaşık 40 yıldır hazırlıkta kalıyor…